ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ଯାହାକି ପାରିପାର୍ଶ୍ବିକ, ପ୍ରାକୃତିକ, ଐତିହାସିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ନେଇ କିଛି ଭାବ ତଥା ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରିଥାଏ ସେହି ସବୁ ସ୍ଥାନକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳିର ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଥାଏ । କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରକୃତିର ଏକ ଗନ୍ତାଘର, ଯେଉଁଠି ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ, ଝରଣା, ଜଳପ୍ରପାତ, ଘନ ଜଂଗଲ ତଥା ଅନେକ ଐତିହାସିକ କୀର୍ତ୍ତିରାଜୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସେହିସବୁ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଭିତ୍ତିକ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ଜିଲ୍ଲା ତଥା ଜିଲ୍ଲା ବାହାରୁ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ । ସେହି ସବୁ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର କେତେକ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ପୂର୍ଣ୍ଣ ।
ଭବାନୀପାଟଣା: ଏହା କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ସଦର ମହକୁମା । ଏହା ମାଁ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର ଓ ପୁରୁଣା ରାଜବାଟୀ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଦଶହରା ବେଳେ ଏଠାରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଛତର ଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ । ଏତଦ୍ବ୍ୟତିତ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜାନଆରି ୧୪ ରୁ ୧୭ ଯାଏଁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲାଲବାହାଦୁର ଷ୍ଟାଡିୟମ୍ଠାରେ କଳାହାଣ୍ଡି ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।
ଭାଗିରଥି ପାର୍କ: ଏହା ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗରେ ଥୁଆମଳ ରାମପୁର ରାସ୍ତାରେ ପ୍ରାୟ ୩ କିମି ଗଲେ ପଡ଼େ । ଶିଳ୍ପପତି ପ୍ରମୋଦ ଖମାରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଏହି ଉଦ୍ୟାନରେ ସମସ୍ତ ବୟସର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦର ସୁବିଧା ରହିଛି । ଶିଶୁ ଉଦ୍ୟାନ, ପୌରାଣିକ ଉଦ୍ୟାନ, ପ୍ରମୋଦ ଉଦ୍ୟାନ, ଆଦିବାସୀ ଗ୍ରାମ ଓ ଆଦିବାସୀ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଆଦି ସମୁଦାୟ ୧୩ ଗୋଟି ଛୋଟଛୋଟ ବିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ଏହି ଉଦ୍ୟାନ ଓଡିଶାର ଏକ ଅନନ୍ୟ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଟେ ।
ଯୁଗସାଇପାଟଣା: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଦକ୍ଷିଣ – ପୂର୍ବ ଫୁରଲିଝରଣ ରାସ୍ତାର ୫ କିମି ଦୂରତା ପରେ ଅଟାଙ୍ଗଗୁଡା ଛକ ପଡ଼େ । ସେଠାରୁ ପୂର୍ବଦିଗକୁ ୧୬ କି.ମି. ଗଲେ ଯୁଗସାଇପାଟଣା । ଏଠାରେ ଥିବା ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ସୁଭଦ୍ରା କ୍ଷେତ୍ର ନାମରେ ପରିଚିତ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏଠାକାର ମାଁ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀଙ୍କୁ ଆଦିପୀଠ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ । ନଦୀ ଜଂଗଲ ପରିବେଷ୍ଟିତ ଏହି ସ୍ଥାନଟି ଖୁବ୍ ମନୋରମ ।
ଫୁରଲିଝରଣ: ଭବାନୀପାଟଣାର ଥୁଆମୂଳ ରାମପୁର ରାସ୍ତାର ୧୫ କିମି ଆଗକୁ ଗଲେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ୧୬ ମିଟର ଉଚ୍ଚର ସୁରମ୍ୟ ଜଳପ୍ରପାତ ଅଗଣିତ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବିମୋହିତ କରେ । ବଣଭୋଜି ପାଇଁ ଏହା ଖୁବ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏଠାରେ ଥିବା ଛୋଟ ଶିଶୁ ଉଦ୍ୟାନ ତଥା ବ୍ୟାଘ୍ର ଅନୁସଂଧାନକାରୀ ସୁଉଚ୍ଚମଞ୍ଚ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରେ।
ଜାକମ: ଫୁରଲିଝରଣରୁ ୫ କିମି ଆଗକୁ ଗଲେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଏକ ପୁରୁଣା କାଠ ବଙ୍ଗଳା ଓ ଝରଣା ସାଙ୍ଗକୁ ଏଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷରାଜିର ଉଦ୍ୟାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
ଘୁଷୁରିଗୁଡ଼ି: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଥୁଆମୂଳ ରାମପୁର ରାସ୍ତାରେ ୨୩ କିମି ଦୂର ଗଲେ ତେତେଲପଦର ଛକ ପଡ଼େ । ସେଠାରୁ ପୂର୍ବକୁ ୩ କିମି ପଦରାସ୍ତାରେ ଏକ ସର୍ପିଳ ଗତିର ଝରଣା ସାଙ୍ଗକୁ ଅନେକ ଗୁମ୍ଫା ଦୃଶ୍ୟ ହୁଏ ।
କର୍ଲାପାଟ: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଥୁଆମୂଳ ରାମପୁର ରାସ୍ତାରେ ୩୮ କିମି ଗଲେ କର୍ଲାପାଟ ଛକ ପଡ଼େ । ଏଠାରୁ ପୂର୍ବକୁ ୬ କିମି ଗଲେ କର୍ଲାପାଟ । ଏଠାରେ ଅନେକ ଜଳପ୍ରପାତ ସାଙ୍ଗକୁ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର, ପୁରୁଣା ରାଜପ୍ରାସାଦ ଓ ଅନେକ ବଣ୍ୟଜନ୍ତୁ ଦୃଶ୍ୟ ହୁଏ ।
ମର୍ଡିଗୁଡ଼ା: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଥୁଆମୂଳ-ରାମପୁର ରାସ୍ତାରେ ୫୮ କିମି ଗଲେ ରାନିଡୁମେର ପାଖରେ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ଛକ ଅଛି । ଏଠାରୁ ସିଧା ଦକ୍ଷିଣକୁ ଥୁଆମୂଳ ଗାଁ ଦେଇ ୪ କିମି ଗଲେ ମର୍ଡିଗୁଡ଼ା । ଏଠାରେ ଗୋଟିଏ ଆମ୍ବଗଛ ମୂଳରୁ ତିନିଧାର ହୋଇ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ନଦୀ ବାହାରିଛି । ଏଠାରେ ଏକ ଶିବ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।
ଥୁଆମୂଳ ରାମପୁର: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ୭୩ କିମି ଦୂର ଏହି ଜାଗାକୁ କଳାହାଣ୍ଡିର କାଶ୍ମୀର କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀ ଦେବୀଙ୍କ ମହାତ୍ମ୍ୟ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱାସ ଦିଏ । ଏହି ସ୍ଥାନଟି ଅତୀତରେ ଚନ୍ଦନ ଓ ଚମ୍ପା ବଣ ପାଇଁ ବିଖ୍ୟାତ ଥିଲା । ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏଠାରେ ଏକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ପାନ୍ଥନିବାସ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।
ବଲଙ୍ଗି: ଥୁଆମୁଳ ରାମପୁରଠାରୁ ଦକ୍ଷିଣକୁ ୧୩ କିମି ଗଲେ ବଡ-ଛତରଙ୍ଗ ଗାଁ । ଏଠାରୁ ୪ କିମି ପଶ୍ଚିମକୁ ମାଟିରାସ୍ତାରେ ଗଲେ ବଲଙ୍ଗି ବୋଲି ଛୋଟ ଗାଁ ପାଖରେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ଜଳ ପ୍ରପାତଟିଏ ଅଛି, ଯାହାକୁ ଏଠାକାର ଲୋକେ ସିନ୍ଦେର ଜଳପ୍ରପାତ କହନ୍ତି ।
ଜୁନାଗଡ଼: କଳାହାଣ୍ଡିର ମନ୍ଦିରମାଳିନୀ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିବା ଜୁନାଗଡ଼ ସହର ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ପଶ୍ଚିମକୁ ୨୬ କିମି ଦୂରରେ ୨୦୧ ନମ୍ବର ଜାତୀୟ ରାଜପଥରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏଠାରେ ଅନେକ ମନ୍ଦିର ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମାଁ ଲଙ୍କେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିରଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଅଟେ । ଏଠାରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ମୂଳାଷ୍ଟମୀ ଦିନ ମାଁଙ୍କର ଖଣ୍ଡାବସା ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।
ଗୋବରଗୋଲା: ଜୁନାଗଡ଼ରୁ ୧୪ କିମି ଦକ୍ଷିଣକୁ ଗଲେ ବୁଢିଦର ପଡ଼େ । ସେଠାରୁ ଶଙ୍କରପଲା ତଥା କୋଇଲାମୁଣ୍ଡା ଗାଁ ଦେଇ ଆଗକୁ ଗଲେ ଏକ ଦ୍ୱିସ୍ତର ବିଶିଷ୍ଟ ଗୋବରଗୋଲା ଜଳପ୍ରପାତ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
ସାପଗଣ୍ଡା: ଜୁନାଗଡ଼ରୁ କଲମପୁର ରାସ୍ତାରେ ୧୦ କିମି ଗଲେ ରାଜପୁରଠାରୁ ପୂର୍ବକୁ ୪ କିମି ଗଲେ ପୋଇଗୁଡ଼ା ଓ ଟିକରାପଡ଼ା ପାଖରେ ଏହା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଶିବ ଓ ଚଣ୍ଡୀ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ନିକଟରେ ଥିବା ଝରଣାର ପଥର ଗାତରେ ପଶିବା ପାଇଁ ବହୁତ ଭିଡ଼ ହୁଏ ।
ଦେଉଣ୍ଡି: ଜୁନାଗଡ଼ରୁ ୧୬ କିମି ଜୟପୁର ରାସ୍ତାରେ ଗଲେ କାଲୋପଲା ଗାଁ ପଡ଼େ । ଏଠାରୁ ପୂର୍ବଦିଗକୁ ୪କିମି ଗଲେ ଦେଉଣ୍ଡି ଅବସ୍ଥିତ । ଏଠାରେ ତ୍ରୟୋଦଶ ଓ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଅଷ୍ଟଶମ୍ଭୁ ଶିବମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।
ମୁଖୀଗୁଡ଼ା: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ୮୨ କିମି ଓ ଜୟପାଟଣାରୁ ୮ କିମି ଦୂର ଏହି ଜାଗାରେ ଉଚ୍ଚ ଶକ୍ତି ସଂପନ୍ନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ର ଅଛି । ଏଠାରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ ସହ ଏହାର ବିଶାଳ ଜଳଭଣ୍ଡାର ସେହି ସ୍ଥାନର ପ୍ରକୃତି ରାଜିକୁ ଅତିବ ଚିତାକର୍ଷକ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସେଥିରୁ ନିଷ୍କାସିତ ଜଳ ଜିଲ୍ଲାର ଅନେକ ଅନୁର୍ବର ତଥା ଅଣଜଳସେଚିତ ଜମିକୁ ଜଳସେଚିତ କରି କଳାହାଣ୍ଡିର ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରିଛି ।
ତାଳଗୁଡ଼: ମୁଖୀଗୁଡାରୁ ୨ କିମି ଦୂର ଉତ୍ତର ପୂର୍ବ ଦିଗକୁ ୟୁନିଟ୍-୩ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ଗାଁଟି ମାଁ ଡୋକରିବୁଡି ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏହି ମାଁଙ୍କ ଆଶିର୍ବାଦ ପାଇଲେ ପୃଥିବୀର ସମସ୍ତ ଜୀବ ଜଗତ ଶାନ୍ତି ତଥା ଦୀର୍ଘାୟୁ ହୋଇ ରହିଥାନ୍ତି ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।
ଆମପାଣି: ଏହା ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଜୟପୁର ରାସ୍ତାରେ ୭୭ କିମି ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟଭରା ଆମପାଣି ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ ବୁଢାରାଜା ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି । ଦଶହରା ସମୟରେ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପରେ ଯେଉଁ ପ୍ରଥମ ଶନିବାର ପଡ଼େ ସେଦିନ ବୁଢାରାଜାଙ୍କର ଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।
ଡୋକରିଚଞ୍ଚରା – ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ୮୪ କିମି ଦୂର ଏହି ଜାଗାଟି, କୋକସରାରୁ ବିଜମରା ଦେଇ ଗଲେ ଖଲିଗଡ ଗ୍ରାମ ପଡେ । ଏଠାରେ ବେହେରା ପ୍ରକଳ୍ପ ଅବସ୍ଥିତ । ଏଠାରୁ ୭ କିମି ଦୂରରେ ଡୋକରି ଜଳପ୍ରପାତ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏଠାରେ ଥିବା ମଧୁମାଧବ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ରାମ ନବମୀଠାରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଯାଏ, ‘ରାମ ନବମୀ’ ଉତ୍ସବ ପାଳିତ ହୁଏ । ଏହାର ନିକଟରେ ହଳଦୀଗୁଣ୍ଡି ଗ୍ରାମ ଅବସ୍ଥିତ ଯାହାର ଲୋକମାନେ ପାରିପାର୍ଶ୍ୱିକ ତଥା ପରିବେଶ ଗତ ପ୍ରଭାବରୁ ଇସତ ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗ ଦେଖାଯା’ନ୍ତି ।
ଗୁଡ଼ହାଣ୍ଡି: ଖଲିଗଡ଼ରୁ ଡୋକରିଚଞ୍ଚରା ଯିବା ବାଟରେ ଏହି ସ୍ଥାନଟି ପଡ଼େ । ଏଠାରେ ୧୫ ହଜାର ବର୍ଷ ତଳର କଳା ଓ ନାଳୀ ରଙ୍ଗ ଚିତ୍ରିତ ଗୁମ୍ଫାମାନ ଅଛି ।
ଧର୍ମଗଡ଼: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଜୁନାଗଡ଼ ଦେଇ ୪୪ କିମି ଗଲେ ଧର୍ମଗଡ଼ । ଏଠାରେ ପାରଦେଶ୍ୱର ଶିବମନ୍ଦିର, ପାତାଳେଶ୍ୱର ଶିବମନ୍ଦିର ଓ ଭୀମଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ ଅଛି । ଏଠାରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ ରୁ ୧୭ ଯାଏ କଳାହାଣ୍ଡି ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।
ଖଇରପଦର: କଳାହାଣ୍ଡିର ପ୍ରାଚିନ ପରମ୍ପରାର କୌଳିକ ବୃତ୍ତି ଆଧାରରେ ଏହି ଗାଁର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ପରିବାରାର ଲୋକେ କାଠ ତିଆରି ଗଣେଶ, ହାତୀ ଆଦି ବିଭିନ୍ ପ୍ରକାର ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କରି ଚଳନ୍ତି । ଏଠିକାର ଲୋକଙ୍କ କାଠକାମ ପୃଥିବୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
ବେହେରା: ଧର୍ମଗଡ଼ଠାରୁ ୨୫ କିମି ଦୂର ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ଏହା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଦନ୍ତେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ବିଖ୍ୟାତ । ପ୍ରାଚୀନ ଗଡଜାତ ସମୟର ଦଣ୍ଡପାଟ ଇଲାକାର ଏହା ମୁଖ୍ୟସ୍ଥଳୀ ଥିଲା । ଛତିଶଗଡ ସହିତ ସହଜ ସମ୍ପର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଦେଇ କଳାହାଣ୍ଡିର ବ୍ୟବସାୟିକ ତଥା ଯାତାୟତ ସୁବିଧା ଅଛି ।
ଚୁରାପାହାଡ଼: ଜୁନାଗଡ଼-ଧର୍ମଗଡ଼ ରାସ୍ତାର ବାଣ୍ଡିବସୁଲ ଛକରୁ ୮ କିମି ଉତ୍ତରକୁ ଗଲେ ଆଟିଗାଁ । ଏଠାରୁ ତେଲନଦୀ ଅତିକ୍ରମ କରି ୫ କି.ମି. ଦୂରତା ଗଲେ ଏଠାକାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଚୁରାପାହାଡକୁ ପହଞ୍ଚି ହେବ । ଏଠାରେ ଏକ ଶିବ, ରାମ, ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ସହିତ ପ୍ରସ୍ତରର ଅନେକ ଗର୍ତ୍ତ ଗୁଡିକ ରହିଛି, ଯାହାକି ରାମ ଖାଲ, ଭୀମ ଖାଲ ଇତ୍ୟାଦି ନାମରେ ନାମିତ । ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ଲୋକ ଏହି ପାହାଡ଼କୁ ରାମାୟଣ, ମହାଭାରତ ସହିତ ସମ୍ପର୍କିତ ବୋଲି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥାନ୍ତି । ଏଠାର ଛୋଟ ଜଳପ୍ରପାତ ଏବଂ ବୈରାଗୀ ମଠ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଆକର୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି କରେ ।
ରାବଣଦର: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଷ୍ଟାଡିୟମ ଦେଇ ୧୨ କିମି ଗଲେ ଏହି ସୁନ୍ଦର ଜଳପ୍ରପାତ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ହୁଏ ।
ପେଙ୍ଗଦର: ଏହା ଭବାନୀପାଟଣାଠାରୁ ନର୍ଲା ଯିବା ରାସ୍ତାରେ ଇଛାପୁରରୁ ଦକ୍ଷିଣକୁ ୧୨ କିମି ଗଲେ ଶୋଷପଦର ଗାଁ ପାଖରେ ରହିଛି । ରେତ ନଦୀର ଅତି ଭୟଙ୍କର ଜଳପ୍ରପାତ ସହ ନିଘଂଚ ଅରଣ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ ।
ଅମାଠଗଡ଼: ବଲାଙ୍ଗୀର ରାସ୍ତାରେ କେସିଙ୍ଗାରୁ ୧୫ କିମି ଦୂର ଏହି ଜାଗାଟି ତେଲନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏଠାରେ ବଜ୍ରପାହାଡରେ ପୁରାତନ ଶିବ ମନ୍ଦିରଟିଏ ଅଛି ।
ବେଲଖଣ୍ଡି: କେସିଙ୍ଗାରୁ ଅମାଠଗଡ଼ ଦେଇ ୨୫ କି.ମି. ଗଲେ ତେଲ ଓ ଉତେଇ ନଦୀର ମିଳନ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ଅବସ୍ଥିତ । ଏଠାରେ ଧବଳେଶ୍ୱର ଶିବମନ୍ଦିର ଓ ମା ଭୈରବୀ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।
କୁଶୁର୍ଲା– ଅମାଠଛକରୁ ମଦନପୁର-ରାମପୁର ରାସ୍ତାରେ ଗଲେ କୁଶୁର୍ଲା ପଡେ । ଶିବ ଓ ଚଣ୍ଡିମନ୍ଦିର ଥିବା ଏହି ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜାନଆରୀ ୧୨ ରୁ ୧୭ ଯାଏ ‘କୁଶୁର୍ଲାମେଳା’ ମହାସମାରୋହରେ ପାଳିତ ହୁଏ ।
କଢେଲ: ଅମାଠଛକରୁ ମଦନପୁର-ରାମପୁର ରାସ୍ତାରେ ୨୩ କିମି ବା ମଦନପୁର-ରାମପୁରର ୁଅମାଠ ଛକ ଆଡେ ୬ କି.ମି. ଆସିଲେ ଉତେଇ କେନାଲଛକ ପଡ଼େ । ଏଠାରୁ ୨ କିମି ଉତ୍ତରକୁ ଗଲେ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଅଛି । ଏହା କାରୁଣ୍ଡ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ନାମରେ ନାମିତ ।
ଶାଙ୍କୁଶଗଡ଼: ମଦନପୁର ରାମପୁର ରାସ୍ତାରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ରାସ୍ତାରେ ୧୪ କିମି ଗଲେ କୁରୁପଦର ଗ୍ରାମ ପଡ଼େ । ଏଠାରେ ରାହୁଳ ଓ ଉତେଇ ନଦୀର ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଅଛି ।
ଉର୍ଲାଦାନୀ: ରାଜ୍ୟ ରାଜପଥ ଉପରେ ଏହି ଶାଙ୍କୁଶଗଡ଼ ପାଖରେ ଏହା ଅବସ୍ଥିତ । ଏଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ଜଙ୍ଗଲ ମ୍ମରେ ଅବସ୍ଥିତ ଲୁବେନଗଡ କଳାହାଣ୍ଡିର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ରିଣ୍ଡୋ ମାଝୀର ଜନ୍ମସ୍ଥାନ । ଉର୍ଲାଦାନୀରେ ଏକ ସହିଦ ସ୍ତମ୍ଭ ଅଛି।
ଅସୁରଗଡ଼: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ୩୫ କିମି. ଗଲେ ନର୍ଲା । ଏଠାରୁ ଉତ୍ତରକୁ ଅଳ୍ପ ଦୂର ଗଲେ ଏହି ଗଡ ଦୃଶ୍ୟ ହୁଏ । ଏହି ଦୁର୍ଗରେ ୪ଟି ଦିଗରେ ୪ଟି ଦେବୀ ଅଛନ୍ତି । ଗଡ଼ର ପୂର୍ବଦିଗରେ ଏକ ବିରାଟ ଜଳାଶୟ ଅଛି ।
ମୋହନଗିରି: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ୯୫ କିମି ଦୂର ଏହି ଜାଗାଟି ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ୱର ଶିବମନ୍ଦିର ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । କାଳିଗଙ୍ଗା ଝରଣା କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ସ୍ଥାନଟି ବଣଭୋଜି ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
ଛେନାଗାଁ: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଖଡିଆଳ ରାସ୍ତାରେ ଗଲେ ଚହଗାଁ ପଡ଼େ । ସେଠାରୁ ପୂର୍ବକୁ ୮ କିମି ଗଲେ ଏହି ଛେନା ଗାଁ ପଡ଼େ । ଏଠାରେ ଏକ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଅଛି । ପୁଣି ଏଠାରେ ଆଗକାଳର ଅତି ପୁରାତନ ସାମଗ୍ରିମାନ ମାଟିତଳୁ ବାହାରୁଛି ।
ଦାଦପୁର: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ୬ କିମି ଦୂର ଏହି ଜାଗାରେ ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର ଅଛି । ଏଠାରେ ଶିବରାତ୍ରୀ ବେଳେ ତିନିଦିନ ଧରି ଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।
ବୁଢ଼ୀପଦର: ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ଦାଦପୁର ଦେଇ ୧୮ କିମି ଗଲେ ସରିଆ ପଞ୍ଚାୟତରେ ଏହା ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ । ଏଠାକାର ଦେବଗିରି ପାହାଡରେ ଶିବ ତଥା ଜଗନ୍ନାଥ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ।
କଳାହାଣ୍ଡିର ଏହି ସବୁ ସଂସ୍କୃତି, ଐତିହାସିକ ତଥା ପ୍ରାକୃତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥଳୀ ତଥା ପୀଠଗୁଡିକ ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଜିଲ୍ଲା ତଥା ଜିଲ୍ଲା ବାହାରୁ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ । ଏହି ସବୁ ସ୍ଥାନ ଗୁଡିକୁ ନେଇ ଆହୁରି ଗବେଷଣା ଉନ୍ନତିକରଣ ତଥା ଉନ୍ନୟନ ମୂଳକ ଯୋଜନାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ।
(ଏହା ଲେଖକଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ମତ ଅଟେ )
ପରମେଶ୍ୱର ମୁଣ୍ଡ, ସେ ଏକାଧାରରେ ଜଣେ କବି,ଗବେଷକ ଓ ନାଟ୍ୟକାର ଅଟନ୍ତି। ତାଙ୍କର ବହୁ ଲେଖା ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ଭବାନୀପାଟଣା ସହରସ୍ଥିତ ଜୟ ପ୍ରକାଶ ସାନ୍ଧ୍ୟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ରେ ଅଧ୍ୟାପକ । ତାଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ନାଟକ ଆକାଶବାଣୀ ଓ ଦୁରଦର୍ଶନ ରେ ପ୍ରସାରିତ ହେବା ସହ ବିଭିନ୍ନ ମଞ୍ଚରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି। ତାଙ୍କ ସହ ମୋବାଇଲ ନମ୍ବର 9437153656 ଓ ଇମେଲ [email protected] ରେ ଯୋଗାଯୋଗ କରିପାରିବେ ।
