ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିରେ ମାନବ ହେଉଛି ତାଙ୍କର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ସୃଷ୍ଟି। ମଣିଷକୁ ଭଗବାନ ସବୁକିଛି ଦେଇଛନ୍ତି। ସେଥିପାଇଁ ସେ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ। କଥା କହିବାର ଶକ୍ତି, ଚିନ୍ତା କରିବାର ଶକ୍ତି, ଭଲମନ୍ଦ ବିଚାର କରିବାର ଶକ୍ତି ଇତ୍ୟାଦି। ଦିନଥିଲା ମଣିଷ ବଣ ଜଙ୍ଗଲରେ ବୁଲୁଥିଲା ଉଲଗ୍ନ ଅବସ୍ଥାରେ। କଂଚା ମାଂସ ଥିଲା ତାହାର ଆହାର। ସେ ଥିଲା ବଣମଣିଷ। ଏଣେତେଣେ ବୁଲି ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲା।
ମାନବର କ୍ରମ ବିକାଶ ଫଳରେ ତା’ର ଶାରୀରିକ ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଲା ଏବଂ ସେ ଏକ ପରିପକ୍ୱ ମାନବରେ ପରିଣତ ହେଲା। ଧୀରେ ଧୀରେ ଜଙ୍ଗଲ ଛାଡ଼ି ମଣିଷ ବସବାସ କଲା ନଦୀ ଅବବାହିକାରେ। ଗଢ଼ି ଉଠିଲା ସିନ୍ଧୁ, ମେସୋପଟାମିଆ, ଆଜଟେକ୍ ଆଦି ମାନବ ସଭ୍ୟତା।
ଧୀରେ ଧୀରେ ମଣିଷ ମନରେ ସାରା ପୃଥିବୀକୁ ନିଜ କବଳରେ ରଖିବାର ଇଚ୍ଛା ଜାଗ୍ରତ ହେଲା ଏବଂ ସେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦକ୍ଷତା ଅର୍ଜନ କଲା। ଶିକ୍ଷା, ବିଜ୍ଞାନ, ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର, ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା ଶାସ୍ତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି। ତାହାର ନିଦର୍ଶନ ହେଉଛି ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ, ଶ୍ରୀମଦ୍ ଭାଗବତ ଗୀତା, ବେଦ, ପୁରାଣ, ଉପନିଷଦ ଆଦି ଗ୍ରନ୍ଥ।
ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାର ଅଦମ୍ୟ ଇଚ୍ଛା ବଳରେ ମଣିଷ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ପ୍ରତିପାଦନ କରିପାରିଛି। ଆଜିର ମାନବ ଆଉ ବଣମଣିଷ ହିସାବରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁନାହିଁ ବରଂ ସେ ଆଧୁନିକ ମାନବରେ ନିଜକୁ ପରିଣତ କରିପାରିଛି। ନିଜର ସାଧନା ଓ ଚେଷ୍ଟା ବଳରେ ମଣିଷ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପହଂଚି ପାରିଛି ଉନ୍ନତିର ଚରମ ସୀମାରେ। ଆଜିର ଯୁଗ ହେଉଛି କଂପ୍ୟୁଟରର ଯୁଗ, ରୋବଟର ଯୁଗ, ଘରେ ବସି ମଣିଷ ଜାଣି ପାରୁଛି ସାରା ପୃଥିବୀର କଥା।
କ୍ଷଣିକ ମଧ୍ୟରେ ଉଡ଼ିପାରୁଛି ପୃଥିବୀର ଏ ପାଖର ସେ ପାଖକୁ। ବିଜ୍ଞାନର ଚରମ ଉନ୍ନତି ଫଳରେ ମଣିଷ ନିଜ ଜୀବନକୁ ସୁଖ ସ୍ୱାଛନ୍ଦରେ ଭରି ଦେଇପାରିଛି। ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉନ୍ନତି କରି ମଣିଷ ବହୁ ଦୁରାରୋଗରୁ ନିଜକୁ ମୁକ୍ତ କରିପାରିଛି। ସ୍ପେସ୍ ସାଇନ୍ସ ବଳରେ ସେ ପହଂଚି ପାରିଛି ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠାରେ। ବିଶାଳକାୟ ପୃଥିବୀ ଆଜି ପରିଣତ ହୋଇଛି ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ପୃଥିବୀରେ। ଯାହାକୁ ଆଜି ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ଭିଲେଜ୍ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଇଂରାଜୀ କବି ଟି. ଏସ୍. ଇଲିଅଟ୍ ତାଙ୍କର ପ୍ରସିଦ୍ଧ କାବ୍ୟ ‘ଦି ୱେଷ୍ଟଲାଣ୍ଡ’ରେ ଆଧୁନିକ ମଣିଷ ସମାଜକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କହିଛନ୍ତି-
‘Modern men are physcially alive but spiritually dead’.ସେ ଏହି ଆଧୁନିକ ପୃଥିବୀକୁ ଏକ cactus land ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି। ଆଜିର ସମାଜରେ ମଣିଷ ଯେତିକି ଶିକ୍ଷିତ ହେଉଛି, ଉନ୍ନତି କରୁଛି, ହଜି ଯାଉଛି ତାରି ଭିତରେ ମଣିଷ ପଣିଆ, କୁହାଯାଏ ଶିକ୍ଷା ମଣିଷକୁ ମାର୍ଜିତ କରେ। ମାର୍ଜିତ କରେ ତା’ର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ, ଚଳଣିକୁ। ଦୁଃଖ ଲାଗେ ଶିକ୍ଷକ ମଣିଷମାନଙ୍କର କର୍ଷକ, ଅମଣିଷ ବ୍ୟବହାରକୁ ଦେଖି।
ଈଶ୍ୱର ମଣିଷକୁ ନିଜର ରୂପ ଦେଇ ଗଢ଼ିଥିଲେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରାଣୀ ହିସାବରେ। ଏ ପୃଥିବୀରେ ତାଙ୍କର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଚାର କରିବା ପାଇଁ। ତା’ ଭିତରେ ଭରି ଦେଇଥିଲେ ସ୍ନେହ, ପ୍ରେମ ଓ ଅନ୍ୟକୁ ଭଲପାଇବା। ମଣିଷକୁ ଭଗବାନ, ଯେତେ ସବୁ ଗୁଣ ଦେଇଛନ୍ତି ସବୁରି ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ରହିଛି ଭଲପାଇବା ଏବଂ ପରୋପକାର।
ଦୁନିଆଁରେ ସବୁଠୁ ବଡ଼ ସାଧନା ହେଉଛି କାହାରି ମନରେ କଷ୍ଟ ନଦେବା। କିନ୍ତୁ ଆଧୁନିକ ମଣିଷ ସେ ସବୁକୁ ଭୁଲି ଯାଇଛି। ସେଥିପାଇଁ ସେ ରଚୁଛି ହିଂସାବର ତାଣ୍ଡବଲୀଳା, କେତେବେଳେ ଧର୍ମ ନାଁରେ ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ସାଂପ୍ରଦାୟିକତା ନା’ରେ। ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ
“ମର୍ତ୍ତ୍ୟ ମଣ୍ଡଳେ ଦେହ ବହି
ଦେବତା ହେଲେ ହିଁ ମରଇ’
ଏ ସଂସାରରୁ ଗଲା ବେଳେ ସାଙ୍ଗରେ କେହି କିଛି ନେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ। ଏ କଥା ଆମ୍ଭେ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିପାରିବା ଗ୍ରୀକ୍ ବୀର ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡର ଏବଂ ଦାର୍ଶନିକ Diogenesଙ୍କ ଜୀବନରୁ। ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ ପୂର୍ବରୁ ବୀର ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡର ଯାଇଥିଲେ ଦାର୍ଶନିକ Diogenesଙ୍କ ପାଖକୁ। ଏବଂ କହିଥିଲେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରି ବିଶ୍ୱ ବିଜୟୀ ହେବାର ଗାଥା। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ସେ ଚାହିଥିଲେ Diogenesଙ୍କୁ କିଛି ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ। କିନ୍ତୁ Diogenes ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡରଙ୍କୁ କହିଥିଲେ।
‘ତୁମର ଶକ୍ତି କେତେ ମୋତେ ଜଣା ଅଛି ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡର’
ଯଦି ତୁମେ ମୋତେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଚାହୁଛ ତା’ହେଲେ ମୋ ଆଗରୁ ଟିକେ ଘୁଂଚିଯାଅ, କାରଣ ତୁମ ଯୋଗୁଁ ମୋ ଉପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କର କିରଣ ଠିକ୍ ଭାବରେ ପଡ଼ିପାରୁନାହିଁ ଏବଂ ମତେ କଷ୍ଟ ହେଉଛି।
ଗ୍ରୀକ୍ ପୁରାଣ ଅନୁସାରେ Diogenes ଏବଂ ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଗୋଟିଏ ଦିନରେ ହୋଇଥିଲା। ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଦୁହେଁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଥିଲେ ସ୍ୱର୍ଗ ଆଡ଼କୁ। ଆଗରେ ଥିଲେ Diogenes ଏବଂ ପଛରେ ଥିଲେ ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡର। କିଛି ଦୂର ଗଲା ପରେ ସେମାନେ ତପ୍ତ ବୈତରଣୀ ପରି ଗୋଟିଏ ନଦୀକୁ ପାରି ହେଲେ।
କିଛି ଦୂର ଗଲା ପରେ Diogenes ପଛକୁ ଚାହି କହିଲେ କ’ଣ ବୀର ଆଲେକ୍ଜାଣ୍ଡର ମୁଁ ତ ନିସ୍ୱ ହୋଇ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲି ସେଥିପାଇଁ ମଲା ପରେ ନିସ୍ୱ ହୋଇ ଫେରି ଯାଉଛି କିନ୍ତୁ ତୁମେ ତ ବିଶ୍ୱ ବିଜୟୀ ବୀର, କାହିଁ ତୁମ ହାତରେ ମୁଁ ତୁମେ ଜୟ କରିଥିବା ପୃଥିବୀକୁ ତ ଦେଖିପାରୁ ନାହିଁ।
ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ମଣିଷ ମଧ୍ୟରେ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଗୁଣ ଦେଖାଯାଏ ସେତେବେଳେ ଭଗବାନ ଖୁସି ହୁଅନ୍ତି। ସେଥିପାଇଁ ଭାଗବତରେ ଲେଖା ଅଛି
‘ମନୁଷ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦିବ୍ୟ ଜ୍ଞାନ
ଦେଖି ସନ୍ତୋଷ ଭଗବାନ’
ଆଜିର ମଣିଷ ଭିତରେ ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ଗୁଣ ତ ଦୂରର କଥା ମାନବୀୟ ଗୁଣ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବା କଷ୍ଟ। ସେ ଦିନକୁ ଦିନ ହେଉଛି ହିଂସ୍ର, ପରଶ୍ରୀକାତରତା, ପର ନିନ୍ଦୁକ, ପରହିଂସୁକ। ଈଶ୍ୱରୀୟ ଗୁଣ ଛାଡ଼ି ଆଦିର ନେଉଛି କ୍ଷଣିକ ସୁଖ ପାଇଁ ପାଶବିକ ଗୁଣକୁ। ନିଜ ହାତରେ ଗଢ଼ିଥିବା ସୁନ୍ଦର ପୃଥିବୀକୁ ନିଜର କୁକର୍ମ ଦ୍ୱାରା ଟାଣି ନେଉଛି ଧ୍ୱଂସ ଆଡ଼କୁ। ନିଜର ସୁଖ ପାଇ ଅତ୍ୟାଚାର କରୁଛି ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଉପରେ।
ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ଠିକ୍ ବଣମଣିଷ ପରି। ଏବଂ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛି ମହାବାତ୍ୟା, ତିତିଲି, ଫାଇଲିନ୍ ଏବଂ ଫନିପରି ପ୍ରକୃତିର ପ୍ରକୋପକୁ। ନିଜ ହାତରେ ଲେଖୁଛି ନିଜ ପତ୍ତନର କାହାଣୀ। ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥରେ ଅନ୍ଧ। ନିଜସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ମଣିଷ ରକ୍ତର ହୋଲି ଖେଳୁଛି। ରଚୁଛି ହତ୍ୟା ବିଭୀଷିକାର ଚରମଲୀଳା। ଜାଣିପାରୁନି ସମସ୍ତ ମଣିଷ ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସନ୍ତାନ। ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ନିଜ ଭିତରେ ଘୃଣାର ପାଚେରି ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଲିଙ୍ଗ ନିର୍ବିଶେଷରେ।
ଆଜି ବି ଆମ ସମାଜରେ ଛୁଆଁ ଅଛୁଆଁ ଭାବ ଉତ୍କଟ ରୂପରେ ଅଛି। କନ୍ୟା ଭ୍ରୂଣ ହତ୍ୟା, ଖାପ ପଂଚାୟତରେ ଅନର କିଲିଂ, କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୌନ ନିର୍ଯାତନା, ବଳାତ୍କାର, ଧର୍ଷଣ ଯେତିକି ଲୋକଲୋଚନକୁ ଅଧୁନା ଆସୁଛି ତା’ର ଢେର୍ ସଂଗଠିତ ହେଉଛି। ତିନି ବର୍ଷର ଶିଶୁଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନବେ ବର୍ଷର ବୃଦ୍ଧା ମଧ୍ୟ ଛାଡ଼ ପାଉନି। ଯାହା ପ୍ରମାଣିତ କରୁଛି ମାନବ ସଭ୍ୟତାରେ ବଣମଣିଷ।
ଆମ ଦେଶ ଭାରତ ଏକ ସଂସ୍କୃତି ସଂପନ୍ନ ଦେଶ। ଆମ ଦେଶରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତି, ଭାଷା, ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ଧର୍ମର ଲୋକେ ବସବାସ କରନ୍ତି। ଜାତି, ଧର୍ମ, ଭାଷା, ବର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଲିଂଗ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅଲଗା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଆମର ମନ ଏକ, ଆତ୍ମା ଏକ। ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଭାରତୀୟ। ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ସମସ୍ତଙ୍କଠାରୁ ଆଗରେ। ଏକଦା ଭାରତକୁ ବିଶ୍ୱଗୁରୁ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା।
ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀ ପୂର୍ବରୁ ଆମ ଦେଶ ଭାରତ ଥିଲା ପୃଥିବୀର ସବୁଠୁ ଧନଶାଳୀ ରାଷ୍ଟ୍ର। ସବୁବେଳେ ଆମ୍ଭେ ଶିଖାଇ ଆସୁଥିଲେ ସ୍ନେହ, ପ୍ରେମ ଏବଂ ମାନବିକତାର ମୂଳମନ୍ତ୍ର। ଆମ ଦେଶର ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ପରମ୍ପରାରୁ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ଏପରି ଶିକ୍ଷା ମିଳେ କି ଆମ୍ଭେମାନେ ଏକ ପଥର ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଈଶ୍ୱରଙ୍କୁ ଦେଖିପାରୁ। କିନ୍ତୁ ପରିତାପର ବିଷୟ ଯେ ବେଳେବେଳେ ଆମ୍ଭେମାନେ ଜାଣିପାରୁନା। ଯେ ସବୁ ପ୍ରାଣୀ ଏବଂ ମାନବ ହୃଦୟରେ ଈଶ୍ୱର ବିଦ୍ୟମାନ ବୋଲି।
ଆଜି ମଣିଷ ଆଧୁନିକତାର ଚରମ ସୀମାରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଛି। ଆମେ ଆଧୁନିକତା କହିଲେ ବୁଝୁଛୁ ବେଶଭୂଷା, ଧନସଂପତି, ପ୍ରତିପତି, ନିଜକୁ ଉଚ୍ଚକରି ଅନ୍ୟକୁ ନିଚ ଦେଖାଇବା। କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ ଆଧୁନିକତା ବେଶ ପୋଷାକରେ ନଥାଏ। ଥାଏ ମଣିଷର ଭଲ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ। ଆଜି ମଣିଷ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି ଧନରେ ଧନୀ ହେବା ପାଇଁ କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ ଧନବାନ ସିଏ ଯିଏ ହୃଦୟରେ ଧନୀ। ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ, ବାବାସାହେବ ଆମ୍ବେଦକର ଶିଖାଇଥିବା ମାନବିକତାର ମୂଳମନ୍ତ୍ରକୁ ମଣିଷ ଧୀରେ ଧୀରେ ଭୁଲି ଯାଉଛି।
ସ୍ବାଧୀନତାର ଅନେକ ବର୍ଷ ବିତି ଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଜି ବି ଆମ ସମାଜରେ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ କୁସଂସ୍କାର ବସା ବାନ୍ଧି ରହିଛି। ଆଜି ବି ମଣିଷ ରୋଗ ହେଲେ ହସ୍ପିଟାଲ୍ ନଯାଇ ଗୁଣି ଗାରେଡିରେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଛି। ଦିନ ଥିଲା ଗୋଯିଏ ପରିବାରରେ ସମସ୍ତେ ମିଳିମିଶି ରହୁଥିଲେ। ଥିଲା ସ୍ନେହ, ଆଦର, ଭଲ ପାଇବା ସମ୍ମାନ। କିନ୍ତୁ ସେ-
‘ବୈକୁଣ୍ଠ ସମାନ ଆହା ଅଟେ ସେହି ଘର
ପରସ୍ପର ସ୍ନେହ ଯହିଁ ଥାଏ ନିରନ୍ତର’
ଆଜି ଆଉ ନାହିଁ। ଆମ୍ଭମାନଙ୍କୁ ଆଉ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି, ଓଡ଼ିଆଘର ଚଳଣୀ ଭଲ ଲାଗୁ ନାହିଁ। ଆମ୍ଭେମାନେ ସମସ୍ତେ ଆକର୍ଷିତ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟର ଫମ୍ପା ସଂସ୍କୃତି ଆଡ଼କୁ। ସମସ୍ତେ ବସ୍ତୁବାଦୀ। ମଣିଷ ଖୋଜିବୁଲୁଛି ଶାନ୍ତି ସେହି ନିର୍ଜିବ ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ। ଆମ୍ଭ ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତିମାନଙ୍କୁ ଆମ୍ଭେ ନମସ୍କାର କିମ୍ବା ଗୋଡ଼ଧରି ମୁଣ୍ଡିଆ ମାରିବାକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ପରିବର୍ତେ ଶିକ୍ଷା ଦେଉଛେ ଖଣ୍ଡି ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦ good morning ଏବଂ good evening ରୂପରେ। ଆଜିର ସ୍ୱାର୍ଥନ୍ବେଷି, ଅମଣିଷ, ଅର୍ଥପିପାସୁ ମଣିଷ ସମାଜ ବେଳ ଥାଉ ଥାଉ ସୁଧୁରି ନ ଗଲେ ସମାଜ କହିବ ମାନବ ସଭ୍ୟତାରେ ଆମେ ବଣ ମଣିଷ।
(ଏହା ଲେଖକଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ମତ ଅଟେ )
ମୁରଲୀଧର ବେହେରା
ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷକ
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭୁବନେଶ୍ବର
