ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ

ଭୁବନେଶ୍ବର: ପୃଥିବୀ ହେଉ କି ଭାରତ, ଆଦିବାସୀମାନେ ହିଁ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରାଥମିକ ସଦସ୍ୟ ବୋଲି ଐତିହାସିକମାନେ ମତ ଦିଅନ୍ତି। ଆଦିବାସୀ ସଂପ୍ରଦାୟ ବହୁ ପୁରାତନ ଯୁଗରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଏହା କେବେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା, ସଠିକ ଭାବେ ଆକଳନ କରିବା ସହଜ ନୁହେଁ। ଆଦିବାସୀ କହିଲେ ଆଜିର ଦିନରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ବୁଝାଇଥାଏ। ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ୭୦୦ ପ୍ରକାର ଆଦିବାସୀ ଅଛନ୍ତି। ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୦ କୋଟି ୪୩ ଲକ୍ଷ। ଅର୍ଥାତ ସେହି ସମୟରେ ଦେଶର ମୋଟ୍ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୮.୬ ପ୍ରତିଶତ ହେଉଛନ୍ତି ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି। ମୋଟ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୮୯.୯୭ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ରାମାଂଚଳରେ ରହୁଥିଲା ବେଳେ ମାତ୍ର ୧୦.୦୩ ପ୍ରତିଶତ ସହରାଂଚଳରେ ବସବାସ କରନ୍ତି। ଅତୀତରେ ଆଦିବାସୀମାନେ ବଣ ପାହାଡ଼ ଘେରା ଜଙ୍ଗଲ ନିକଟରେ ରହୁଥିଲେ।

ଭାରତରେ ଯେତେ ପ୍ରକାର ଆଦିବାସୀ ସଂପ୍ରଦାୟ ରହିଛି, ସେଥିରୁ ସାନ୍ତାଳ ହେଉଛି ଅନ୍ୟତମ ପୁରାତନ ଜାତି। ଏହି ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ଆସାମ, ବିହାର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି। ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ସର୍ବାଧିକ ଆଦିବାସୀ ଲୋକ  ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି। ଭାରତର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବାଂଚଳରେ ରହୁଥିବା ଆଦିବାସୀଙ୍କ ସଂସ୍କୃତି ବଡ଼। ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଆସାମ, ମଣିପୁର, ମେଘାଳୟ, ମିଜୋରାମ, ନାଗାଲାଣ୍ଡ, ତ୍ରିପୁର ଓ ସିକ୍କିମରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଆଦିବାସୀ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି।  

ଓଡ଼ିଶାରେ ୬୨ ପ୍ରକାର ଜନଜାତି

ଓଡ଼ିଶାରେ ୬୨ ପ୍ରକାରର ଜନଜାତି ବସବାସ କରନ୍ତି। ରାଜ୍ୟର ମୋଟ୍ ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ୨୪ ପ୍ରତିଶତ ହେଉଛନ୍ତି ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି। ଏହି ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କର ସଂସ୍କୃତି ଓ ପରଂପରା ଭିନ୍ନ। ପୂର୍ବଘାଟ ପର୍ବତମାଳର ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକରେ ଆଦିବାସୀମାନେ ରହୁଛନ୍ତି। ମୟୂରଭଂଜ, କେନ୍ଦୁଝର, ଯାଜପୁର, ଭଦ୍ରକ, ଦେବଗଡ଼, ଢେଙ୍କାନାଳ, ଅନୁଗୁଳ, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, କନ୍ଧମାଳ ଆଦି ଜିଲ୍ଲାରେ ଆଦିବାସୀମାନେ ରହୁଛନ୍ତି। ସେହିପରି ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ କନ୍ଧ ଓ ସାନ୍ତାଳ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିନ୍ତି। ସେହିପରି ମୁଣ୍ଡା, ଓରାମ ଓ ଗଣ୍ଡ ଜନଜାତିର ସଂଖ୍ୟା ବହୁତ। କ୍ଷୋଭର ବିଷୟ ଯେ, ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷରୁ ଆଦିମ ସଂସ୍କୃତିର ସହିତ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିବା ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ମିଳିପାରୁ ନାହିଁ।  

ଦରୁଆକୁ ମିଳୁନି ଜନଜାତି ମାନ୍ୟତା

ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲା ହେଉଛି ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟତମ ଆଦିବାସୀ ବହୁଳ ଅଂଚଳ। କିନ୍ତୁ ଜିଲ୍ଲାର ବଣ୍ଡା, କୋୟା, ଡିଡାଇ, କନ୍ଧ, ପରଜାଙ୍କୁ ଛାଡି ଦେଲେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୁରୁଆ, କୋଣ୍ଡାରେଡୀ, ତାମା ଦୋରାଙ୍କୁ ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ମିଳିପାରି ନାହିଁ। ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଭଳି ଜୀବନଯାପନ କରିବା ନିଜର ପାରଂପାରିକ ଜୀବନ ଶୈଳୀକୁ ନେଇ ଜଂଗଲରେ ହିଁ ନିଜର ତମାମ ଜୀବନ ବିତାଇବା। ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଭଳି ୧୨ ମାସରେ ୧୩ ପର୍ବ ପାଳନ କରିବା ଏହି ଜନଜାତିଙ୍କର ରହିଛି। ଦୁରୁଆ ଜନଜାତି ବଣ୍ଡା ଜନଜାତି ଭଳି ଆଦିମ ଜନଜାତି ଅଟନ୍ତି। ଅବିଭକ୍ତ କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ବୈପାରିଗୁଡା ଏବଂ ମାଲକାନଗିରିର ମାଥିଲି ଅଂଚଳରେ ଏହି ଜନଜାତି ବସବାସ କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି।

କେନ୍ଦ୍ର କରୁଛି ଅବହେଳା

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ରାଜ୍ୟର ୧୬୦ରୁ ଅଧିକ ଜନଜାତିଙ୍କୁ ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ଦେବା ପାଇଁ ଏକାଧିକ ଥର ଚିଠି ଲେଖି ସାରିଛନ୍ତି। ପଡୋଶୀ ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ଯେଉଁମାନେ ଆଦିବାସୀ ତାଲିକାରେ ଅଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଦିବାସୀ ନୁହଁନ୍ତି। କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଯେତେ ନିବେଦନ କଲେ କିଛି ଫଳ ମିଳୁନାହିଁ। ତେଣୁ ଗତ ୨୮ ତାରିଖରେ ଏହି ଅଭିଯୋଗ ମଧ୍ୟରେ ଜନଜାତିଙ୍କୁ ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ଦାବିରେ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ବିଜେଡି ସ୍ଥାନୀୟ ଡିଆରଡିଏ ଛକରେ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ସହ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସ୍ମାରକପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଛି।

କୁଡୁମୀକୁ ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ଦାବି

ଓଡ଼ିଶା, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ କୁଡ଼ୁମୀ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲେକେ ରୁହନ୍ତି। ଏମାନଙ୍କୁ ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ଦେବା ପାଇଁ ଦାବି ହେଉଛି। କିନ୍ତୁ କେନ୍ଦ୍ର ଏଥି ପାଇଁ ଆଦୌ ଶୁଣୁନାହିଁ। କୁଡୁମୀ ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ଆଦିବାସୀ ମାନ୍ୟତା ଦାବିରେ କୁଡ଼ୁମୀ ସେନା ଗତ ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ଜାତୀୟ ରାଜଧାନୀ ଜନ୍ତରମନ୍ତରଠାରେ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରର୍ଦଶନ କରିଥିଲା। ଏହି ମର୍ମରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଯାଇଛି। କୁଡ଼ୁମୀ ସଂପ୍ରଦାୟକୁ ୧୯୫୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୬ରୁ ଆଦିବାସୀ ବର୍ଗରୁ ବାଦ ଦିଆଯାଇଛି। ଏହା ଦ୍ବାରା ଏହି ସଂପ୍ରଦାୟ ସବୁପ୍ରକାର ମୌଳିକ ସୁବିଧାରୁ ବଂଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଓଡ଼ିଶାର ୧୨ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ପାଖାପାଖି ୨୬ ଲକ୍ଷ କୁଡ଼ୁମୀ ବାସ କରୁଛନ୍ତି।