ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ମହାନ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପର୍ବ ହେଉଛି ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି। ଏହା ଏକ ଏପରି ପର୍ବ, ଯାହାକି ଉତ୍ତରରେ ଜମ୍ମୁ କଶ୍ମୀର ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କନ୍ୟାକୁମାରୀ ଏବଂ ପୂର୍ବରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଠାରୁ ପଶ୍ଚିମରେ ରାଜସ୍ଥାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ପର୍ବ ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ନାଁରେ ଅଧିକ ଜଣାଶୁଣା ଥିବା ବେଳେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ପୋଙ୍ଗଲ ନାଁରେ ଅଧିକ ପ୍ରସିଦ୍ଧିଲାଭ କରିଛି। ସେହିପରି ମଧ୍ୟ ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତିକୁ ଧୁମ୍ଧାମ୍ରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ମାତ୍ର ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ଯେମିତି ପାଳନ ହେଉନା କାହିଁକି ଗୁଡ଼ି ଉଡାଇବାର ପରଂପରା ହେଉଛି ବଡ଼ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶବିଶେଷ। ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ତାମିଲନାଡୁ, କେରଳ ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ପୋଙ୍ଗଲ ପାଇଁ ବହୁ ଆଗରୁ ଲୋକେ ଉତ୍ସାହିତ ଥାଆନ୍ତି। ସେହିପରି ଗୁଜରାଟ ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ମଧ୍ୟ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ବହୁ ଦିନ ଆଗରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥାଏ।
ସାଧାରଣତଃ ସଂକ୍ରାନ୍ତିରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କାମ କରାଯାଇଥାଏ। ଏପରିକି ବିଲରେ ହଳ ମଧ୍ୟ କରାଯାଏ ନାହିଁ। କୁହାଯାଇଥାଏ ଯେ, ହଳ କଲା ବେଳେ କାଳେ କୀଟପତଙ୍ଗ ମରିଯିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପର୍ବର ଆଉଏକ ବଡ଼କଥା ହେଲା ଜୀବୋଦୟା। ଲୋକେ ଧାର୍ମିକ କାମରେ ଯୋଗଦିଅନ୍ତି। ଦାନ, ନାମ, ଯଜ୍ଞ କରନ୍ତି। ଓଡ଼ିଶାର ଅଧିକାଂଶ ଘରକୁ ଆମିଷ ପ୍ରବେଶ କରି ନଥାଏ। ଲୋକେ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଦିନରେ ନିରାମିଷ ଭୋଜନକୁ ପସନ୍ଦ କରିଥାନ୍ତି।
ବାଲେଶ୍ୱରରେ ନିଆରା ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି
ବାଲେଶ୍ୱର ବ୍ଲକର ସାର୍ଥା ଗ୍ରାମରେ ନିଆରା ମକର ମେଳା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। ଖେଜୁରପୋଖରୀସ୍ଥିତ ଆଦିବାସୀ ଭୂମିଜ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ବୁଡ଼ାମ୍ବବାରୀ ପୂଜାଙ୍କୁ କରିଥାନ୍ତି। ପ୍ରାୟ ୫୦ଟି ଭୂମିଜ ପରିବାର ଦୀର୍ଘ ୨୦୦ ବର୍ଷ ଧରି ଏହି ପୂଜା ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଦିନ ପାଳନ କରିଆସୁଛନ୍ତି। ବୁଡ଼ାମ୍ବବାରୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ପୂର୍ବରୁ ବଳି ଦିଆଯାଉଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସରକାରଙ୍କ କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ଏବେ କେବଳ ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଉଛି। କରୋନା କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ଚଳିତ ବର୍ଷ ମେଳା ଫିକା ପଡ଼ିଛି। ବୁଡ଼ାମ୍ବବାରୀ ପର୍ବ ଏଠାରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଭୂମିଜ ମାନଙ୍କୁ ଏକତାର ସୂତ୍ରରେ ବାନ୍ଧି ରଖିଛି।
ପାପ ଦୂର କରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ବୁଡ଼
ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାରେ ବଡ଼ ଧୁମ୍ଧାମ୍ରେ ପାଳନ ହୋଇ ଆସୁଛି। କେନ୍ଦୁଝର ଓ ମୟୂରଭଂଜରେ ଲୋକେ ଏହି ପର୍ବ ପାଇଁ ବହୁ ଦିନରୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି। ମୟୂରଭଞ୍ଜ, କେନ୍ଦୁଝର ଏବଂ ପଡୋଶୀ ଝାଡଖଣ୍ଡ, ଛତିଶଗଡ ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ମକର ପର୍ବ ସହିତ ଟୁସୁ ପର୍ବକୁ ଜାକଜମକ ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ସଂକ୍ରାନ୍ତିର ପୂର୍ବଦିନ ଘରର ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ମାନେ ଉପବାସ କରି ମକର ପ୍ରସ୍ତୁତିର ପିଠାପଣା ଇତ୍ୟାଦି କରିବା ପାଇଁ ଢିଙ୍କିକୁ ଧରି ଅରୁଆ ଚାଉଳର ଚୁନା କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ରାତ୍ରିରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପିଠାପଣା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି। ଅବିବାହିତ ଯୁବକ-ଯୁବତୀ, ବାଳକ-ବାଳିକା, ବୃଦ୍ଧ-ବୃଦ୍ଧା ମାନେ ଜଳାଶୟକୁ ଯାଇ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ବୁଡ ପକାଇଥାନ୍ତି। ଏହା ପରେ ଆଗରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଡାଳପତ୍ରର କୁଡିଆ, କୁମା ତିଆରି କରିଥାନ୍ତି। ତାହାକୁ ଅଘିରା ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ବୁଡ ପକାଇସାରିଲା ପରେ ଅଘିରାକୁ ଜଳାଇ ସେଥିରେ ସେକି ହୋଇ ବାଣରସଣି ଫୁଟାଇ ସକାଳେ ଘରକୁ ଫେରିଥାନ୍ତି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ମକର ବୁଡ ପକାଇଲେ ବର୍ଷକର ସବୁ ଅଶୁଭ ବା ପାପ ଦୂର ହୋଇଥାଏ। ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ଶାନ୍ତି ଓ ଆତ୍ମ ସନ୍ତୋଷ ମିଳିଥାଏ।
