ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ସଂପୃକ୍ତ ନେତାମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଯଥାର୍ଥ ବିହୀନ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ପରସ୍ୱରକୁ ଯେତେ ତୀବ୍ର ଭାବରେ ଦୋଷାରୋପ କରନ୍ତି ଏବଂ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହନ୍ତି ,ସେମାନେ ସରଳ ଓ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କର ଉପକାର କରି ସେତେ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ହୋଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
-ଭାରତରେ ରାଜନୀତି କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବା ନେତା ମାନଙ୍କର ଦେଶର ବା ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ପ୍ରତି ସେବା କରିବାର ମନୋବୃତି ଯେତେ ନଥାଏ,ସେମାନେ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସେତେଯୋର ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଅନ୍ତି । ସେଥିଲାଗି ଗୋଟିଏ ଦଳରେ ଦୀର୍ଘବର୍ଷ ଧରି ରହିଥିବା ନେତା ସେଇ ଦଳରେ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥ ହାସଲ କରିବା ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲେ ବା ଆଉ ସଂଭବପର ହେବାର ଆଶଙ୍କା ହେଲେ, ଆଉ ଗୋଟେ ଦଳକୁ ଖପ୍କିନା ଡେଇଁ ଯାଆନ୍ତି ।
ଯେଉଁ ନେତାମାନେ ଦଳ ପରିବର୍ତନ କରନ୍ତି ସେମାନେ ସ୍ୱାର୍ଥବାଦୀ ଏବଂ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କର ଶତ୍ରୁ । ଜଣେ ଯଦି ପ୍ରକୃତରେ ରାଷ୍ଟ୍ରସେବା କରିବା ଲାଗି ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ,ସେ ଯେଉଁ ଦଳରେ ଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଲୋକେ ମନୋନୀତ କରିବେ । ଏଥିପାଇଁ ଦଳ ଅଦଳବଦଳ କରିବା ଅନାବଶ୍ୟକ ; କିନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ଦଳ ପରିବର୍ତନ ଏକ ସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
ରାଜନୀତିର ଏହି ଗୂଢ ରହସ୍ୟକୁ ଭାରତୀୟ ଜନତା ବୁଝି ନପାରିବାଟା ଏଦେଶର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ । ଆମ ଦେଶର ଭୋଟଦାତା ମାନେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ନଦେଖି ଦଳକୁ ହିଁ ଦେଖନ୍ତି ।ଫଳରେ ସୁବିଧାବାଦୀ ନେତାମାନେ ଲୋକଙ୍କ ସେବା ଏବଂ ଦେଶର ଉନ୍ନତିକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ନଦେଇ ଦଳ ପରିବର୍ତନ କରିବାର ସହଜ ମାର୍ଗ ପାଇଯାଆନ୍ତି ।
ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଯେ-ଭାରତରେ ରାଜନୀତି କରିବା ଲାଗି କାହାକୁ ବି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବୟସ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତାର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଆମ ଦେଶର ରାଜନୀତିରେ ଅନେକ ସମୟରେ ଅସାଧୁ ପ୍ରକୃତିର ଲୋକ,ନିରକ୍ଷର,ମଦୁଆ,ଯୁଆଡି ସର୍ବୋପରି ଅଯୋଗ୍ୟ ଲୋକ ଏକ୍ଷେତ୍ରରେ ଆସିବା ଲାଗି ସହଜ ରାସ୍ତା ପାଇ ଯାଆନ୍ତି ।
ରାତାରାତି ବଡଲୋକ ହେଇଯିବା ପାଇଁ କାହାକୁ ବି ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତି ସହଯୋଗ କରିପାରେ । ଯେହେତୁ ଏଥିପାଇଁ କୌଣସି ଦକ୍ଷତାର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡେ ନାହିଁ । କେବଳ ଅର୍ଥବଳ ଏବଂ ବାହୁବଳ ଥିଲେ ହେଲା । ଅନେକ ସମୟରେ ଲୋକପ୍ରତିନିଧି ହେବାପାଇଁ ଆମ ଦେଶରେ ଅବଶ୍ୟ ଅର୍ଥ ବାନ୍ଟିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ପଡେ ନାହିଁ । କେବଳ ମିଛ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଦେଲେ ହେଲା । ଭାରତୀୟ ଭୋଟର ମାନେ ମଧ୍ୟ ବାରବାର ଠକାମୀର ଶିକାର ହେବାଟାକୁ ସେମାନଙ୍କର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ଏବଂ ଅସଚେତନତା ବୋଲି ଭାବିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
ଭାରତର ଭୋଟ ଦେଉଥିବା ନାଗରିକ ମାନେ ଆଜି ଯାହାକୁ ଭଲ ନେତାର ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥାନ୍ତି ,ଆସନ୍ତା କାଲି ତାକୁ ନିନ୍ଦା କରିବାରେ ସଂକୋଚବୋଧ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଗୋଟିଏ ଦଳର ବିପକ୍ଷରେ ଆଉ ଗୋଟେ ଦଳ କହିଲେ ଯେତେବେଶି ଖୁସି ହୋଇ ତାଳି ମାରନ୍ତି,ଆର ଦିନ ସେଇ ଦଳର ବିପକ୍ଷରେ ଶୁଣିଲେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଉତ୍ସୁକତାରେ ତାଳି ମାରନ୍ତି । ଲୋକଙ୍କର ଏପ୍ରକାର ମାନସିକତାକୁ ନେତାମାନେ ଠିକ ଭାବରେ ବୁଝିପାରିଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନେ ଚିଙ୍ଗୁଡି ପକେଇ ମାଗୁର ଟାଣି ନେଇଯିବାରେ ସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି ।
କେଉଁ ଦଳ ବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଭୋଟ ଦେଇ ମନୋନୀତ କଲେ ଏ ଦେଶର ଉନ୍ନତି ହୋଇ ପାରିବ ଏକଥା ,ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷିତ ନାଗରିକ ମାନେ ବୁଝିପାରନ୍ତି ବ ଭାବି ପାରନ୍ତି,ସେମାନେ କାହାକୁ ଭୋଟ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ ! ଫଳରେ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଲୋକଙ୍କୁ ନେଇ କେବେକେବେ ନେତାମାନେ ମିଛ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇ ବିଜୟୀ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ।
ଭାରତୀୟ ନେତାମାନେ ଭୋଟ ପ୍ରଚାରକରି ଗଲେ , ଗାଆଁର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଉନ୍ନତିର ବହୁତ ପ୍ରକାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦିଅନ୍ତି ; କେବଳ ସେଥିରେ ଶିକ୍ଷାର ଉନ୍ନତି କଥା ନଥାଏ ! ନିଜକୁ ଭୋଟ ଦେବାପାଇଁ ନେତାମାନେ ଗାଆଁଗାଆଁକୁ ଯାଇ ଲୋକଙ୍କର ହାତ ଗୋଡ ଧରି ଭୋଟ ଭିକ ମାଗନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନରେ ଜିତିଗଲା ପରେ ପାଂଚବର୍ଷ ଯାଏ ସେମାନେ ଅର୍ନ୍ତଧ୍ୟାନ ହେଇଯାଆନ୍ତି ।
ନିର୍ବାଚନ ହେଲେ , ତାହା ଯେଉଁ ସ୍ତରର ହୋଇଥାଉ ପଛକେ ନେତାମାନେ ବେପାରୀଙ୍କ ଭଳି ଭୋଟର ମାନଙ୍କୁ କ୍ରୟକରି ନେଇଯାଆନ୍ତି । ଏବଂ ଭୋଟ ଦେଉଥିବା ଜନସାଧାରଣ ମଧ୍ୟ ନିଜକୁ ସଉଦା ଭଳି ମାତ୍ର କେତୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିମୟରେ ଦୀର୍ଘ ପାଂଚବର୍ଷ ଯାଏ ନିଜକୁ ବିକ୍ରୟ କରି ନିଜର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଅଧିକାର ହରେଇ ଦିଅନ୍ତି !
ଆମ ଦେଶର ରାଜନୀତିକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କଲେ ଏମିତି ଲାଗେ, ସତେ ଯେପରି ଲୋକଙ୍କର ସେବା କରିବା ପାଇଁ ଏଥିରେ କୌଣସି ସ୍ଥାନ ନାହିଁ ; ଏହାଏକ ବ୍ୟବସାୟ ! ଯିଏ ସବୁ ଦିଗରୁ ବିଫଳ ହୁଏ ସେ ରାଜନୀତିକୁ ବେପାର ଭାବରେ ଶେଷକୁ ଗ୍ରହଣ କରେ । ଲୋକଙ୍କର ସେବା କରିବା ଲାଗି କେହିକେବେ ରାଜନୀତି କରେ ନାହିଁ । ଲୋକଙ୍କର ସେବା କରିବା ପାଇଁ ରାଜନୀତି ଦରକାର ପଡେ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ଏଠାରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସେତେଟା ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । ମଦର ଟେରେଶା, ମାହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରମୁଖ ମହାପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳାମାନେ ଲୋକଙ୍କର ସେବା କରିବା ଲାଗି ରାଜନୀତି କରି କୌଣସି ଦଳର ନେତା ହୋଇ ନଥିଲେ ।
ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ସଂପୃକ୍ତ ନେତାମାନେ ଯାହା ବି କରନ୍ତି, ତାର ଅଧିକାଂଶ ଭାଗ ଲୋକଙ୍କର ଉପକାରରେ ଆସି ନଥାଏ । ଏଥିପାଇଁ ସେଇ ଅଂଚଳର ଅଧିବାସୀ ଅନେକ ପରିମାଣରେ ଦାୟୀଥାନ୍ତି । ନେତାମାନେ ଗାଆଁ ମାନଙ୍କରେ ରଖିଥିବା ଛୋଟଛୋଟ ଚାମଚାଙ୍କ କଥାକୁ ଯେତେବେଶି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଅନ୍ତି ସେଇ ଅଂଚଳର ଅଧିବାସୀ ମାନଙ୍କୁ ସେତେବେଶି ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ କିନ୍ତୁ ବୁଝି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ସେଇ ଚାମଚା ମାନେ ଗୋଟେଗୋଟେ ଧୂର୍ତ ଶୃଗାଳ ଥାନ୍ତି । ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଲାଗି ନେତାମାନେ ନିନ୍ଦିତ ହୋଇ ପରାଜିତ ବି ହୁଅନ୍ତି ।
ଆମ ଦେଶରେ ପ୍ରତି ପାଂଚବର୍ଷରେ ଥରେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାହୁଏ । ଏବଂ ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧି ମନୋନୀତ କରାଯାଏ । ମାତ୍ର ଦଳରୁ କାହାକୁ କୌଣସି କାରଣ ବଶତଃ ବହିଷ୍କାର କଲେ ଛଅ ବର୍ଷ ଛଟେଇ କରିଦିଆ ଯାଏ । ଫଳରେ ଉକ୍ତ ନେତା ଜଣକ ଦୁଇଟି ନିର୍ବାଚନରେ ସାମିଲ ହୋଇ ନପାରି ଦଶବର୍ଷର ଦଣ୍ଡ ପାଆନ୍ତି ।
ରାଜତନ୍ତ୍ର ଶାସନ ଚାଲିଥିଲା ବେଳେ ରାଜାମାନେ ଯେଉଁ ନିଷ୍ପତି ନେଉଥିଲେ ତାହା ଦେଶ ପାଇଁ ଅହିତକର ହେଉ ପଛକେ ତାର ପ୍ରତିବାଦ କରିବା ଲାଗି ସାଧାରଣ ଜନତା ସାହସ ଜୁଟେଇ ପାରୁ ନଥିଲେ । କାରଣ ତାହା ଥିଲା ରାଜା ମାନଙ୍କର ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ଶାସନ ।
କିନ୍ତୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଶାସନ କାଳରେ ଦେଶର ପ୍ରମୁଖ ନେତାମାନେ ଯେତେବେଳେ କୋଣସି ନିଷ୍ପତି ନେଇଥାନ୍ତି ବା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରନ୍ତି ତାହା ଦେଶ ପାଇଁ ଶୁଭଙ୍କର ନୁହେଁ କହି ହଜାର ହଜାର ସାଧାରଣ ଜନତା ଯେବେ ରାସ୍ତା ଉପରକୁ ଉଠି ଆସନ୍ତି ଏବଂ ସ୍ୱର ଉତୋଳନ କରନ୍ତି ନେତାମାନେ ତାକୁ କାହିଁକି ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ନିଅନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ସେମାନେ ଯାହା କହିଥାନ୍ତି ତାହା ହିଁ ଲାଗୁହୁଏ ??
ଅବଶ୍ୟ ଥୋକେ ଲୋକ ନେତା ମାନଙ୍କର କଥାକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥାନ୍ତି । ତେବେ ଯେଉଁ ମାନେ ସମର୍ଥନ କରନ୍ତି ଏବଂ ଯେଉଁମାନେ ସମର୍ଥନ କରନ୍ତି ନାହିଁ , ଏହି ଉଭୟ ଦଳକୁ କେଉଁ ନାମାନ୍ତରଭୁକ୍ତ କରାଯିବ ଏବଂ କାହାକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯିବ ଏ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତର ଆମ ଦେଶର ନେତା ମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଅଛି କି ?
ଯଦି ନାହିଁ ,ଗଣତନ୍ତ୍ରନାଁରେ ମନମୁଖୀ ଶାସନକୁ ରାଜତନ୍ତ୍ର କୁହାଯିବ ନାହିଁ କି? ଦେଶର ଉନ୍ନତି ପ୍ରମୁଖ ସହରରୁ ଜଣାପଡେ ନାହିଁ । ସରକାରଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଏବଂ ନିଷ୍ପତି ଯଦି କାହିଁ କେତେ ଦୂରେ ଥିବା ଗୋଟେ ମଫସଲ ଗାଆଁର ଶେଷ ମୁଣ୍ଡକୁ ପହଂଚି ପାରୁଛି ଏବଂ ସେଠିକାର ଅଧିବାସୀ ଯଦି ସରକାରଙ୍କୁ ଉଦାର ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରୁଛି, ଏ ଦେଶ ଉନ୍ନତି କରୁଛିବୋଲି କୁହାଯାଇ ପାରିବ । ଶ୍ରେଣୀ କକ୍ଷ ଭିତରେ ଜଣେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଆଗ ଧାଡିରେ ବସି ନବେ ମାର୍କ ରଖୁଥିବା ପିଲା ମାନଙ୍କ ପାଇଁ କେବଳ ନୁହେଁ ; ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷକର ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଦାୟିତ୍ୱ ଶେଷ ଧାଡିରେ ବସି ତିରିଶ ନଂବର ପାଉଥିବା ପିଲା ପାଖରେ ପହଂଚି ପାରେ ସେ ଶିକ୍ଷକ ଜଣେ ଉତମ ଶିକ୍ଷକ ।
ଦେଶକୁ ବଂଚେଇବାକୁ ହେଲେ ଦେଶକୁ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରଖିବାକୁ ହେବ ଏବଂ ଜନ ସାଧାରଣଙ୍କ ଭିତରେ ବ୍ୟକ୍ତି-ଚେତନା ଭରିବାକୁ ହେବ ।ଏ ଦୁଇଟିକୁ ବାଦ ଦେଇ ଦେଶର ଉନ୍ନତି କଦାପି ସଂଭବପର ହୋଇ ନପାରେ !
ଦେଶକୁ ଭଲପାଇବାଟା ରୁଚି ହେଉ । କର୍ତବ୍ୟ ହେଉ । ଦେଶ କେବେ ବି କୌଣସି ନେତାର ନୁହେଁ । ଦେଶ ସବୁବେଳେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କର । ଭଡା ଘରେ ରହୁଥିବା ଲୋକର ଅଧିକାର ଭଡାଘର ଉପରେ ସେତେବେଳଯାଏ ଥାଏ , ଯେତେବେଳଯାଏ ତାର ମିଆଦ ଥାଏ । ମିଆଦ ଶେଷ ହୋଇ ଗଲେ, ଘରଟି ଭଡାନେଇଥିବା ଲୋକର ନିହେଁ ; ଘର ସବୁବେଳେ ମାଲିକର ।
(ଏହା ଲେଖକଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ମତ ଅଟେ )
ଅଧ୍ୟାପକ ବିପିନ ମହାନନ୍ଦ
ବିକାଶ କଲେଜ, ଶାସନ, ସଂବଲପୁର
Email: [email protected]
ମୋବାଇଲ ନଂ ୮୬୫୮୭ ୩୪୬୭୦
ବିକାଶ କଲେଜ ଶାସନ,ସଂବଲପୁର ମୋ-୮୬୫୮୭୩୪୬୭୦
