ଭୁବନେଶ୍ବର: କ୍ରାନ୍ତିବୀର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ତଥା ଆଦିବାସୀ ଜନନାୟକ ସହିଦ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ତ୍ୟାଗ ଓ ବଳିଦାନ ଅତୁଳନୀୟ। ଦେଶର ଅଖଣ୍ଡତା ସହ ଆଦିବାସୀଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ଦିଗରେ ତାଙ୍କ ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ କାର୍ଯ୍ୟ ସର୍ବଦା ପ୍ରେରଣାର ଉତ୍ସ ହୋଇ ରହିବ’। ଦେଶର ଆଦିବାସୀ ସମାଜର ସମୃଦ୍ଧ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଐତିହ୍ୟ, ରାଷ୍ଟ୍ର ନିର୍ମାଣରେ ସହିଦ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ଅବଦାନ ଅତୁଳନୀୟ। ସେ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ମୁଣ୍ଡା ଜନଜାତିର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ଥିଲେ। ସେ ନଭେମ୍ବର ୧୮୭୫ ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ୧୯ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଭାଗରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କାଳରେ ବଙ୍ଗଳା ପ୍ରେସିଡେନ୍ସିର ଆଦିବାସୀ ଇଲାକାର ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ଆଦିବାସୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ। ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଏହି ମହାନ ବିପ୍ଲବୀଙ୍କ ତ୍ୟାଗ ଓ ବଳିଦାନ ଅତୁଳନୀୟ। ଦେଶର ଅଖଣ୍ଡତା ସହ ଆଦିବାସୀଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ଦିଗରେ ତାଙ୍କ ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ କାର୍ଯ୍ୟ ସର୍ବଦା ପ୍ରେରଣାର ଉତ୍ସ ହୋଇ ରହିବ।
ଜନଜାତୀୟ କଲ୍ୟାଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ୨୦୨୩ ନଭେମ୍ବର ୧୫ ତାରିଖ ଦିନକୁ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କର ଭଗବାନ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ ଅବସରରେ ‘ଜନଜାତୀୟ ଗୌରବ ଦିବସ’ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଇଛି। ଆଦିବାସୀ ସମାଜ ପାଇଁ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ସମର୍ପଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସରକାର ଏହି ପର୍ବକୁ ସ୍ମରଣୀୟ ରଖିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ସମାରୋହର ଆୟୋଜନ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ୪୯,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଜନଜାତୀୟ କଲ୍ୟାଣ ଓ ବିକାଶ ପରିଯୋଜନାର ଶୁଭାରମ୍ଭ, ଶିଳାନ୍ୟାସ ଓ ଲୋକାର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥଳୀ ତଥା ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ଖୁଣ୍ଟି ଜିଲ୍ଲା ଅର୍ନ୍ତଗତ ଉଲିହାତୁ ଗାଁରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। ଏହି ଅବସରରେ ସେ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ପ୍ରତିମା ଉପରେ ମାଲ୍ୟାର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି। ଦେଶ ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ଏହା ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡବାସୀଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଅନୁଭୂତି ଯେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥଳୀକୁ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। ଦୁଇ ଦିନିଆ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଗସ୍ତ କାଳରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ରାଞ୍ଚିସ୍ଥିତ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ସଂଗ୍ରହାଳୟକୁ ମଧ୍ୟ ଯାଇ ସେଠାକାର ସ୍ଥିତି ଉପରେ ଅବଗତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହା ପୂର୍ବରୁ ମୋଦୀ ‘ଏକ୍ସ’ରେ କହିଛନ୍ତି ଖଣିଜ ସମ୍ବଳରେ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଛି। ଏଥି ସହିତ ଜନଜାତୀୟଙ୍କ ସାହସ, ଶୌର୍ଯ୍ୟ ଓ ସ୍ବାଭିମାନ ପାଇଁ ସୁବିଖ୍ୟାତ। ଏଠାକାର ଅଧିବାସୀ ଦେଶର ବିକାଶରେ ଗୁରୁ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିଭାଇଛନ୍ତି।
ଆଦିବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୋଜନା
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଆଦୀବାସୀମାନଙ୍କର ବିକାଶ ପାଇଁ ପିଏମ୍ ଜନଜାତୀୟ ଆଦିବାସୀ ନ୍ୟାୟ ମହା ଅଭିଯାନ ଚଲାଉଛନ୍ତି। ଏହି ଅଭିଯାନ ଅଧୀନ ବଞ୍ଚିତ ଓ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଦୁର୍ବଳ ଜନଜାତୀୟ ସମୂହଙ୍କ ସମଗ୍ର ବିକାଶ ପାଇଁ ୨୪୦୦୦ କୋଟିର ପ୍ରକଳ୍ପ, ସୁରକ୍ଷିତ ଆବାସ, ସ୍ବଚ୍ଛ ପାନୀୟ ଜଳ, ସ୍ବଚ୍ଛତା, ଶିକ୍ଷା, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ପୋଷଣ, ସଡ଼କ, ଦୂରସଂଚାର ଯୋଗାଯୋଗ ଓ ସ୍ଥାୟୀ ଜୀବିକା ପରି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଛନ୍ତି। ସେହିପରି ବିଗତ ସାଢ଼େ ୯ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ୫୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପକ୍କା ଘର, ୯୫ ଲକ୍ଷ ଆୟୁଷ୍ମାନ କାର୍ଡ, ଜନଜାତୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜନଔଷଧୀ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ସୁଲଭ ଓ ଉପଯୁକ୍ତ ଔଷଧ ଯୋଗାଣ, ଏକଲବ୍ୟ ସ୍କୁଲର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଓ ୧୧ ଲକ୍ଷ ଜନଜାତୀୟ ଭାଉଭଉଣୀଙ୍କ ପାଇଁ ମିସନ ବନ ଧନ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି।
ଦେଶରେ ୧୦.୪ କୋଟି ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି
ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧୪୦ କୋଟି। ଏଥିରେ ୮.୬ ପ୍ରତିଶତ ହେଉଛନ୍ତି ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକ, ଯାହାର ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧୦କୋଟି ୪୦ ଲକ୍ଷ। ଦେଶର ମୋଟ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଛତିଶଗଡ଼, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଗୁଜରାଟ ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି। ସେହିପରି ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଯଥା- ଆସାମ, ନାଗାଲାଣ୍ଡ, ମିଜୋରାମ, ମଣିପୁର, ମେଘାଳୟ, ତ୍ରିପୁରା, ସିକ୍କିମ ଓ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ। ଓଡ଼ିଶାର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ୪କୋଟି ୧୯ ଲକ୍ଷ ୭୪ ହଜାର ୨୧୮ ମଧ୍ୟରୁ ୯୫ ଲକ୍ଷ ୯୦ ହଜାର ୭୫୬ ଜଣ ହେଉଛନ୍ତି ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ସଂପ୍ରଦାୟର। ମୟୂରଭଂଜ, କେନ୍ଦୁଝର, ସୁନ୍ଦରଗଡ଼, କନ୍ଧମାଳ, ଗଜପତି, ଗଂଜାମ, କୋରାପୁଟ, ରାୟଗଡ଼ା, ନବରଂଗପୁର, ମାଲକାନଗିରି, କଳାହାଣ୍ଡି, ନୂଆପଡ଼ା, ବଲାଙ୍ଗୀର ଓ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଳାରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିର ଲୋକ ବସବାସ କରନ୍ତି।
ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଠିକଣା
ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳ ଯଥା ବଣ, ପାହାଡ଼, ଜଙ୍ଗଲ ଘେରା ଅଞ୍ଚଳରେ ବସବାସ କରନ୍ତି। ପ୍ରାକୃତିରୁ ମିଳୁଥିବା ତାଙ୍କ ଜୀବନ ସହିତ ଜଡ଼ିତ। ଧୀରେ ଧୀରେ ଯଦିଓ ସଭ୍ୟତାର ବିକାଶ ହୋଇଛି, ସେମାନେଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ ସ୍ରୋତରେ ସାମିଲ କରିବାକୁ ସରକାର ଉଦ୍ୟମ କରୁଛନ୍ତି। ମାତ୍ର କ୍ଷୋଭର ବିଷୟ ହେଲା ଯେ, ଦେଶ ସ୍ବାଧୀନତାର ୭୫ ବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ଆଦୀବାସୀମାନେ ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରେତରେ ସାମିଲ ହୋଇପାରି ନାହାନ୍ତି। ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ଗମନାଗମନ ପାଇଁ ବହୁତ ଅସୁବିଧାର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ଅନ୍ୟପଟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ନେତାମାନେ ନୀରିହ ଲୋକଙ୍କୁ ମିଛ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ କରିଥାନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଜୀବନ ଶୈଳୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉନାହିଁ।