ବିଲୁଙ୍ଗ ଗାଁର ଉର୍ବର ମାଟିରେ କାଳଜୟୀ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତର ଜନ୍ମ। ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆଙ୍କ କଲମରେ ଝରି ଆସିଥିଲା ଏହି ଗୀତ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ସମ୍ବଲପୁରୀ ଲୋକ ସଙ୍ଗୀତ ବିଶ୍ବରେ ଆଦୃତ ହେଲା। ଆଜି ବି ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଲୋକପ୍ରିୟ ଗୀତ। ଏବେ ଏହି ଗୀତ ନାଁରେ ବିଲୁଙ୍ଗ ଗାଁ ହେଲା ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ। ଏହାକୁ ନେଇ ‘ସମାଚାର ଜଷ୍ଟକ୍ଲିକ୍’ର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତି।
ରାଜ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ କେନ୍ଦ୍ରର ଅନୁମୋଦନ
ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଲୋକଗୀତ ‘ରଙ୍ଗବତୀ’ର ଗୀତିକାର ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆଙ୍କ ନିଜ ଗ୍ରାମ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲା କୁଚିଣ୍ଡା ଉପଖଣ୍ଡ ବାମରା ତହସିଲ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବିଲୁଙ୍ଗ। ଏବେ ଏହି ଗାଁ ନାଁର ରଙ୍ଗବତୀ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଯାଇଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପରେ ରାଜ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ୨୦୨୦ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୨୨ ତାରିଖ ବୁଧବାର ଦିନ ଏନେଇ ଅଧିସୂଚନା ଜାରି ହୋଇଛି। ଏଣିକି ବିଲୁଙ୍ଗ ‘ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ’ ରାଜସ୍ୱ ଗ୍ରାମ ଭାବେ ପରିଚିତି ଲାଭ କରିଛି। ଏହି ଖବର ପ୍ରଚାରିତ ହେବା ପରେ କେବଳ ବିଲୁଙ୍ଗ ଗ୍ରାମବାସୀ ନୁହଁ ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ତଥା ସାରା ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆନନ୍ଦ ଲହରୀ ଖେଳିଯାଇଛି। କୌଣସି ଏକ ଲୋକଗୀତର ଲୋକପ୍ରିୟତା ଗୀତିକାରଙ୍କ ଗ୍ରାମର ନାମ ସହ ଯୋଡ଼ିହେବା ଏକ ବିରଳ ବୋଲି ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତର ସ୍ରଷ୍ଟା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଗୀତିକାର ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆ ଖୁସି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ
ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତର ଗୀତିକାର ଶ୍ରୀ ଗୌନ୍ତିଆ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷରୁ ଆକାଶବାଣୀର ଜଣେ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ଗୀତିକାର ଭାବରେ ଆକାଶବାଣୀ ସମ୍ବଲପୁର କେନ୍ଦ୍ର ସହ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ରହିଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ରଚିତ ହଜାରେରୁ ଅଧିକ ଗୀତ ଆକାଶବାଣୀରୁ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଛି। ସେଥିରୁ ସବୁଠାରୁ ସଫଳ ଗୀତ ହେଉଛି ରଙ୍ଗବତୀ। ୧୯୭୫-୭୬ ମସିହାରେ ବିଶିଷ୍ଟ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ସ୍ୱର୍ଗତ ପ୍ରଭୁଦତ୍ତ ପ୍ରଧାନଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଏବଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ହରିପାଲ ଓ କ୍ରିଷ୍ଣା ପଟେଲଙ୍କ କଣ୍ଠଦାନରେ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ ପ୍ରଥମେ ସମ୍ବଲପୁର ଆକାଶବାଣୀ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରେକର୍ଡିଂ ହୋଇ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା। ଗୀତଟିର ଲୋକପ୍ରିୟତାକୁ ଦେଖି କୋଲକାତାର ଇଣ୍ଡିଆନ ରେକର୍ଡ ମେନୁଫେକ୍ଚରିଂ କମ୍ପାନୀ (ଇମ୍ରେକୋ) ଏହାର ସମ୍ବଲପୁରର ବିତରକ କୁଟୁବ ଭାଇଙ୍କୁ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତର ରେକର୍ଡ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। ଫଳରେ ସ୍ୱର୍ଗତ ପ୍ରଭୁଦତ୍ତ ପ୍ରଧାନଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଏବଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ଓ କ୍ରିଷ୍ଣାଙ୍କ କଣ୍ଠଦାନରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରେକର୍ଡ ୧୯୭୮-୭୯ ମସିହାରେ ବଜାରକୁ ଆସିଥିଲା। ଯାହାକି ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ ଓ ଏହାର ସଙ୍ଗୀତକୁ ରାଜ୍ୟ ଓ ଦେଶର ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରାଇଥିଲା। ଏହି ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ ବିଭିନ୍ନ ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପ୍ୟାରେଡରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଜ୍ଞାପନ ମେଢ଼ରେ ବାଜିଥିଲା। ସେହିପରି ୨୦୧୫ ମସିହାରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆରେ ଆୟୋଜିତ ସପ୍ତମ ବିଶ୍ୱ ଜଳମଂଚ ସମାବେଶରେ ମଧ୍ୟ କୋରିଆର ନୃତ୍ୟାଙ୍ଗନା ମାନେ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ ତାଳରେ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରିଥିଲେ। ସେହିପରି ୨୦୧୭ ମସିହାରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଆୟୋଜିତ ଏସିଆନ ଆଥଲେଟିକ ଚମ୍ପିଆନସିପ୍ର ଉଦ୍ଘାଟନୀ ସମାରୋହରେ ଶ୍ରୀ ହରିପାଲ ଓ ସୁଶ୍ରୀ ପଟେଲଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବଲିଉଡ଼ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଶଙ୍କର ମହାଦେବନ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତ ଗାନ କରିଥିଲେ। ନୀଳମାଧବ ପଣ୍ଡାଙ୍କ ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚିତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ରଙ୍ଗବତୀର ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାନ୍ତର ଗୀତ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି। ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତର ଲୋକପ୍ରିୟତା ଯୋଗୁଁ ଏହାର କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ହରିପାଲ ଏବଂ ଗୀତିକାର ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି। ସେହିପରି ଶ୍ରୀ ହରିପାଲ ଏବଂ ଗୀତରେ କଣ୍ଠଦାନ କରିଥିବା ଅନ୍ୟତମ ଶିଳ୍ପୀ କ୍ରିଷ୍ଣା ପଟେଲଙ୍କୁ ଉତ୍କଳ ସଂସ୍କୃତି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ସମ୍ମାନସୂଚକ ଡି.ଲିଟ ଉପାଧି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।
୨୦୦୪ ମସିହାରୁ ପ୍ରୟାସ
୨୦୦୪ ମସିହାରେ ରଙ୍ଗବତୀର ଗୀତିକାର ଶ୍ରୀ ଗୌନ୍ତଆଙ୍କ ଗ୍ରାମ ବିଲୁଙ୍ଗରେ ଗ୍ରାମବାସୀ ରଙ୍ଗବତୀ ଗୀତର ରୌପ୍ୟ ଜୟନ୍ତୀ ପାଳନ କରିଥିଲେ। ସେସମୟରେ ଗ୍ରାମର ନାମ ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ କରିବାକୁ ଗ୍ରାମବାସୀ ଦାବି କରିବା ସହ ଗ୍ରାମର ପ୍ରବେଶ ପଥରେ ଗାଁ କଲ୍ୟାଣ ସମିତି ସୌଜନ୍ୟରେ ‘ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ’ ଫଳକ ଲଗାଯାଇଥିଲା। ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଦାବି ପଞ୍ଚାୟତ ଜରିଆରେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତିକୁ ଆସିଲା। ପରେ ଏହା ତହସିଲଦାର, ଉପଜିଲ୍ଲାପାଳ, ଜିଲ୍ଲାପାଳ, ଆରଡିସି ଦେଇ ବୋର୍ଡ ଅଫ୍ ରେଭିନ୍ୟୁରେ ପହଞ୍ଚିଲା। ରେଭିନ୍ୟୁ ବୋର୍ଡର ଅନୁମୋଦନ ପରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରାମର ନାମକରଣ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। ଶେଷରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏଥିରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିବା ପରେ ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ ନାମକରଣ ଅଧିସୂଚନା ଜାରି ହୋଇଛି। ୨୦୦୪ ମସିହାରୁ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀ ଗ୍ରାମର ନାମକରଣ ରଙ୍ଗବତୀ ବିଲୁଙ୍ଗ କରାଯିବାକୁ କରିଥିବା ପ୍ରୟାସ ଏବଂ ସେଥିପ୍ରତି ସମଗ୍ର ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ ଫଳବତୀ ହୋଇଥିବା ଶ୍ରୀ ଗୌନ୍ତିଆ ତାଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ କହିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଗ୍ରାମର ଏହି ନାମକରଣ ପାଇଁ ଶ୍ରୀ ଗୌନ୍ତିଆ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଲୋକସଂସ୍କୃତି ସହ ସଂଶ୍ଲିଷ୍ଟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ତଥା ସମଗ୍ର ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇଛନ୍ତି।
ବିଲୁଙ୍ଗ ଗାଁ
ସମ୍ବଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ବାମରା ବ୍ଲକ୍ ଜରାବଗା ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଅଧୀନରେ ରହିଛି ବିଲୁଙ୍ଗ ଗ୍ରାମ। ବାମରା ବ୍ଲକ୍ ସଦର ମହକୁମାରୁ ପ୍ରାୟ ୩୦ କିମି ଦୂର ହେବ। ଗାଁରେ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ପରିବାର ବସବାସ କରନ୍ତି। ଏହି ଗ୍ରାମରେ ଏକ ଡାକଘର ଓ ଅଙ୍ଗନବାଡ଼ି କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି। ଗ୍ରାମର ପ୍ରଥମରୁ ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀ ପିଲାମାନେ ଜରାବଗା ପ୍ରାଥମିକ ଓ ହାଇସ୍କୁଲକୁ ଯାଆନ୍ତି। ଏହି ଗାଁର ଲୋକେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପାଇଁ ଜରାବଗା ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି। ଗ୍ରାମର ଶତପ୍ରତିଶତ ଲୋକେ ଚାଷ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରି ନିଜ ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ କରନ୍ତି। ଏହି ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଲଙ୍କା ଚାଷ ହୋଇଥାଏ। ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଗ୍ରାମରେ ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରେ ଧୁମ୍ଧାମରେ ଚନ୍ଦନ ଯାତ୍ରା ପାଳନ କରି ଆସୁଥିଲେ। ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ହେବ ଏହି ଯାତ୍ରାକୁ ବନ୍ଦ କରି ନଭେମ୍ବର ୩୦ ତାରିଖରେ ରଙ୍ଗବତୀ ମହୋତ୍ସବ ନାମରେ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରି ଆସୁଛନ୍ତି।
