ଜଗତୀକରଣ ନାମରେ ଆଜି ବିକଶିତ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଅର୍ଥବଳ ଓ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସାହାଯ୍ୟରେ ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ ଭରପୁର ଥିବା ଗରିବ ଓ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଅନେକ ଶିଳ୍ପକାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରି ଚାଲିଛନ୍ତି। ଏହି ଶିଳ୍ପାୟନ ସହିତ ଯାନବାହନ, ସହରୀକରଣ ଓ ଆଧୁନିକ କୃଷି ପଦ୍ଧତି ଯୋଗୁଁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ, ସଲଫର ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍, ନାଇଟ୍ରକ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍, ଜଳକଣା, ମିଥେନ ଆଦି ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ। ଫଳରେ ଏହି ବାଷ୍ପ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରୁ ତାପ ବିକିରଣରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ଏହପାଇଁ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ଏହାକୁ ‘ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନ’ ବା ‘ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାର୍ମିଂ’ କୁହାଯାଏ। ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ଇଣ୍ଟରଗର୍ଭମେଣ୍ଟାଲ ପେନାଲ ଅନ୍ କ୍ଲାଇମେଟ୍ ଷ୍ଟଡି ଅନୁସାରେ ୨୦୫୦ ବେଳକୁ ପୃଥିବୀର ତାପମାତ୍ରା ୩ଂ ଡିଗ୍ରି ସେଲସିୟସ୍ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ ପ୍ରାକୃତି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଅସୀମ ହେବ। ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନ ଯୋଗୁଁ ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତ ତଥା ପରିବେଶ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ ଓ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେବ ତାହା ଆଲୋଚନା କରିବା ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନ ଯୋଗୁଁ ପୃଥିବୀର ଜଳବାୟୁରେ ନାଟକୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯିବ। ଜଳବାୟୁ ନମୁନାର ଜଣାଯାଏ ଯେ, ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଧିକ ହେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାପମାତ୍ର ବୃଦ୍ଧି ଅଧଇକ ହେବ। ଅର୍ଥାତ୍ ବିଷୁବରେଖା ଅପେକ୍ଷା ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧିକ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଭୂପୃଷ୍ଠ ନିକଟରେ ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ହେବ। ତେଣୁ ଆମ ଗ୍ରହପୃଷ୍ଠରୁ ଅଧିକ ଜଳ ବାଷ୍ପୀଭୂତ ହେବ। ଏମ୍ଆଇଟିର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ମତାନୁସାରେ ୧ଂ ସେଣ୍ଟିଗ୍ରେଡ୍ ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ହେଲେ ବୃଷ୍ଟିପାତର ପରିମାଣ ୧୦ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ। ଫଳରେ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାଦଲଫଟା ବର୍ଷା ଓ ବନ୍ୟା ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳ ଶୁଖିଲା ରହିବ। ବାଷ୍ପୀଭବନର ବେଗ ଦ୍ରୁତତର ହେବା ଯୋଗୁଁ ଜଳାଶୟଗୁଡ଼ିକର ଜଳସ୍ତର ହ୍ରାସ ପାଇବ। ଏଥିସହ ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଳଜାନର ପରିମାଣ କମିଯିବ। ଜଳରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଅସଂଖ୍ୟ ବୃକ୍ଷରାଜି ଓ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଜୀବନ ସଂକଟାପନ୍ନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି।
ଅକଳନରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନ ଯୋଗୁଁ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ୨୦୫୦ ସୁଦ୍ଧା ୬୫ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ଫଳରେ ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ବର୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ କୃଷକ ଓ କୃଷି ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବ। ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବ। ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜଳାଭାବ ଯୋଗୁଁ କୃଷି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେବ। ମକା, ବାଜରା, ମାଣ୍ଡିଆ, ସୁଆଁ, ଗହମ ଓ ଧାନ ଜାତୀୟ ଫସଲ ତାପମାତ୍ରାର ସମାନ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଓ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଭାବିତ ହେବ। ବିଶ୍ବତାପନ ଯୋଗୁଁ କେତେକ ପ୍ରକାର ଅନାବନା ଗଛ ଜମିରେ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧିପାଇବ। ଶସ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଏହି ଅନାବନା ଗଛ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଶ୍ରମିକ ଦରକାର ପଡ଼ିବା ଦ୍ବାରା କୃଷି ଆଉ ଲାଭଜନକ ହୋଇ ରହିବ ନାହିଁ।
ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁରେ ୦.୧୩ ଇଞ୍ଚ ବରଫ ତରଳିବା ଓ ଶୀତ ଦିନେ ବରଫ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା। କିନ୍ତୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଉଛି ଯେ, ବିଶ୍ବତାପନ ଯୋଗୁଁ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଯେତିକି ବରଫ ତରଳୁଛି ସେତିକି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ। ଫଳରେ ୧୮୭୦ ମସିହା ପରଠାରୁ ସମୁଦ୍ର ଜଳସ୍ତର ବାର୍ଷିକ ୧.୭ ସେମି ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି। ଯଦି ଏହି ଧାରା ଅବ୍ୟାହତ ରହେ, ତା’ ହେଲେ ଆସନ୍ତା କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସମୁଦ୍ର ଜଳପତ୍ତନ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ମରିସସ୍, ଫ୍ଲୋରିଡା କିଜ୍ ପରି ଦ୍ବୀପପୁଞ୍ଜ ଜଳରେ ବୁଡ଼ି ସବୁଦିନ ପାଇଁ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ ହୋଇଯିବେ। ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଉପକୂଳ କ୍ଷୟ ଯୋଗୁଁ ସାତାଭାୟାବାସୀଙ୍କ ଭଳି ନିଜ ଭିଟାମାଟି ଛାଡ଼ିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି। ନାସାର ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ, ୨୦୭୦ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଆର୍କଟିକ୍ ସାଗର ବରଫ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଯିବ। ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗର ଅନେକ ଦ୍ବୀପ ଜଳମଗ୍ନ ହେବା ସହ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ମଧ୍ୟ ନିରାପଦ ରହିବା କଷ୍ଟକର। ଆଉ କିଛି ବର୍ଷ ପରେ ଜାକର୍ତ୍ତା ଜଳମଗ୍ନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ସେଥିପାଇଁ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ତା’ର ରାଜଧାନୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କରିଛି।
ଯଦି ସମୁଦ୍ରର ଜଳପତ୍ତନ ୦.୬ ମିଟର ବୃଦ୍ଧିପାଏ ତେବେ ଗଙ୍ଗାନଦୀ, ନୀଳନଦୀ, ସିନ୍ଧୁ ଓ ମହାନଦୀ ପରି ଅନେକ ନଦୀର ତ୍ରିକୋଣଭୂମି ବିପଦଗ୍ରସ୍ତ ହେବ। ତେଣୁ ଏ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକ ଘରଦ୍ବାର ଛାଡ଼ି ଅଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମାଡ଼ି ଆସିବେ। ଅନେକ ଉର୍ବର କୃଷିକ୍ଷେତ୍ର ସମୁଦ୍ର ଗର୍ଭରେ ଲୀନ ହେବ ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନ ଯୋଗୁଁ ସମୁଦ୍ର ଉପରିସ୍ଥ ଜଳର ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଦ୍ବାରା ସାମୁଦ୍ରିକ ସ୍ରେତର ଦିନ ଓ ବେଗ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇ ସି ଅର୍ଚ୍ଚିନ, ତାରାମାଛ ପରି ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୀବମାନଙ୍କ ବଂଶବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ। ପ୍ରବାଳମାନଙ୍କର ନୂତନ ବଂଶଧରମାନେ ପୂର୍ବଜମାନଙ୍କ କଙ୍କାଳ ଉପରେ ବାସ କରନ୍ତି ଏବଂ ବହୁ ବର୍ଷ ଅନ୍ତେ ବହୁ ପିଢ଼ିର ପ୍ରବାଳମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୁଏ ପ୍ରବାଳ ପ୍ରାଚୀର। ସମସ୍ତ ଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ମତ୍ସ୍ୟାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ପ୍ରବାଳ ପ୍ରାଚୀର ଚାରିପଟେ ବାସ କରନ୍ତି। ଅନେକ ଶୈବାଳ ଏହି ପ୍ରାଚୀର ଉପରେ ବଢ଼ି ଆଲୋକ ଶ୍ଳେଷଣ ଦ୍ବାରା ପ୍ରବାଳକୁ ଖାଦ୍ୟସାର ଯୋଗାଇଥାନ୍ତି। ସହଯୋଗୀ ଶୈବାଳ ନଥିଲେ ପ୍ରବାଳମାନେ ମରିଯିବେ। ବିଶ୍ବତାପନ ଯୋଗୁଁ ଯେତେବେଳେ ସମୁଦ୍ରଜଳ ଉତ୍ତପ୍ତ ହେବ ପ୍ରବାଳଠାରୁ ଶୈବାଳଗୁଡ଼ିକ ଝଡ଼ିପଡ଼ିବ। ଫଳରେ ପ୍ରବାଳମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବିପନ୍ନ ହେବ।
ନଦୀମୁହାଣ, ଲବଣାକ୍ତ ସନ୍ତସନ୍ତିଆ ସ୍ଥାନ ଓ ହେନ୍ତାଳବଣ ପରି ଆଦ୍ରଭୂମିଗୁଡ଼ିକ ଅନେକ ଛୋଟ ଛୋଟ ଜୀବମାନଙ୍କ ବାସସ୍ଥଳି। ସେଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ ଖାଦ୍ୟ ପାଇଁ ବସା ବାନ୍ଧି ରହନ୍ତି। ଏ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମାଛମାନେ ଧାତ୍ରୀଗୃହ ବା ନର୍ସରୀ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। ଏଠାରେ ମାଛ, ଶାମୁକା, ବେଙ୍ଗ ଆଦି ଡିମ୍ବ ଦିଅନ୍ତି। ସମୁଦ୍ର ଜଳପତ୍ତନ ୦.୬ ମିଟର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ ପୃଥିବୀର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଆଦ୍ରଭୂମି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯବା ସହ ଏହି ଜୀବମାନଙ୍କର ବଂଶବିସ୍ତାରରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ସହ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ ଘଟିବ ଏବଂ ନିଜର ଶାବକମାନଙ୍କୁ ପାଳନ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବେ ନାହିଁ।
ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମତ ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ଯେ, ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନ ଯୋଗୁଁ ବିଷୁବ ରେଖା ନିକଟରେ ଥିବା ଅରଣ୍ୟ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବ। ଯେପରି ଉତ୍ତର ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧର ବିଶାଳ ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟ ଯାହା କାନାଡ଼ା ଓ ଏସିଆର ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଅଧିକାର କରିଛି ତାହା ଉତ୍ତର ମେରୁର ତୁନ୍ଦ୍ରା ଆଡ଼କୁ ମାଡ଼ିଯିବ। ଯେଉଁ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ମୌସୁମୀ ଅରଣ୍ୟ ଓ ତୃଣଭୂମି ଅଛି ତାହା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମାଡ଼ିଯିବ। ଯେତେବେଳେ ଜଙ୍ଗଲର ଗଛଲତା ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବେ ସେଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ପଶୁପକ୍ଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବେ। କେତେକ ଜଙ୍ଗଲର ପଶୁପକ୍ଷୀ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୁନିଆରେ ଘଟୁଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ସମ୍ଭାଳି ନ ପାରି ବିଲୁପ୍ତ ହେବେ।
ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଜଳବାୟୁ ନମୁନା ପରୀକ୍ଷାରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ, ବିଷୁବରେଖା ଅପେକ୍ଷା ଉତ୍ତର ଓ ଦକ୍ଷିଣମେରୁ ଅଞ୍ଚଳରେ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ଅଧିକ ହେବା ଫଳରେ ମେରୁ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତି ବିପନ୍ନ ହେବ। ଅନେକ ଆଶା କରନ୍ତି ଯେ, ତୁନ୍ଦ୍ରାର ବରଫ ତରଳିବା ଯୋଗୁଁ ସେଇ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଅଙ୍ଗାରୀଭୂତ ଉଦ୍ଭିଦ ପଦାର୍ଥ ସବୁ ବା ‘ପିଟ୍’ ବିଘଟିତ ହେବା ଫଳରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଓ ମିଥେନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ମିଶି ବିଶ୍ବ ଉତ୍ତାପନକୁ ଆହୁରି ଭୟଙ୍କର ଓ ଉଗ୍ର ରୂପ ଧାରଣ କରିବ।
ପୃଥିବୀ ବ୍ୟାପି ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ଫଳରେ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଭାବେ ଆମର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟହାନି ଘଟିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ରୋଗଜୀବାଣୁ ବାହକ ମଶା ଓ ମାଛି ଯେଉଁମାନେ ଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବଢ଼ନ୍ତି ସେମାନେ ଉପର ଅକ୍ଷାଂଶ ଆଡ଼କୁ ମାଡ଼ିଯିବେ। ଉପର ଅକ୍ଷାଂଶ ଅଞ୍ଚଳକୁ ସମଶୀତୋଷ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ କୁହାଯାଏ। ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନେ ମ୍ୟାଲେରିଆ, ଫାଇଲେରିଆ ଆଦି ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଦେଖାଗଲାଣି।
ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାର୍ମିଂର ବିପଦଜନକ ପରିଣାମପରୁ ପୃଥିବୀକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ପୃଥିବୀବାସୀଙ୍କ ଦୃଢ଼ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତି ଓ ସଂକଳ୍ପର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଆସନ୍ତୁ, ଆଜି ଆମେ ବିଳାସମୟ ଜୀବନଯାପନରେ ବିରାମ ଲଗାଇବା, ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ (ପେଟ୍ରୋଲିୟମ, କୋଇଲା)ର ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବ୍ୟବହାର କରିବା, ଅଣପାରମ୍ପରିକ ଶକ୍ତି (ସୌରଶକ୍ତି, ପବନ ଶକ୍ତି, ଜଳଶକ୍ତି ତଥା ଜୁଆର ଶକ୍ତି) ଉତ୍ସର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସହ ଚାରିଆଡ଼େ ସବୁଜିମା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଶପଥ ନେବା।
(ଏହା ଲେଖକଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ମତ ଅଟେ )
ବୈଲୋଚନ ପ୍ରଧାନ
ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଲସ୍ତଲା ନୋଡାଲ ଉଚ୍ଚବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ। ତାଙ୍କର ବହୁ ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରବନ୍ଧ ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ। ସେହିପରି ସେ ଜଣେ ପରିବେଶପ୍ରେମୀ ଅଟନ୍ତି।
