ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତି ହେବାର ୭୩ ବର୍ଷ ଅତିକ୍ରମ କରିସାରିଛି। ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ଲାଟିନମ୍ ଜୁବୁଲି ବର୍ଷ ପାଳନ ପାଇଁ ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି। ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଗମନାଗମନ, ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା, ଶିଳ୍ପ, କୃଷି, ବାଣିଜ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବୈପ୍ଲବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏଥି ସହ କୌଣସି ସଂପର୍କ ରଖି ନାହାନ୍ତି ପାହାଡ଼ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ଘେରା ଦୁର୍ଗମ ଅଂଚଳରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଆଦିବାସୀ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ।
ଓଡ଼ିଶାରେ କନ୍ଧ, ସଉରା, ବଣ୍ଡା, ସାନ୍ତାଳ, ଗଣ୍ଡ, ଭୂମିଆ, ଓରାଙ୍ଗ, କୋୟା, ପରଜା ଓ ଗଡ଼ବା ଜନଜାତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଅଛନ୍ତି। ଏମାନେ କେରାପୁଟ, ମାଲକାନଗିରି, କନ୍ଧମାଳ, କଳାହାଣ୍ଡି, ନବରଂଗପୁର, ମୟୂରଭଂଜ, ବଲାଙ୍ଗୀର, ସମ୍ବଲପୁର ଆଦି ଜିଲ୍ଲାରେ ଦେଖାଯାଇଥାନ୍ତି। ଆଦିବାସୀମାନେ ସରଳ ବିଶ୍ୱାସୀ। ସେମାନେ ଅଳ୍ପରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇଥାନ୍ତି। ନିଜ କର୍ମକୁ ଭଗବାନ ବୋଲି ମନେକରନ୍ତି, ଯେଉଁଥି ପାଇଁ ସେମାନେ ଆଜି ଯାଏଁ ବିକାଶର ବହୁ ପଛରେ। ସେମାନେ ପ୍ରଶାସନ ଆଗରେ ନିଜର ଦାବିକୁ ଜାହିର କରିପାରି ନଥାନ୍ତି।
ଅବହେଳିତ ଜନଜାତି
ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲା ନକ୍ସଲ ପ୍ରବଣ ଏବଂ ଆଦିମ ଜନଜାତି ବସବାସ କରୁଥିବା ଖଇରପୁଟ ବ୍ଲକରେ ରହିଛି ବଣ୍ଡାଘାଟି। ସମୁଦ୍ର ପତନ ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୫ ହଜାର ଫୁଟ ଘାଟି ଉପରେ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଆଦିବାସୀ ରହୁଛନ୍ତି। ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବଣ୍ଡା ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ଯୋଜନା କରୁଥିଲେ ବି, ତାହା ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ପହଂଚି ପାରୁ ନଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି।
ସ୍ପର୍ଶ କରିନି ଆଧୁନିକତା
ବଣ୍ଡାଘାଟିରେ ରହିଛି ଅନେକ ୩୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଗାଁ। ଅତ୍ୟାଧୁନିକର ଛାପ ଦୂର କଥା। ଭଲ ରାସ୍ତାଟିଏ ମଧ୍ୟ ନାହି। ବହୁ ଗ୍ରାମକୁ କେବଳ ରହିଛି ପାଦଚଲା ରାସ୍ତା। ବଣ୍ଡା ଜାତିର ଅନ୍ନଦାତା ହେଉଛି ଜଙ୍ଗଲ। ଜଙ୍ଗଲଜାତ ସାମଗ୍ରୀ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପରେ ନିଜେ ଖାଇଥାନ୍ତି ଓ ବଳିପଡ଼ିଲେ ଏହାକୁ ନିକଟସ୍ଥ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରିଥାନ୍ତି। ବଣ୍ଡା ଜନଜାତି ପାଇଁ ବଣ୍ଡା ଉନ୍ନୟନ ସଂସ୍ଥା ଅଛି, ହେଲେ ମଦୁଲିପଡ଼ା ଗାଁ ଏହି ତାଲିକାରେ ନାହିଁ। ପ୍ରାୟ ୩୦ଟି ପରିବାରର ଜୀବନଯାପନ ଶୈଳୀ ଭିନ୍ନ। ପାନୀୟ ଜଳର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିବାରୁ ଏମାନେ ଝରଣାରୁ ପାଣି ଆଣିଥାନ୍ତି। ସରକାରଙ୍କ ଆବାସ ଯୋଜନା, ଭତ୍ତା ଆଦି ସାତସପନ ପାଲଟିଛି।
ଦାଦନ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେଣି
ବଣ୍ଡା ଜାତିର ଲୋକେ ଚାଷ କରନ୍ତି। ବଣ-ଜଙ୍ଗଲରୁ ବିଭିନ୍ନ ଫୁଲ, ଫଳ, ପତ୍ର, ଚେର, କାଠ, ମହୁ, ଲାଖ, ଝୁଣା ଆଦି ସଂଗ୍ରହ କରି ତାକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରିଥାନ୍ତି। କିନ୍ତୁ କିଛି ଯୁବକ ଯୁବତୀ ଦାଦନ ଖଟିବାକୁ ମାଲକାନଗିରି ଓ ପଡେଶୀ ଛତିଶଗଡ଼ ଏବଂ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶକୁ ମଧ୍ୟ ଯାଉଛନ୍ତି। ଜନଜାତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ କେମିତି ଜୀବନଯାପନ କରୁଛନ୍ତି ପ୍ରଶାସିନିକ ଅଧିକାରୀମାନେ ସବୁ ଜାଣୁଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏମାନଙ୍କର ଜୀବନଶୈଳୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣି ଆଧୁନିକ ମଣିଷ ଭାବେ ଗଢ଼ିବାକୁ ଚାହୁଁନାହାନ୍ତି। ଯୁବକଯୁବତୀମାନଙ୍କୁ ଆତ୍ମର୍ନିଭରଶୀଳ କରିବା ପାଇଁ ‘ବଣ୍ଡା ଉନ୍ନୟନ ସଂସ୍ଥା’ ଗଠନ ହୋଇଛି। କନ୍ତୁ ଏହା କେବଳ କାଗଜ ପତ୍ରରେ ସୀମିତ ରହିଛି। ଅଧିକାରୀମାନେ ମାଓ ଭୟରେ ଏହି ଅଂଚଳକୁ ଯିବାକୁ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରି ନଥାନ୍ତି।
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିକ୍ଷାରୁ ଶିଶୁ ବଂଚିତ
ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିର ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଜୟନ୍ତୀ ପାଳନ ବେଳକୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ବଣ୍ଡାଘାଟିରେ ଥିବା ଶିଶୁମାନେ ଯୁବକ ହୋଇ ସାରିଥିବେ। ସେହି ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ପାରଂପରିକ ଶୈଳୀରେ ଜୀବନଯାପନ କରିବାକୁ ହେବ। ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଗମନାଗମନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସି ନଥିବ। କାରଣ ଆଜି ଯାଏଁ ଅନେକ ଗାଁରେ ସାଧାରଣ ଅଙ୍ଗନବାଡ଼ିଟିଏ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇ ପାରି ନାହିଁ। କଅଁଳା ଶିଶୁମାନେ ଝରଣା ପାଣି ପିଇ ଶୋଷ ମେଣ୍ଟାଉଛନ୍ତି।
