ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ୨୩ ରେ ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ, ଯାହା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପୁସ୍ତକ ଦିବସ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା | ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୩ ହେଉଛି ୱିଲିୟମ୍ ସେକ୍ସପିୟରଙ୍କ ସମେତ ଇନ୍କା ଗାର୍ସିଲାସୋ ଦେ-ଲା-ଭେଗା ଏବଂ ମିଗୁଏଲ୍ ଡି-ସର୍ଭାଣ୍ଟେସ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲେଖକଙ୍କ ତିରୋଧାନ ବା ମୃତ୍ୟୁ ଦିବସ, ସେଥିପାଇଁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଏହିଦିନ ଏକ ମହତ୍ଵପୁର୍ଣ ତାରିଖ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ | ଏହି ଦିନ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ବିଭିନ୍ନ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ଲେଖକମାନଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିବା ସହ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପୁସ୍ତକର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦେଶ୍ୟରେ ୟୁନେସ୍କୋ (UNESCO) ଦ୍ୱାରା ୧୯୯୫ ମସିହାରେ ପ୍ୟାରିସ୍ ଠାରେ ଆୟୋଜିତ ସାଧାରଣ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୩ କୁ ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ଦିବସ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ପୁସ୍ତକ ଦୁନିଆର ତିନୋଟି ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ଯଥା: ୧) ପ୍ରକାଶକ, ୨) ପୁସ୍ତକ ବିକ୍ରେତା ଏବଂ ୩) ପାଠାଗାର ବା ଲାଇବ୍ରେରୀକୁ ନେଇ ୟୁନେସ୍କୋ ଆୟୋଜନ କରିଆସୁଛି ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ଦିବସ | ଏହି ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ରାଜଧାନୀ (ୱାର୍ଲଡ ବୁକ୍ କ୍ୟାପିଟାଲ୍) ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇଥାଏ | ୱାର୍ଲ୍ଡ ବୁକ୍ କ୍ୟାପିଟାଲ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଭିନ୍ନ କର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରି ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପୁସ୍ତକ ପଢିବା ପ୍ରତି ଭଲପାଇବା ବଢାଯାଇଥାଏ | ଜର୍ମାନୀର ଷ୍ଟ୍ରାସବର୍ଗ ସହର ୨୦୨୪ ପାଇଁ ୟୁନେସ୍କୋର ୱାର୍ଲଡ ବୁକ୍ କ୍ୟାପିଟାଲ୍ ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି। ଏହି ଦିନ ସାଧାରଣତଃ ପୁସ୍ତକ, ଲେଖକ ଏବଂ ସାହିତ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ହୋଇଥାଏ | ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ଦିବସ ଅବସରରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ, ବିଶେଷକରି ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ପଢ଼ିବାର ଆନନ୍ଦ ଦେବା ସହ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକର ସାଂସ୍କୃତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ମୁଖ୍ୟ ଉଦେଶ୍ୟ ହୋଇଥାଏ | ଏହା ମଧ୍ୟ କପିରାଇଟ୍ ନିୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ବୌଦ୍ଧିକ ସମ୍ପତ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣର ମହତ୍ତ୍ୱ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହ ଲେଖକ ଏବଂ ପ୍ରକାଶକ ମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଉଚିତ ସ୍ୱୀକୃତି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଇଥାଏ | ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ଦିବସରେ ପୁସ୍ତକ ମେଳା, ସର୍ବସାଧାରଣ ପଠନ, ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଏବଂ କପିରାଇଟ୍ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଲୋଚନା ସହିତ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ | ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ପାଇଁ ଲିଖିତ ସାହିତ୍ୟ, ଲେଖକ ମଣ୍ଡଳୀ ଏବଂ ପ୍ରକାଶକମାନଙ୍କ ଅବଦାନକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବାକୁ ପାଇଁ ଏହି ବାର୍ଷିକ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ | ବିଶ୍ୱ ପୁସ୍ତକ ଦିବସ ୨୦୨୪ ର ବିଷୟବସ୍ତୁ ‘ରିଡ଼ ୟୌର ୱେ ‘ (Read Your Way) ରଖାଯାଇଛି , ଯେଉଁଥିରେ ନିଜ ଇଛା ମୁତାବିକ ଓ ନିଜ ଶୈଳୀରେ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରେରଣା ବାର୍ତା ଦିଆଯାଇଛି | ଯେତେବେଳେ ପଢିବାପାଇଁ ପିଲାମାନଙ୍କ ପସନ୍ଦକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯାଏ, ପଢିବାରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଆନନ୍ଦ ମିଳିବା ସହ ପଢିବା ବହୁତ ମଜାଦାର ହୋଇଥାଏ |
ପଢିବା ଏକ ଉତ୍ତମ ଆଭ୍ୟସ ଅଟେ, ଯାହା କି ଜୀବନର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଯଥା: ସଂଜ୍ଞାନାତ୍ମକ , ଭାବନାତ୍ମକ, ସାମାଜିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ସୁସ୍ଥତା ଆଦିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ | ପଢ଼ିବାର ଦ୍ୱାରା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦଶଟି ଲାଭ ହେଉଛି: ୧) ମାନସିକ ଉତ୍ସାହ, ୨) ଜ୍ଞାନ ବିସ୍ତାର, ୩) ଶବ୍ଦକୋଷ ବୃଦ୍ଧି, ୪) ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ, ୫) ସହାନୁଭୂତି ବିକାଶ, ୬) ଉନ୍ନତ ଧ୍ୟାନ ଏବଂ ଏକାଗ୍ରତା ବିକାଶ, ୭) ସୃଜନଶୀଳତା ବୃଦ୍ଧି, ୮) ଉତ୍ତମ ନିଦ୍ରା , ୯) ସାମାଜିକ ଭାଗିଦାରୀ , ୧୦) ଦୀର୍ଘାୟୁ | ଏଗୁଡିକ ବ୍ୟତୀତ ପଢ଼ିବାର ଅନେକ ଲାଭ ଅଛି, ପଢ଼ିବାର ଅଭ୍ୟାସ ମନୁଷ୍ୟ ଜୀବନକୁ ଅନେକ ଉପାୟରେ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରେ | ପଢିବା ଏକ ଜଞ୍ଜାଳ ନୁହେଁ ବରଂ ପଢିବାକୁ ଉପଭୋଗ କରିବା ଦରକାର | ସେଥିପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ନିଜ ରୁଚି ଅନୁଯାୟୀ ପଯୋଗୀ ପୁସ୍ତକଗୁଡିକୁ ଖୋଜିବା ଉଚିତ୍ | ଏହା ପାଠ୍ୟ ପୁସ୍ତକ ବ୍ୟତୀତ ଗଦ୍ୟ, ପଦ୍ୟ, ଗଳ୍ପ, ଉପନ୍ୟାସ ଆଦି କୌଣସି ମୁଦ୍ରିତ ପୁସ୍ତକ କିମ୍ବା ଇ-ପୁସ୍ତକ, ଅଡିଓ ବୁକ୍ ହୋଇପାରେ | ପଢିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିବେଶ ର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, ଯାହାକି ଏକ ପାଠାଗାର ପ୍ରଦାନ କରିଥଏ | ଯେପରି କୌଣସି ମନ୍ଦିର, ମସଜିଦ୍, ଗୀର୍ଜା କିମ୍ବା ଗୁରୁଦ୍ୱାରା ପରିସରରେ ଏକ ପ୍ରକାର ଭକ୍ତି ଭାବନା ଜାଗ୍ରତ ହୋଇଥାଏ, ସେହିପରି ଏକ ପାଠାଗାର ପରିସର ସଦାସର୍ବଦା ପଢ଼ିବାର ଇଛାକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ |
ଜ୍ଞାନର ଭଣ୍ଡାର କୁହାଯାଉଥିବା ପାଠାଗାର, ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର, ଗ୍ରନ୍ଥାଳୟ ବା ଲାଇବ୍ରେରୀ ବର୍ତମାନ ଯୁଗରେ ଏକ ନୂତନ ପରିବର୍ତନ ଆଣିବା ସହ ପାଠାଗାର ପ୍ରତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ବଦଳିବାରେ ଲାଗିଛି | କେବଳ ପୁସ୍ତକ ଦେବା ନେବା ଓ ପଢିବା ପାଇଁ ଉଦିଷ୍ଟ ନୁହେଁ ‘ପାଠାଗାର’, ବରଂ ଶିକ୍ଷା, ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ | ସେଥିପାଇଁ ତ ଆଜିକାଲିର ଲାଇବ୍ରେରୀ ଗୁଡିକ ଲର୍ନିଙ୍ଗ ରେସୋର୍ସ ସେଣ୍ଟର (ଶିକ୍ଷା ଉତ୍ସ କେନ୍ଦ୍ର), ନଲେଜ ରେସୋର୍ସ ସେଣ୍ଟର (ଜ୍ଞାନ ଉତ୍ସ କେନ୍ଦ୍ର), ଇନଫର୍ମେଶନ ସେଣ୍ଟର (ସୂଚନା କେନ୍ଦ୍ର) ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା | ଶିକ୍ଷଣୀୟ ସଂସ୍ଥାନର ହୃଦୟ କୁହାଯାଉଥିବା ପାଠାଗାରର ପରିସର କେବଳ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ଓ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସଂସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ, ଏହା ସର୍ବସାଧାରଣମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ, ଲିଙ୍ଗ, ବୟସ, ନିର୍ବିଶେଷରେ ଗାଁରୁ ସହର ଯାଏଁ ଉଭୟ ଧନୀ ଓ ଗରିବ, ସ୍ଵାକ୍ଷର ଓ ନିରକ୍ଷର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାଠାଗାରର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି | ପାଠାଗାର ଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ଉତ୍ସ ଯେପରିକି ପୁସ୍ତକ, ପତ୍ରିକା, ଡିଜିଟାଲ୍ ମିଡିଆ ଏବଂ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାପାଇଁ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ, ଯାହା ମନୁଷ୍ୟ ଜୀବନକୁ ସକରାତ୍ମକ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ | ଜ୍ଞାନର ଭଣ୍ଡାର କୁହାଯାଉଥିବା ପାଠାଗାର, ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର, ଗ୍ରନ୍ଥାଳୟ ବା ଲାଇବ୍ରେରୀ ବର୍ତମାନ ଯୁଗରେ ଏକ ନୂତନ ପରିବର୍ତନ ଆଣିବା ସହ ପାଠାଗାର ପ୍ରତି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ବଦଳିବାରେ ଲାଗିଛି | କେବଳ ବହି ଦେବା ନେବା ଓ ପଢିବା ପାଇଁ ଉଦିଷ୍ଟ ନୁହେଁ ‘ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର’, ବରଂ ଶିକ୍ଷା, ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ | ସେଥିପାଇଁ ତ ଆଜିକାଲିର ଲାଇବ୍ରେରୀ ଗୁଡିକ ଲର୍ନିଙ୍ଗ ରେସୋର୍ସ ସେଣ୍ଟର (ଶିକ୍ଷା ଉତ୍ସ କେନ୍ଦ୍ର), ନଲେଜ ରେସୋର୍ସ ସେଣ୍ଟର (ଜ୍ଞାନ ଉତ୍ସ କେନ୍ଦ୍ର), ଇନଫର୍ମେଶନ ସେଣ୍ଟର (ସୂଚନା କେନ୍ଦ୍ର) ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା | ପାଠକମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ସେବାଗୁଡିକର ଧାରା ଅନୁଯାୟୀ, ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର ବା ଲାଇବ୍ରେରୀଗୁଡିକ ଚାରି ପ୍ରକାରରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ ଯଥା: ଏକାଡେମିକ୍ ବା ଶୀକ୍ଷଣିକ ଲାଇବ୍ରେରୀ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଲାଇବ୍ରେରୀ, ସର୍ବସାଧାରଣ ଲାଇବ୍ରେରୀ ଏବଂ ଜାତୀୟ ଲାଇବ୍ରେରୀ | ସାର୍ବଜନୀନ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର ଗୁଡ଼ିକର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସୁବିଧା ହେଉଛି ସମସ୍ତ ବୟସ ବର୍ଗ ଓ ଆଗ୍ରହ ଅନୁଯାୟୀ ପଠନ ସାମଗ୍ରୀ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବା ସହିତ ପୁସ୍ତକ ଆଲୋଚନା ଏବଂ କାହାଣୀ ଅଧିବେଶନ ଆଦି ଆୟୋଜନ ଦ୍ୱାରା ସାକ୍ଷରତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ |
ପ୍ରତି ଲାଇବ୍ରେରୀ ପାଇଁ ଲାଇବ୍ରେରିଆନର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି | ଜଣେ ଅନୁଭବୀ ପ୍ରଫେସନାଲ ଲାଇବ୍ରେରିଆନ ବା ବୃତ୍ତିଗତ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାରୀକ ହିଁ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର ପ୍ରତି ପାଠକମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିପାରିବା ସହ ସେମାନଙ୍କର ପଢ଼ିବାର ଅଭ୍ୟାସକୁ ବଢ଼ାଇ ପାରିବ | ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗର ପାଠକମାନଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଓ ସେମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ବୁଝିବା ପାଇଁ ପାଠକମାନଙ୍କ ବ୍ୟବହାରକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ | ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ପାଠ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ, ତଥ୍ୟ ଓ ସୂଚନା ଆଦି ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ପଢିବାପାଇଁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି ଲାଇବ୍ରେରିଆନମାନେ | ଏଥି ସହିତ ଲାଇବ୍ରେରିଆନମାନେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଅନୁସନ୍ଧାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଣେ ଭଲ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ଓ ପରାମର୍ଶଦାତା ହୋଇପାରନ୍ତି | ସେଥିପାଇଁ ଲାଇବ୍ରେରିଆନମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରେଣୀଗୃହ ବିନା ଶିକ୍ଷକ କହାଯାଇଥାଏ | ଦୁଃଖର ବିଷୟ ଅଜି ବି ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ଅବସ୍ଥାରେ ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର, ନା ଅଛି ଅବସ୍ଥା ନା କିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା | ଏକ ପାର୍ଶ୍ୱରେ କର୍ମଚାରୀ ଅଭାବରୁ ଅଵ୍ୟଵସ୍ଥିତ ଓ ବନ୍ଦ ରହୁଛି ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ପୁରାତନ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାରମାନ, ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ନିଯୁକ୍ତି ଅପେକ୍ଷାରେ ଲାଇବ୍ରେରୀ ସାଇନ୍ସ ପାଠ ପଢ଼ିଥିବା ହଜାର ହଜାର ଆଶାୟୀ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ | ସମାଜରେ ଯେତିକି ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ଲାଇବ୍ରେରୀର, ସେତିକି ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ଅଛି ଲାଇବ୍ରେରିଆନ ଏବଂ ଲାଇବ୍ରେରିଆନସିପ୍ ଶିକ୍ଷାର | ବିନା ଲାଇବ୍ରେରିଆନ ରେ କେମିତି ପରିଚାଳିତ ହେବ ଲାଇବ୍ରେରୀ ଓ ବିନା ଲାଇବ୍ରେରୀରେ କେମିତି ଉନ୍ନତ ହେବ ରାଜ୍ୟର ଶିକ୍ଷାବ୍ୟବସ୍ଥା, କଳ୍ପନା କରାଯାଇପାରିବ | ସମାଜରେ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାର, ଗ୍ରନ୍ଥାଗାରୀକ ଓ ଗ୍ରନ୍ଥାଗାରିକତା ପାଇଁ ଏକ ବିପ୍ଳବର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଜନସାଧାରଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ଏବଂ ସରକାରଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ଅଟେ ।
ନିରଞ୍ଜନ ମହାପାତ୍ର
ଭୁବନେଶ୍ୱର, ମୋ: ୯୦୧୫୮୧୨୩୪୪
