ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମିକ ଦିବସ ଶହେ ବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ସମୟ ହେଲା ପାଳିତ ହୋଇ ଆସୁଛି । କେବଳ ଭାରତ ନୁହେଁ । ବରଂ ବିଶ୍ୱର ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସମ୍ମାନ, ସ୍ୱାଧୀନ, ସ୍ୱାର୍ଥ ଓ ଉନ୍ନତ ହେଉଛି ଏହି ଏହି ଦିବସର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଅତି ସାଧାରଣ ଭାବେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଯଦି ଶ୍ରମିକମାନେ ଖୁସିରେ ରୁହନ୍ତି, ତାହେଲେ ନିସନ୍ଦେହରେ କୁହାଯାଇପାରିବ ଯେ, ସେଠାରେ ସୁଶାସନ ଓ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଠିକ୍ଭାବେ ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି । ମାତ୍ର କ୍ଷୋଭର କଥା ହେଲା ଯେ, ଶ୍ରମିକମାନେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ନିର୍ଯାତନାର ଶିକାର ହୋଇ ଆସୁଛନ୍ତି ।
ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଆଇନ୍ ରହିଛି । ନୀତି-ନିୟମ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । କିନ୍ତୁ କାଗଜପତ୍ର ସଠିକ ଭାବେ ପରିଚାଳିତ ହେଉ ନଥିବାରୁ ଶ୍ରମିକମାନେ ଏଥିରୁ ଲାଭ ପାଇପାରନ୍ତି । ମନେରଗା ଯୋଜନାରେ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ବର୍ଷକୁ ୧୦୦ ଦିନର କାମ ଯୋଗାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ସତ । ମାତ୍ର ପରିଚାଳନା ଗତ ତ୍ରୁଟି ଯୋଗୁଁ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ୧୦୦ ଦିନର କାମ ମିଳି ନଥାଏ । ଅଥବା ଯେଉଁ ଶ୍ରମିକମାନେ ୧୦୦ ଦିନ କାମ କରିଛନ୍ତି ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି, ବାସ୍ତବରେ ଏହା ମିଛ । ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀର ଶ୍ରମିକଙ୍କ ନାମରେ ଥିବା କାର୍ଡରେ ମିଛଟାରେ ବିଲ କରି ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଜେସିବି ଓ ଅନ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ କାମ କରାଯାଇଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥଳୀରେ ମନୁଷ୍ୟର କ୍ଷମତା ମେସିନ ନେଇଛି । ଶ୍ରମିକଙ୍କ କାର୍ଡ ଭଡ଼ା ବାବଦରକୁ କିଛି ଟଙ୍କା ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏଇତଗଲା ମନେରଗା କାର୍ଡ କଥା । ନିର୍ମାଣ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ସମାନ । ସରକାର ନିର୍ମାଣ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଠାରୁ ପଂଜୀକରଣ ବାବଦରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ କିଛି ପରିମାଣରେ ଶୁଳ୍କ ନିଅନ୍ତି । ହେଲେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ କିଛି ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ କିଛି ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ଅଥବା ଭୋଟ ହାତେଇବା ପାଇଁ ସାମାନ୍ୟ ଉପହାର ଦିଅନ୍ତି ।
ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ତ୍ରୁଟି
ସମାଜରେ ସବୁ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକଙ୍କ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଯାପନ କରିବାର ଅଛି । ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହୁଅନ୍ତୁ ଅବା ଗରିବ ଦିନ ମଜୁରିଆ ହୁଅନ୍ତୁ । ରାଜନେତା ହୁଅନ୍ତୁ ଅଥବା ଶିଳ୍ପପତି ହୁଅନ୍ତୁ । ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଦେଶରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କ ସମାନ ଅଧିକାର ରହିଛି । ଜଣଙ୍କ ପାଖରେ ପ୍ରଚୁର ଟଙ୍କା ଥାଉ ଅଥବା ଦିନକୁ ବଡ଼ କଷ୍ଟରେ ଦି’ମୁଠା ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରୁଥାଉ, ସମସ୍ତଙ୍କର ଆତ୍ମ ସମ୍ମାନ ରହିଛି । ମାତ୍ର କ୍ଷୋଭର ବିଷୟ ହେଲା ଯେ, ଆମ ସମାଜରେ ଗରିବ, ଖଟିଖିଆ, ମୁଲିଆ, ଦିନମଜୁରିଆ ଓ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ସେମିତି ସମ୍ମାନ ମିଳି ନଥାଏ । ଏଥି ପାଇଁ ଆମର ପ୍ରଶାସନ ଓ ରାଜନୀତି ଦାୟୀ । ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲି ଆସିଥିବା ଆମର ଖରାପ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସଂଶୋଧନ ଅଣାଯାଇପାରି ନାହିଁ ।
୧୩୨ ବର୍ଷର ଇତିହାସ
ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ମେ’ ମାସ ୧ ତାରିଖକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମିକ ଦବସ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ଏହି ଦିବସ ଗତ ୧୩୨ ବର୍ଷ ହେଲା ପାଳିତ ହୋଇଆସୁଛି । କାରଣ ଶ୍ରମିକମାନେ ଆମ ଜୀବନ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାନ୍ତି । ଏହାର କାରଣ ସମସ୍ତେ ଜାଣିବାର ଅଛି । କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଆପଣଙ୍କର କାମର ସମୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହେବାର କାରଣ ହେଉଛନ୍ତି ଶ୍ରମିକ । ଇତିହାସ ସାକ୍ଷୀ ରହିଛି ଯେ, ଆଜିର ଦିନରେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପି ଶ୍ରମିକମାନେ ଅନିଶ୍ଚିତ କାମର ସମୟକୁ ୮ ଘଣ୍ଟାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଇଥିଲେ । ସେହିଦିନ ଠାରୁ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ୮ ଘଣ୍ଟା ରହିଛି, ଯାହାକି ସରକାରୀ ହେଉ କି ଘରୋଇ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଲାଗୁ ହୋଇଛି ।
ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଆନ୍ଦୋଳନ
୧୮୭୭ ମସିହାର କଥା । ଶ୍ରମିକମାନେ ନିଜର କାମର ସମୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଦାବିରେ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ୧୮୮୬ ମସିହା ମେ’ ୧ ତାରିଖ ଠାରୁ ପୂରା ଆମେରିକାରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଶ୍ରମିକ ଏକତ୍ର ହୋଇ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପାଖାପାଖି ୧୧ ହଜାର କଳକାରଖାନାର ୩ ଲକ୍ଷ ୮୦ ହଜାର ଶ୍ରମିକ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । କୁହାଯାଇଥାଏ ଯେ, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଶିକାଗୋର ହେୟ ମାର୍କେଟରେ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ ହୋଇଥିଲା । ଆନ୍ଦୋଳନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଉପରେ ପୁଲିସ ଗୁଳି ଚଳାଇଥିଲା । ଗୁଳିମାଡ଼ରେ ୭ ଜଣ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ୧୮୮୯ ମସିହାରେ ପ୍ୟାରିସରେ ଆୟୋଜିତ ଏକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହାସଭାର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୈଠକରେ ଫ୍ରାନ୍ସ କ୍ରାନ୍ତିକୁ ନଜରରେ ରଖି ପ୍ରସ୍ତାବ ପାରିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମିକ ଦିବସ ପାଳନ କରିବାକୁ ସ୍ୱୀକାର ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରସ୍ତାବ ପାରିତ ହେଲା ପରେ ଆମେରିକାରେ କେବଳ ୮ ଘଣ୍ଟା କାମ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା । କାମର ଅବଧି ଓ ଦିନ ବ୍ୟତୀତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାରିଶ୍ରମିକକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ବଳରେ ଦେଶର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ମଜୁରୀ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ କ୍ଷୋଭର ବିଷୟ ହେଲା ଯେ, ଶ୍ରମିକ ସଂଗଠନର ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଯେତେବେଳେ କରେ, ବଡ଼ବଡ଼ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥା, ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ଆଦି କାମ କରୁଥିବା ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ମହଙ୍ଗା ଅନୁସାରେ ପାରିଶ୍ରମିକ ମିଳି ନଥାଏ ।
ଭାରତରେ ୧୦୦ ବର୍ଷର ଇତିହାସ
ଭାରତରେ ଲେବର କିସାନ ପାର୍ଟି ଅଫ୍ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ୧୯୨୩ ମସିହା ମେ’ ୧ ତାରିଖରେ ମାଡ୍ରାସରେ ଏହା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ସେହି ସମୟରେ ଏହାକୁ ମାଡ୍ରାସ ଦିବସ ଭାବେ ବୁଝା ଯାଉଥିଲା । ଏବେ ଭାରତ ସମେତ ୮୦ଟି ଦେଶରେ ମେ’ ମାସ ୧ ତାରିଖକୁ ଶ୍ରମିକ ଦିବସ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ଏହି ୮୦ଟି ଦେଶରେ ଅବକାଶ (ଛୁଟି) ରହିଥାଏ । ୟୁରୋପରେ ଏହି ଦିନକୁ ଐତିହାସିକ ଦିନ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ ।
