ଭୁବନେଶ୍ବର: ଜଙ୍ଗଲର ପରିସୀମା କମୁଛି। ଆଗକାଳ ଭଳି ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ କାଁ ଭାଁ ରହିଛି। ମୟୂରଭଂଜର ଶିମିଳିପାଳ, ସାତକୋଶିଆ ଅଭୟାରଣ୍ୟ, ଦଶପଲ୍ଲା ଜଙ୍ଗଲ, କୋରାପୁଟ-ମାଲକାନଗିରିରେ ମଧ୍ୟ ଅତୀତର ଜଙ୍ଗଲ ଆଜିକାଲି ଆଉ ନାହିଁ। ବଣ-ଜଙ୍ଗଲ ଉପରେ ମନୁଷ୍ୟର ପ୍ରଭୁତ୍ବ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି। ଏହାର ପ୍ରଭାବ ସିଧାସଳଖ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଉପରେ ପଡୁଛି। ଏତଦ ବ୍ୟତୀତ ଆମ ପରିବେଶ ଓ ଜଳବାୟୁରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଇଛି। ଠିକ୍ ସମୟରେ ବର୍ଷା ଓ ଶୀତ ଅନୁଭୂତ ହେଉ ନାହିଁ।
ବଣ-ଜଙ୍ଗଲ, ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ଓ ପରିବେଶର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏକାଧିକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି। ଜଙ୍ଗଲ ବଢ଼ିଲେ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁମାନେ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିବେ ଏବଂ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିବ ବୋଲି ସରକାର ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି। ମାତ୍ର ଏହା କାଗଜ-କଲମରେ ହିଁ ସୀମିତ ରହୁଛି। ଶୀତତାପ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କୋଠରିରେ ରହି ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବା ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ନେତାଙ୍କ ଆଶା ପୂରା ହେଉ ନାହିଁ। ଏହାର କାରଣ ହେଲା, ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ କାମ କେମିତି ଚାଲୁଛି, ତାହାକୁ ପରଖା ଯାଉ ନାହିଁ। ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ବ୍ୟାପକ ଦୁର୍ନୀତି ଚାଲିଥିବାରୁ ବନୀକରଣକୁ ସଫଳ ରୂପ ମିଳିପାରୁ ନାହିଁ। ଫଳରେ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁଙ୍କୁ ରହିବା ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ପରିବେଶ ମିଳିପାରୁ ନାହିଁ।
ହାତୀ-ମଣିଷ ସଂଘର୍ଷ ଜାରି
ହାତୀ ଓ ମଣିଷ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷ ଜାରି ରହିଛି। ହାତୀ ହାତରେ ମଣିଷର ଜୀବନ ଯାଉଛି। ହାତୀକୁ ମଧ୍ୟ ମଣିଷ ଟାର୍ଗେଟ କରୁଛି। ହାତୀ ବିଶାଳ ଜନ୍ତୁ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମଣିଷର ବୁଦ୍ଧି ଆଗରେ ପରାସ୍ତ ହେଉଛି। ରାଜ୍ୟରେ ହାତୀଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଚିନ୍ତା ଏବେ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ମୁଣ୍ଡବ୍ୟଥାର କାରଣ ସାଜିଛି। କାରଣ ହାତୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନାହିଁ କି ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ନାହିଁ କହିଲେ କିଛି ଭୁଲ ହେବ ନାହିଁ। ବନ୍ୟଜନ୍ତୁଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ବନ ବିଭାଗ ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତିତ ନାହିଁ କହିଲେ ଚଳିବ। ଅନ୍ୟପଟରେ ସରକାର ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିଲେ ବି ଏଥିରୁ କୌଣସି ସୁଫଳ ମିଳିପାରୁ ନାହିଁ। କଟକ, କେନ୍ଦୁଝର, ବାଲେଶ୍ବର, ଢେଙ୍କାନାଳ, ସମ୍ବଲପୁର ଓ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ବିଗତ ଦିନରେ ମାତ୍ରାଧିକ ହାତୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। କେବଳ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ବିଗତ ୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମୋଟ ୨୬ ହାତୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି।
ଲୋପ ପାଉଛି ମହାବଳ ବଂଶ
କେବଳ ହାତୀ ନୁହେଁ। ବରଂ ବାଘମାନଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ସମାନ। ବିଗତ ଦିନରେ ରାଜ୍ୟରେ ଏକାଧିକ ସ୍ଥାନରେ ବାଘଛାଲ ଜବତ ହୋଇଛି। କୁହାଯାଉଛି ଯେ, ଚମଡ଼ା ଓ ନଖ ଚାଲାଣ ପାଇଁ ବାଘ ଶିକାର କରାଯାଉଛି। ଏଥି ପାଇଁ ରାକେଟ ମଧ୍ୟ କାମ କରୁଛି। ଦେଶରେ ରେ ଥିବା ୫୪ଟି ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ମଧ୍ୟ କିଛି ରହୁଛି। ଅନୁଗୁଳ ଜିଲ୍ଲା ସାତକୋଶିଆ ହେଉଛନ୍ତି ଅନ୍ୟତମ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ। ଏଠାରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବାଘବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲା ବେଳେ ପ୍ରକୃତି ଓ ମଣିଷ ଏଥିରେ ଦାଉ ସାଜୁଛନ୍ତି। ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ଅଭୟାରଣ୍ୟର ସ୍ବୀକୃତି ପାଇଥିବା ଏହା ରାଜ୍ୟର ଦ୍ବିତୀୟ ବ୍ୟାଘ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପରେ ସେହି ସମୟରେ ୧୮ଟି ମହାବଳ ଏବଂ ୩୨ କଲରାପତରିଆ ବାଘ ଥିବା ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଥିଲା। ହେଲେ ଉଦ୍ବେଗର ବିଷୟ ଯେ, ବିଗତ ୧୫ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସାତକୋଶିଆ ମହାବାଳ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଯାଇଛି। ଏବେ ସେଠାରେ ଆଉ ମହାବଳ ବାଘ ନାହାନ୍ତି। କିଛି କଲରାପତରିଆ ଅଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଶିକାରୀଙ୍କ ଟାର୍ଗେଟରେ ରହୁଛନ୍ତି।
ଫାଶରେ ପଡୁଛନ୍ତି ବାର୍ହା
ହାତୀ ଓ ବାଘ ଭଳି ବଳଶାଳୀ ବନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ଯେତେବେଳେ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହଁନ୍ତି। ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ନ କହିଲେ ଭଲ। ହାତୀ ଓ ବାଘଙ୍କ ପରେ ଜଙ୍ଗଲୀ ବାର୍ହା ମଧ୍ୟ ଶିକାରୀଙ୍କ ଟାର୍ଗେଟରେ ରହୁଛନ୍ତି। ବାର୍ହା ଧାନ ଖାଇବାକୁ ବହୁତ ଭଲ ପାଇଥାଏ। ଏବେ ଧାନ ପାକଳ ହୋଇ କିଛି ସ୍ଥାନରେ କାଟିବାର ସମୟ ଆସିଯାଇଥିବାରୁ ବାର୍ହାଗୁଡ଼ିକ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରୁ ଆସି ଶିକାରୀଙ୍କ ଗୁଳିର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି।
