ଆରମ୍ଭରୁ ହିଁ ଆପଣ ଗଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟକୁ ବାଛିଚନ୍ତି । କେବେ କବିତା ପ୍ରତି ମନ ବଳିନି ନା ଆପଣଙ୍କ ଦେଇ କବିତା ହୁଏନି?
ଗଳ୍ପରେ ମୋତେ ଯେତିକି ଫର୍ଚ୍ଚା ଲାଗେ କବିତାରେ ନୁହେଁ । ଗଦ୍ୟରେ ଯେଉଁ ମୁକୁଳାପଣ ମୋତେ ସହଜ ଲାଗେ କବିତାରେ ମୁଁ ସେ ବେଳକୁ ମୁଁ ଖୁବ ନିଃସହାୟ ।
ଆପଣ ବହୁପୂର୍ବରୁ ଲେଖାଲେଖି କରୁଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଅନେକ ବର୍ଷ ନିରବ ରହିଲେ । ତା’ ପରେ ପୁଣି ଲେଖିବାକୁ କାହିଁକି ମନ ବଳେଇଲେ ?
ଲେଖାଲେଖି ଆରମ୍ଭକଲା ସମୟକାଳରେ ମୁଁ ଢେର ପଳାତକ । ମାଟିମନସ୍କ ନଥିଲି ମୁଁ । ପ୍ରବଣତାରେ ଲେଖିଦେଇ ନିଜପାଖରେ ଦୋଷୀହୋଇ ଗଲିନି । ତେଣୁ ମୋର କିଛିକାଳ ବିରାମ । ଚରିତ୍ର ମାନଙ୍କୁ ବୁଝିପାରିଲା ବେଳକୁ ମୁଁ ଖୁବ୍ ଅନ୍ୟମନସ୍କ, ପ୍ରବଣତା ଆଉ ନଥିଲା ମୋ ଭିତରେ । ଚରିତ୍ର ସବୁ ପାଖାପାଖି ଆଉ ଉତୁରି ଆସୁଥିଲେ ଶବ୍ଦହୋଇ ସେଇଠୁ ପୁଣି ସୃଜନ ମୁଖର ।
ଆପଣଙ୍କ ଏଇ ନୀରବତା ସମୟ ଭିତରେ ଆପଣଙ୍କ ସୃଜନଶୀଳତା କଣ ଘନୀଭୂତ ହୋଇନଥିଲା?
ବୋଧହୁଏ ନା । ଗଳ୍ପ ନଲେଖିବାର ସମୟକାଳ ମୋ ପାଇଁ ଗୋଟେ ଜିବିକା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷର ସମୟ । ଯଦିବି କେଉଁଠି କେମ୍ତି ଗପର ଶବ୍ଦପାଖରେ ଦିହୁଡ଼ି ଦେଖିଚିତ ସେଇଠି ପୋକଟିଏ ପରି ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଚି ମୋର ଗାଳ୍ପିକପଣ । ସେବଳକୁ ମୁଁ ଖୁବ୍ ନିଃସହାୟ ।
ଆପଣଙ୍କର ସର୍ଜନାକଳା ଏବଂ ବୃତ୍ତି ପରସ୍ପର ବିରୋଧାଭାସ କରନ୍ତି । କୌଣସି ମୁହୁର୍ତ୍ତରେ ଆପଣ ଲେଖାଲେଖିକୁ ନେଇ ଅସହାୟ ଅନୁଭବ କରିନାହାନ୍ତି ?
ହଁ ବୃତ୍ତି ପାଖରେ ମୁଁ ବେଶିବେଶି ଅସହାୟ । ଏ ବୃତ୍ତିର ବିଭିଷିକା ଓ ଲୁଟ୍ ପାଖରେ ମୁଁ ସବୁବେଳେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଚି । ଉଜେଇଁ ଦେଇ ଆସିଚି ସେଇ ବିଦ୍ରୋହି ଶବ୍ଦ ମାନଙ୍କୁ କେଉଁ ଅତୁଠରେ ଆଉ ଖୋଜି ନାହିଁ । ବିକ୍ରିକରି ଦେଇଚି ମୋ “ଦମ୍ଭିଲା” କଥା କହୁଛି। ଗାଳ୍ପିକ ସତ୍ତାକୁ ଟୁକୁଡ଼ାଏ ରୋଟି ପାଖରେ । ଏସବୁ ସ୍ୱିକାର କଲା ସମୟରେ ଦ୍ୱିଧାବୋଧ ନାହିଁ ମୋ ଭିତରେ ।
ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚଳଣି ଓ ଆପଣଙ୍କ ଗଳ୍ପର ଚରିତ୍ର ମାନଙ୍କ ଚଳଣି ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ବକ୍ତବ୍ୟ ସଂକ୍ଷେପରେ ଦେବେ କି ?
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାରେ ମୁଁ ନଥାଏ ନିଜ ଭିତରେ କେବେ । ତେଣୁ ମୁଁ ବାହାରକୁ ଯେତେମାତ୍ରାରେ ଶୃଂଖଳିତ ଜଣାପଡ଼େ ନିଜ ଭିତରେ ସେତିକି ବିଦ୍ରୋହି ଆଉ ଆକ୍ରାମଣାତ୍ମକ । ମୁଁ ଲେଖୁଥିବା ଚରିତ୍ର ମାନେ ଯେ ମୁଁ ନିଜେ ତା ସ୍ୱିକାର କରିବି ନାହିଁ । ମାଟିରୁ ଚରିତ୍ର ଗୋଟାଏ, ସେମାନଙ୍କୁ ପଢ଼େ, ବୁଝେ, ଗପଲେଖେ । ତେଣୁ ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ଚରିତ୍ର ପାଖରେ ମୋର ଆତଯାତ । ଛାତିରେ ହାତମାରି କହିପାରିବି ନାହିଁ କେଉଁ ଗଳ୍ପର କେଉଁ ଚରିତ୍ର ମୁଁ !
-ଆପଣଙ୍କ ଗଳ୍ପରେ ଅତି ନିପଟ ମଫସଲ ଚରିତ୍ର ମାନେ ଆତଯାତ କରୁଥାନ୍ତି । ଆପଣ କେବେ ସେ ଚରିତ୍ର ମାନଙ୍କ ଭଳି ଜୀବନଟିଏ ବଂଚି ପାରିଛନ୍ତି କି ?
ପିଲାକାଳୁ ଆଜି ଯାଏଁ ଗାଉଁଲି ଜୀବନଟିଏ ହିଁ ତ ବଂଚି ଆସିଚି । କିଛି ନିଜେ ଭୋଗିଚି ଆଉ କିଛି ଅନ୍ୟ ଚରିତ୍ରର ପିଣ୍ଡାରେ ବସି ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ହୋଇଚି । ତେବେ ଲେଖକଟିଏ ଯେ ଗଳ୍ପର ଚରିତ୍ର ପରି ବଂଚିଲେହିଁ ଶବ୍ଦ ଉତାରିବ ତା’ର କିଛି ମାନେ ନାହିଁ ।
୭-ଆପଣ କଣ ଜନବାଦୀ ଧାରାର ପକ୍ଷବାଦୀ? ଯଦି ହଁ, କାହିଁକି?
ସାହିତ୍ୟରେ ବିଭେଦର ମୁଁ ଘୋର ବିରୋଧି । ତେବେ ଯଦି ଆପଣ ଭୋକିଲା ମଣିଷର ସ୍ୱର, ସଂଗଠିତ ଲୁଟ୍, ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସମାନତା, ନାରୀ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା, ଶୋଷଣ, ପ୍ରକୃତିର ଅବକ୍ଷୟକୁ ନେଇ ଉଠୁଥିବା ସ୍ୱରକୁ ଜନବାଦୀ କହିବେ ତେବେ ଦୃଢ଼ଭାବରେ ମୁଁ ତା’ର ପକ୍ଷଧର ।
-ଆପଣଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ଗଳ୍ପରେ କୋଉଠି ନା କୋଉଠି ପରକୀୟା ପ୍ରୀତିର ଆଭାସ ମିଳେ, ଅଲଗା କିଛି କଥା ବସ୍ତୁକୁ କାହିଁକି ଗଳ୍ପରେ ବାର୍ତ୍ତା କରିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ନାହିଁ ?
ଏଇଠି ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ ସହ ଏକମତ ନୁହେଁ । ପରକୀୟା ଓ ଶୋଷଣ ଦୁଇଟା ଅଲଗା ଦିଗ ନିଶ୍ଚୟ । ଭୋକ ପାଇଁ ଦେହବିକ୍ରୀକୁ କ’ଣ ଆପଣ ପରକୀୟା କହିବେ? ଯଦି ନୁହେଁ ତେବେ ମୋର ସୃଷ୍ଟି ସମଗ୍ରରେ ଖୋଜନ୍ତୁ, କେଉଁ ଚରିତ୍ରକୁ ପରକୀୟା ବୋଲି ସଜେଇ ଦେଇ ପାରିବେ । ‘ସଜ୍ଜା’ ଗଳ୍ପରେ ଗଣବଳାତ୍କାର କ’ଣ ପରକୀୟା? ‘ସମୁଦ୍ରର ଗପ’ରେ ଗରିବି ପାଇଁ ମଠରେ ଶୋଷିତ ହେବା ‘ବିଥିକା’ ଚରିତ୍ର କ’ଣ ପରକୀୟା? ‘ଅଲାଜୁକି’ରେ ଶଠତାର ଶିକାର ହେବା କ’ଣ ପରକୀୟା? ଅଲଗା କଥାବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ଏଇ ଯେମ୍ତି ପ୍ରକୃତି , ଭୋକ, ରୋଗୀ ଶୋଷଣକୁ ନେଇ ଅନେକ ଗଳ୍ପ ଅଛି ।
ଆପଣଙ୍କ ଲେଖାର ଟ୍ରେଣ୍ଡ ରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିହୁଏନି ,ପ୍ରତିଟି ଗଳ୍ପ ତଥାକଥିତ ଧାରା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବେସିତ ହୋଇଥାଏ ଯାହାକି ହୁଏତ ପାଠକଙ୍କୁ ବୋର ଲାଗୁଥାଇ ପାରେ । ନିଜର ସୃଷ୍ଟି ସମଗ୍ର କୁ ନିଜେ କେବେ ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି କି ?
ମୋର ପାଠକୀୟ ମତାମତରେ ଏମିତି ପ୍ରଶ୍ନଟିଏ ନଥାଏ କେଉଁଠି । ଅନେକ କିଛି ଉଦ୍ଦଟ ଲେଖି ଶବ୍ଦର ଜାଦୁରେ ଆକାଶର ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ପରି ସୁନ୍ଦର ଅଥଚ ହଠାତ୍ ଉଭେଇ ଯାଉଥିବା ଗଳ୍ପ ମୁଁ ଲେଖି ପାରିନି ଏ ଯାଏଁ । ସମାଜର ଧାରାଠୁ ବାହାରି କିଛି ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସପକ୍ଷବାଦୀ ନୁହେଁ ମୁଁ । ଯେଉଁ ଲେଖା କେଇ ମିନିଟ୍ ଉତ୍ତେଜିତ କରିପାରେ ମାତ୍ର ପରମୂହୁର୍ତରେ ଲାଗିବ ହେଃ…. ସେଇଟା ଗାଲୁଆମି! ନିଜର ଲେଖାକୁ ନେଇ ମାପତୁଲ କଲାଭଳି ଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ ମୁଁ… ତେଣୁ ତ ଚିରକାଳ ମୁଁ ମାଟି ମଣିଷ ସହ ମୁଖରେ ।
ଆପଣଙ୍କ ଗଳ୍ପ ଚରିତ୍ର ଭିତରେ ଏକ ଛଳଛଳ ପ୍ରେମ ସଜଳ ଥାଏ। ଏ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପଚାରିବାକୁ ଚାହିଁବି ଆପଣ କୌଣସି ନାରୀ ପ୍ରେମରେ ପଡିନାହାନ୍ତି ? ଯଦି ହଁ, ତେବେ ଆଜି ଯାଏ କାହିଁକି ନିଜ ଲେଖନୀରେ ନିଜ ପ୍ରେମକୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରିନାହାନ୍ତି ?
ମୋ ଲେଖାରେ ପ୍ରେମଥାଏ କି? ମୁଁ ନିଜେ ଜାଣିନି ଏତେ ଗୁଡ଼େ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ଶବ୍ଦରେ ରୂପ ଦେଲାବେଳେ କେଉଁଠି ପ୍ରେମ ପରି ଅନୁଭବଟିଏ ଜୁକ୍ଜୁକ୍ କରେ! ନାରୀ ପ୍ରେମରେ ପଡ଼ିନଥିଲେ ସଂସାରଟିଏ ନଥାନ୍ତା ମୋ ପାଖରେ । ପ୍ରେମରେ ପଡ଼ିଚି ମାତ୍ର ପ୍ରେମିକଟେ ହୋଇ ରହିଯାଇ ନାହିଁ । ଯେଉଁଠି କୁଢ଼କୁଢ଼ ଅସହାୟତା, ଆଖି କୋରଡ଼ରୁ ବୋହି ଆସୁଥିବା ଲୁଣି ଲୁହରେ ବତୁରି ଝଡ଼ି ଯାଉଥିବା ମାଟିକାନ୍ଥ, ଉଜୁଡ଼ି ଯାଉଥିବା ଜମି ଜଂଗଲ, ପୋତି ହୋଇ ଯାଉଥିବା ନଈର ସ୍ରୋତ, ମାଟିଛାଡ଼ି ଭାଗିଯାଉଥିବା ଶୀତଋତୁ, ହାତଛାଡ଼ି ଦେଉଥିବା ଶୈଶବ, ଧର୍ମ ନାଁରେ ଶଠତାକୁ ନେଇ ବଂଚୁଥିବା ସମାଜରେ ମୁଁ ମୋ ପ୍ରେମକୁ ନେଇ ଶବ୍ଦ ସଜେଇ ଗଳ୍ପର ତାଜ୍ଟିଏ ତୋଳେ, ନା ତାକୁ ଆପଣ ପଢ଼ିବେ… ନା ପାଠକେ । କହିଲେ ଦେଖି ପ୍ରେମ ପାଇଁ ତିଆରି ତାଜ୍ମହଲ ଭୋକିଲା ଲୋକର ଆଖିରେ କେତେ ଲୋଭନୀୟ ?
