ଭୁବନେଶ୍ୱର: ମା’ର ପାଟିରୁ ଶିଶୁ ଯାହା ଶୁଣିଥାଏ, ତାହା ହିଁ ମାତୃଭାଷା । ଶୈଶବ ଅବସ୍ଥାରେ ଶିଶୁଟିଏ ଅଧିକ ସମୟ ମା’ ସହିତ ଦିନ କାଟିଥାଏ। ତେଣୁ ମା’ ଯାହା ଶିଖାଇବେ ପିଲାଟି ତାହା ହିଁ କହିଥାଏ। ପ୍ରସଙ୍ଗ କ୍ରମେ ଭାରତରେ ଭାଷା ଭିତ୍ତିକ ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ଓଡ଼ିଶା ହେଉଛି ବହୁ ପୂରାତନ। ଭାଷାକୁ ସୁରକ୍ଷା ରଖିବା ଲାଗି ମହାପୁରୁଷମାନେ ଇଂରେଜ ଶାସକଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ଲଢ଼େଇ କରିଥିଲେ। ସାଢ଼େ ୪କୋଟି ଲୋକ ବସବାସ କରୁଥିବା ଓଡ଼ିଶାର ଭାଷା ଓଡ଼ିଆ। କିନ୍ତୁ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଜିଲ୍ଲାର କିଛି ଜିଲ୍ଲା ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକରେ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟର ଭାଷା ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର ସୀମାନ୍ତରେ ଥିବା ଗାଁ ଗୁଡ଼ିକ ଭାଷାରେ ତେଲୁଗୁ ମିଶ୍ରିତ ଥିବା ବେଳେ ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ସୀମାନ୍ତ ଗାଁଗୁଡ଼ିକରେ ଲୋକେ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା ସହିତ ଓଡ଼ିଆ କଥା ହୋଇଥାନ୍ତି। ସେହିପରି ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାର ସୀମାନ୍ତ ଗାଁଗୁଡ଼ିକରେ ବଙ୍ଗଳୀ ଭାଷାର ପ୍ରାଧାନ୍ୟତା ଦେଖାଯାଇଥାଏ। ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ କହିବାକୁ ଗଲେ ସୀମାନ୍ତ ଓଡ଼ିଶାର ଗାଁରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିବା ଲୋକମାନେ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟର ଭାଷାକୁ ଜାବୁଡ଼ି ଧରିଛନ୍ତି।
କୁହାଯାଇଥାଏ, ଭାବ ପ୍ରକାଶର ମାଧ୍ୟମ ହେଉଛି ଭାଷା। ଅର୍ଥାତ ଅନ୍ୟର ଭାବକୁ ଯାହା ସଂକ୍ଷେପରେ ବୁଝାଯାଏ, ତାହା ହିଁ ହେଉଛି ଭାଷା। ଶିଶୁର ପ୍ରଥମ ଗୁରୁ ହେଉଛି ତା’ର ମା’। ତେଣୁ ମା’ ଶିଶୁକୁ ଯେଉଁ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ, ତାହା ପାଇଁ ଏହା ମାତୃଭାଷା ହୋଇଯାଇଥାଏ। ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ କହିବାକୁ ଗଲେ ଶିଶୁର ପରିବାର ଯେଉଁ ପରିବେଶରେ ବସବାସ କରନ୍ତି, ସେଠାକାର ଭାଷାକୁ ପିଲାଟିର ମାତୃଭାଷା କୁହାଯିବ।
ଭାଷାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ସମସ୍ତଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ
ୟୁନିସ୍କୋର ଅନୁମଦୋନ କ୍ରମେ ୧୯୯୯ ଫେବ୍ରୁଆରୀ ୨୧ରୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ପାଳନ ହୋଇଆସିଛି। ଏହି ଦିବସ ପାଳନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା ମାତୃଭାଷାକୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା। ଭାଷା ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଭିନ୍ନତା ଓ ବହୁଭାଷିତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ତଥା ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ସଚେତନତା ଆଣିବା ହେଉଛି ଅନ୍ୟତମ ଉଦେଶ୍ୟ।
୬୦% ଲୋକ ୩୦ଟି ଭାଷା କୁହନ୍ତି
ୟୁଏନ୍ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପାଖାପାଖି ୬୯୦୦ ଭାଷା ରହିଛି। ବିଶ୍ୱର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ୩୦ଟି ମୁଖ୍ୟ ଭାଷା କହିଥାନ୍ତି। ଏଥିରେ ୧୦ଟି ଭାଷାକୁ ସର୍ବାଧିିକ କହିଥାନ୍ତି। ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଇଂରାଜୀ, ଜାପାନୀ, ରୁଷୀୟ, ବଂଗଳା, ପର୍ତ୍ତୁଗ୍ରୀଜ, ଆରବୀ, ପଂଜାବୀ, ମାଣ୍ଡାରିନ, ହିନ୍ଦୀ ଓ ସ୍ପେନିସ।
୪୨.୨କୋଟି ଲୋକ ହିନ୍ଦୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି
୪୨.୨ କୋଟି ଲୋକଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ହେଉଛି ହିନ୍ଦୀ। ଅର୍ଥାତ ବିଶ୍ୱରେ ୪.୪୬ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ କେବଳ ହିନ୍ଦୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିଥାନ୍ତି। ଅନ୍ୟ ମାତୃଭାଷା କହୁଥିବା ଲୋକ ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୀ କହିପାରନ୍ତି ଓ ବୁଝିପାରନ୍ତି। ଭାରତରେ ମୋଟ ୧୬୫୨ଟି ଭାଷା କୁହାଯାଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତରେ ମୋଟ ୧୩୬୫ଟି ମାତୃଭାଷା ରହିଛି। ଆଂଚଳିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷା କୁହାଯାଇଥାଏ। ଏକ ବେସରକାରୀ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାଯାଇଛି ଯେ, ଆଗାମୀ ୪୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୪ ହଜାର ଭାଷା ବିପଦ ଆଡ଼କୁ ଟାଣି ହୋଇଯିବ।
ପାକିସ୍ତାନର ଭାଷା ନୀତିକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲା ବାଂଲାଦେଶ
ବିଗତ ଦିନରେ ଢାକା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଓ ସାମାଜିକ କର୍ମୀମାନେ ତତ୍କାଳୀନ ପାକିସ୍ତାନ ସରକାରଙ୍କ ଭାଷା ନୀତିକୁ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ। ନିଜର ମାତୃଭାଷାର ଅସ୍ଥିତ୍ୱ ରଖିବାକୁ ସେମାନେ ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ। ପାକିସ୍ତାନର ପୋଲିସ ପ୍ରଦର୍ଶନକାରୀଙ୍କ ଉପରକୁ ଗୁଳିମାଡ଼ କରିଥିଲା। କିନ୍ତୁ କ୍ରମାଗତ ବିରୋଧ ପରେ ସରକାରଙ୍କୁ ବଂଗଳାକୁ ସରକାରୀ ମାନ୍ୟତା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ମାତ୍ର ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ସହିଦ ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀଙ୍କ ସ୍ମତିରେ ୟୁନିସ୍କୋ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୧୯୯୯ ଫେବ୍ରୁଆରୀ ୨୧କୁ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା।
