ଆଧୁନିକ ବସ୍ତୁବାଦୀ ବେରସିକ ମଣିଷର ଆତ୍ମା ଓ ଅନ୍ତରରେ ପ୍ରେମ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ଅଫୁରନ୍ତ ଜୁଆର ସୃଷ୍ଟିକରିବା ପାଇଁ କବି ରାଧାନାଥ ରାୟଙ୍କ କବିତା ବେଶ୍ ପ୍ରଜୁଯ୍ୟ। ଅନ୍ଧାର ଏବଂ ସଂକୀର୍ଣତାକୁ ପରିହାର କରି ପ୍ରେମ ଓ ବିଶ୍ୱାସ ନିକଟରେ ବନ୍ଧା ପଡିଗଲେ ମଣିଷର ବଂଚିବାର ଶୈଳୀ ସତରେ ଲାଗେ କେତେ ଅନୁପମ, କେତେ ସୁଖପ୍ରଦ ଏବଂ ଆନନ୍ଦ ଦାୟକ। ଜୀବନର ଯାବତୀୟ ଜଂଜାଳ ଏବଂ ଅପ୍ରାପ୍ତି ସତ୍ୱେ ତଥାପି ଆମକୁ ଗୋଟେ ସୁନ୍ଦର ଜୀବନ ବଂଚିବାକୁ ହେବ। କୌଣସି ଘନ କୁହୁଡି ନୁହେଁ; ନବୀନ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅମୃତ ଆେଲୋକକୁ ଅବଲୋକନ କରି ବଂଚିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିବାର ଏକ ସୁକ୍ଷ୍ମ ସନ୍ଦେଶ ରାଧାନାଥୀ କାବ୍ୟ-କବିତାରେ ଅବଲୋକନ କରିବାକୁ ମିଳିଥାଏ।ଆଧୁନିକ ମଣିଷ ଏତେ ବ୍ୟସ୍ତ ଏବଂ ବିବ୍ରତ ଯେ -ସେ ଯେ ଦୁନିଆଁକୁ ଆସିଛି ଖାସ ବଂଚିବା ଲାଗି ଏ କଥା ସେ ବିସ୍ମରିଯାଏ।ଜଣେ ଯେମିତି ଭାବରେ ବଂଚୁ ପଛକେ ସେ ବଂଚିବାରେ ଯଦି ପ୍ରାଣ ନାହିଁ ସେ ଜୀବନ ଶୈଳୀ ଏକ ମେସିନ ଭଳି। ଜଣେ ଶ୍ରମିକ ରୋଜ କାରଖାନା ଭିତରକୁ ଯାଇ କାମ କରେ ଏବଂ ମାସ ଶେଷକୁ ତାର ଦରମା ପାଏ। ସେଠି ବଂଚିବାର ଆବେଗ ନଥାଏ। ନଥାଏ ବି ଗୋଟେ ଛଳଛଳ ସ୍ପନ୍ଦନ କି ଭବପ୍ରବଣତା।
ଏ ସୁନ୍ଦର ଦୁନିଆଁ ଠିକ ସେଭଳି ଏକ କଳକାରଖାନାର ସମାହାର ମାତ୍ର ଆଦୌ ନୁହେଁ। ଏହା ହେଉଛି ଭଗବାନଙ୍କର ଅପୂର୍ବ ସୃଷ୍ଟି । ତେଣୁ ଜୀବନକୁ ଭୋଗ କରିବାକୁ ହେଲେ ଜୀବନକୁ ବଂଚିବାକୁ ହେବ। ଏ ବିରାଟ ପୃଥିବୀର ସୀମାହୀନ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ସର୍ନ୍ଦଶନ କରିବାକୁ ହେବ । ନ ହେଲେ ସଫଳତା ଏବଂ ଯଥାର୍ଥତା ବୋଲି କାହିଁ ? କବିରାଧାନାଥ ଠିକ୍ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରିଥିଲେ ଯେ ଯେଉଁମାନେ ଅସୁନ୍ଦରକୁ ଦେଖନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ବଂଚିବାର ତରିକା ନାହିଁ। ସେମାନେ ଅହଂକାରୀ ଏବଂ ସଂକୀର୍ଣମନା । କିନ୍ତୁ ଯିଏ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ଉପାସକ, ସେ ପ୍ରେମର ପ୍ରତୀକ। ସେ ସତ୍ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ। ସେ ଜୀବନବାଦୀ। ସେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ। ତା ଜୀବନରେ ଦଃୁଖ ନଥାଏ। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ନଥାଏ। ନଥାଏ ବି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଭଳି ବିଡମ୍ବିତ ଭାଗନେଇ ବଂଚୁଥିବା ଗୋଟେ ଇତରତା। କବି ରାଧାନାଥ ତେଣୁ ପ୍ରାଣପୂର୍ଣ ଭାବରେ ପୃଥିବୀର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଉପଭୋଗ କରିଥିଲେ। ଯେଉଁଠି ଜୀବନ ଓ ଜଗତ ଦୁଇଟିଯାକ ସୁନ୍ଦର। ଏ ପୃଥିବୀରେ ପାପ ଅଛି ଯେତିକି ପୂଣ୍ୟ ଅଛି ସେତିକି। ଅନ୍ଧାର ଅଛି ଯେତିକି ଅଲୋକ ଅଛି ସେତିକି। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ଅଛି ଯେତେ ସୌଭାଗ୍ୟ ଅଛି ସେତେ। ସୁଖ ଅଛି ଯେତେ ଦୁଃଖ ଅଛି ସେତେ। ଯେତେ ଅଛି ପ୍ରାପ୍ତି ସେତେ ବି ରହିଛି ଅପ୍ରାପ୍ତି। କିନ୍ତୁ ପଶୁ ଓ ମଣିଷ ଭିତରେ ତଫାତ ଏତିକି ମଣିଷ ଅନେକ କଥା ବୁଝିପାରେ ଯାହା ପଶୁ ବୁଝିପାରେ ନାହିଁ। ପଶୁ ତାର ଦେହକୁ ନେଇ ବଂଚେ ; ମଣିଷ କିନ୍ତୁ ପ୍ରାଣକୁ ନେଇ ବଂଚେ। ଯେଉଁମାନେ ଦେହ ସର୍ବସ୍ୱ ହୋଇ ପ୍ରାଣକୁ ଭୁଲିଯାଆନ୍ତି ସେମାନେ ବଂଚି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। କି ସେମାନେ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିବା ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। ସେମାନେ କିଛିହେଲେ ଭାବି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ।
ସେମାନେ ଖାଲି ଦୁନିଆଁକୁ ଲୋକ ଗହଳି କରନ୍ତି। କେବଳ ନିରହଂକାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ହିଁ ସୁନ୍ଦରତାକୁ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ କରି ପାରନ୍ତି। ଅନ୍ତର ଭିତରେ କପଟ ଏବଂ ଛଳନାର ଛଦ୍ମତା ନେଇ ବଂଚୁଥିବା ଲୋକ ପୃଥିବୀର ବ୍ୟାପକ ସୌନ୍ଦଯ୍ୟକୁ ଅବଲୋକନ କରି ପାରେ ନାହିଁ। ଜଣେ ଦୋକାନୀ ଅର୍ଥ ରୋଜଗାର କରିବାର ମୋହରେ ସାରାଦିନ ତା ପରିବାରଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା, ଜଣେ ଚାକିରି ଜୀବି ବ୍ୟସ୍ତତାର ବାହାନାରେ ପାରିବାରିକ ସୁଖଦୁଃଖ ସହ ଜଡିତ ନହେବା ବା ଜଣେ ବିବାହିତ ସେ ନାରୀ ହୋଇଥାଉ କି ପୁରୁଷ ଅନ୍ୟ କାହା ସହ ଗୋପନରେ ଅବୈଧ ସଂପର୍କ ରଖିବାର ଅର୍ଥ ସେମାନେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଦେଖି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏ ପ୍ରକାର ମଣିଷମାନେ ହିଁ ପୃଥିବୀକୁ ଅସୁନ୍ଦର ଏବଂ ଜଡ କରି ଦିଅନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଯାର ହୃଦୟରେ ଛଳଛଳ ଭଲପାଇବା ଥାଏ ନିଜ ପ୍ରତି, ନିଜ ପରିବାର ପ୍ରତି ଅବା ସାରା ଦୁନିଆଁ ପ୍ରତି ତାର ବଂଚିବା ସତରେ ସାର୍ଥକ ଏବଂ ସେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ଉପାସକ। ଜୀବନରେ ଯେତେ ଦୁଃଖ ଆସିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଆଶଙ୍କିତ ହୁଏ ନାହିଁ।
ଏକଥା ଠିକ ଭାବରେ ରାଧାନାଥ ଅନୁଭବ କରିପାରିଥିଲେ। ତେଣୁ ଭଲ ଜିନିଷକୁ ଦେଖିବା, ଆତ୍ମିୟ ଏବଂ ନିଜର ଚାରିପାଖ ସହ ମଧୁର ଭାବରେ ସଂପୃକ୍ତ ହେବାଟାକୁ ସୁନ୍ଦରେ ତୃପ୍ତିର ଅବସାଦ ନାହିଁ କଥାଟି ରାଧାନାଥ କେତେ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ କହିଛନ୍ତି। ଋାଧାନାଥ ଏ କଥା ବି କହିଛନ୍ତି ୍େଯ ମଣିଷ ଲୋଭ ଏବଂ ମୋହ ସର୍ବସ୍ୱ ହେତୁ ଜୀବନର ମୌଳିକ ଏବଂ ନିରୁତା ବାସ୍ତବତାକୁ ପାଶୋରି ଦିଏ । ଯା ଫଳରେ ମଣିଷ ପଣିଆଠାରୁ ସେ ଖୁବ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯାଏ। ଯେଉଁମାନେ ନିଜକୁ ଦୁଃଖୀ କହି ବୁଲନ୍ତି ସେମାନେ ଗୁଡାଏ ଲୋକଙ୍କର ଦୁଃଖର କାରଣ ସାଜନ୍ତି। ସେମାନେ ଦୁନିଆଁକୁ ସୁନ୍ଦର କରି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏମିତି ନୁହେଁ କାହା କାହା ଜୀବନରେ ଦୁଃଖ ଥାଏ ଏବଂ ଆଉ କାହା ଜୀବନରେ ଦୁଃଖ ନଥାଏ। ଦୁଃଖ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ଥାଏ। ଅବଶ୍ୟ ଦୁଃଖର ପ୍ରକାର ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ। ରାସ୍ତା ଉପରେ ଡାବର ଢାଳୁଥିବା ଜଣେ ଶ୍ରମିକର ବି ଦୁଃଖଥାଏ ଏବଂ ଅଫିସକୁ ଯାଉଥିବା କଲେକ୍ଟରର ବି ଦୁଃଖଥାଏ। ଜଣେ ବହୁତ ପାଠ ପଢିଛି ଏବଂ ଆଉ ଜଣେ ଗୁଡାଏ ଜ୍ଞାନର ଅଧିକାରୀ ତେଣୁ ତା ପାଖରେ ଦୁଃଖ ନାହିଁ ଏକଥା ନୁହେଁ। କିନ୍ତୁ ଏକଥା ସତ ଯେ -ଜଣେ ନିଜର ଜୀବନକୁ କିଭଳି ଭାବରେ ଦେଖେ ତାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।
ସୁଖ ଏବଂ ଦୁଃଖ ମଣିଷର ମନ ଭିତରେ ହିଁ ଥାଏ ।ଜଣେ ଦୁଃଖରେ ଥିଲେ ବି ଯଦି ନିଜକୁ ସୁଖୀ ଭାବିବ ତାକୁ କେହି ଦୁଃଖ ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ। ଏବଂ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନକୁ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧି କରି ପାରିବ। ଜୀଇଁ ଜାଣିଲେ ଜୀବନ ସୁନ୍ଦର। ଏ ଜୀବନ କେବେ ବି ଦୁଃଖର ସାମଗ୍ରୀ ନୁହେଁ। ତା ଭିତରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଏତେ ଖୁନ୍ଦି ହୋଇ ରହିଛି ଯେ ଜୀବନଯାକ ଜଣେ ବେଶ ଆରାମରେ ଭୋଗ କରି ପାରିବ। ଏବଂ ଠିକ ଏହି କଥାକୁ ହିଁ ରାଧାନାଥ ସୁନ୍ଦରେ ତୃପ୍ତିର ଅବସାଦ ନାହିଁ କଥାଟି ମୁକ୍ତ କଣ୍ଠରେ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ଲୋକମାନେ ମଦ ଦୋକାନକୁ ମଦ ପିଇବାକୁ ଯାଆନ୍ତି ଏବଂ କ୍ଷୀରବାଲା ଘରଘର ବୁଲି କ୍ଷୀର ଦେଇଯାଏ । ଜଣେ କ୍ଷୀର ଏବଂ ମହୁ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଗଲେ ଲୋକେ ତାକୁ ଭେଜାଲ କହିବେ; ମାତ୍ର ମଦର ଗ୍ରାହକ ବହୁତ ବେଶି । ଏବଂ ତାହା ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ବିକ୍ରି ହୋଇଯିବ । ଅର୍ଥାତ ଲୋକେ ସବୁ ସମୟରେ ପ୍ରଥମତଃ ନକାରାତ୍ମକ ଦିଗକୁ ହିଁ ଦେଖନ୍ତି , ଭଲ ଦିଗକୁ ଦେଖି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
ଜଣେ ଯଦି ୨+୨ସମାନ ୪, ୨+୩ ସମାନ ୫, ୨+୪ସମାନ ୬, ଏବଂ ୨+୫ ସମାନ ୮ ଲେଖିଦେବ ଲୋକେ ଭୁଲକୁ ଆଗ ଦେଖିବେ। ଏତେ ସଂଖ୍ୟା ଠିକ କରିଥିବାରୁ ସେ ଲୋକଟି ପ୍ରଶଂସିତ ହେବ ନାହିଁ। ଗୋଟିଏ ଭୁଲ କରିଦେଲେ ସେ ନିନ୍ଦିତ ହେବ ଏବଂ ଉପହସିତ ହେବ । ଏଇଟା ହେଉଛି ମଣିଷର ମାନସିକତା। ତେଣୁ ୍େ୍ଯଉଁ ଲୋକମାନେ ଏପ୍ରକାର ନକାରାତ୍ମକ ହୋଇ ବଂଚନ୍ତି ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ସୌ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୂଜାରୀ ନୁହଁନ୍ତି । ପୃଥିବୀର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ସେମାନେ କେବଳ ଅବଲୋକନ କରି ପାରନ୍ତି । ଯେଉଁମାନେ ରାଧା ଓ ସୀତାଙ୍କୁ ସତୀ କହି ସମ୍ବୋଧନ କରି ପାରନ୍ତି , ସକ୍ରେଟିସ ,ଯୀଶୁ , ଗାଲିଲିଓ ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଜ୍ଞନୀ ଭାବି ଶ୍ରଦ୍ଧା କରି ପାରନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ଆଖିରେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଖୁନ୍ଦି ହୋଇ ରହିଥାଏ , ଯିଏ ଅନ୍ୟର ଶ୍ରୀକୁ ଦେଖିଲେ ଯାର ଚକ୍ଷ୍ୟୁ ଖୁସିରେ ଝଲସି ଉଠେ । ପଡୋଶୀର ସୁଖ ଏବଂ ସଫଳତା ଦେଖି ଯିଏ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇପାରେ । ସହକର୍ମୀକୁ ଯିଏ ଆନ୍ତରିକତାର ସହ ସହଯୋଗ କରେ, ଯିଏ ବୁଢା ବାପା-ମାଆଁଙ୍କୁ ଘରୁ ବାହାର କରିଦିଏ ନାହିଁ , ରାଧାନାଥ ଜୀବନର ଏହି ସୁନ୍ଦରକୁ ଇଙ୍ଗିତ କରିଛନ୍ତି । ଏବଂ କେବଳ ନଦୀ କୂଳରେ ଠିଆହୋଇ ନଦୀର ଲହଡା ,ପାହାଡର ସୌ୍ନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ବାଦଳ ଉପରେ ଭାସୁଥିବା ମେଘର କଥା ଭିତରେ ତାଙ୍କର ଭାବନା ସୀମିତ ହୋଇଯାଇ ନାହିଁ । ସାରାଦିନ କ୍ଷେତରେ ଖଟୁଥିବା ଜଣେ କୃଷକ ଏବଂ ଦିନକୁ କମ୍ ରୋଜଗାର କରୁଥିବା ଜଣେ ବେପାରୀ ମଧ୍ୟ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟରେ ବଂଚି ପାରିବ। ଏ ପୃଥିବୀରେ ମଣିଷ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ଅଭିଶପ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଯାର ଜୀବନର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅର୍ଥ ରୋଜଗାର କରିବା ହେଇଯାଏ।
ମଣିଷ ଭାବିନିଏ ଯେ ସେ ଦୁନିଆଁକୁ ଆସିଛି କେବଳ ଅର୍ଥରୋଜଗାର କରିବା ପାଇଁ । ପଶୁ ଏବଂ ପକ୍ଷୀ ଏଦୃଷ୍ଟିରୁ କେତେ ମହାନ ! ସେମାନେ ଆସିଛନ୍ତି ଦୁନିଆଁକୁ ବଂଚିବାକୁ , ଅର୍ଥ ପଛରେ ଦୌଡିବାକୁ ନୁହେଁ। ଏ କଥା ସତ ଯେ -ଜଣେ ସାଧୁ ଉପାୟରେ ପ୍ରଚୁର ଅର୍ଥ ରୋଜଗାର କରୁ ; କିନ୍ତୁ ଜୀବନର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅର୍ଥ ରୋଜଗାର କରିବା ନହେଉ ! ସେଥିପାଇଁ ଗୌତମବୁଦ୍ଧ ସମଗ୍ର ପୃଥିବୀର ଚକ୍ରବର୍ତି ହେବାର ଇତରତାଠାରୁ ଚାଲାକି ସହ ଖସିଯାଇ କେବଳ ଗୋଟେ ସୁନ୍ଦର ଜୀବନ ବଂଚୁଥିଲେ ! ଯିଏ ଜୀବନ ବଂଚି ଜାଣେ ନାହିଁ ସେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି ପାରିବ କେମିତି ? ଯିଏ ନିଜକୁ ଭଲପାଇ ଜାଣେନା, ସେ କେମିତି ଅନ୍ୟକୁ ଭଲପାଇ ପାରିବ ??ଯେମିତି ହେଉ ଜଣକୁ ୍ଯଦି ମରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଂଚିବାକୁ ପଡେ , ସେ ଯେତେଦିନ ବଂଚିବ ସୁଖରେ ବଂଚିବ ନାହିଁ କାହିଁକି ? କାହିଁକି ସେ ମରିବା ଆଗରୁ ମରିସାରିଥିବ ? ଏ ଦୁନିଆଁ ସୁନ୍ଦର। ଏ ଜୀବନ ସୁନ୍ଦର। ଜୀବନର ଏ ମଧୁରତା ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଆମକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରିବାକୁ ହେବ ।ବାପା ବୁଢା ହୋଇ ଗଲାପରେ ପୁଅବୋହୁଠାରୁ ଉପେକ୍ଷିତ ହୋଇ, ଭୋକ ଉପାସରେ ଛଟପଟ୍ ହୋଇ ତାକୁ ଯଦି ବଂଚିବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ , ଏକଥା ନିଶ୍ଚୟ ସତ୍ୟ ଯେ ଏ ଦୁନିଆଁକୁ କେବେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଆସିବ ନାହିଁ। ମାଆଁ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯିବା ପରେ ମୁଠାଏ ପଖାଳ ପାଇଁ ପୁଅ ବୋହୂର ତାଡନାର ଶିକାର ହୋଇ ତାକୁ ଯଦି ରୋଜ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ବଂଚିବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ ତେବେ ଏ ସଂସାରରେ ବନ୍ୟା ଆସି କେବେ ଗୁଡାଏ ଧନ ଜୀବନ ଧ୍ୱଂସ ହେବ ନାହିଁ।
ପଡୋଶୀ ଯଦି ପଡୋଶୀ ସହ ମଧୁର ସଂପର୍କ ରଖିବ, ଈର୍ଷ୍ୟା କରିବ ନାହିଁ, ରାସ୍ତା ଯତେ ସଂକୀର୍ଣ ହେଉ ପଛେ କେବେ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିବ ନାହିଁ । କି ଲୋକଟିଏ ଯଦି ନିରହଂକାରୀ ଏବଂ ନିରପେକ୍ଷ ହୋଇ ପାରିବ, ଅନ୍ୟର ସଫଳତାକୁ ଦେଖି ସତରେ ଖୁସି ଅନୁଭବ କରିବ ଏକଥା ଶହେ ଭାଗ ସତ ଯେ ସେ ଲୋକ କେବେ କୌଣସି ରୋଗର ଶିକାର ହେବ ନାହିଁ । ଜୀବନର ଏହିସବୁ ସୁନ୍ଦରକୁ ଦେଖିବା ଏବଂ ବୁଝିବା ଲାଗି କବି ରାଧାନାଥ ପରୋକ୍ଷରେ ଇଙ୍ଗିତ କରିଛନ୍ତି । ଅର୍ଥରୋଜଗାର କରିବାର ମୋହରେ କେହି ଯଦି ବ୍ୟସ୍ତ ରହି ନିଜ ପରିବାର ଏବଂ ଆତ୍ମୀୟ ମଣିଷ ମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଏ ସେ ବ୍ୟସ୍ତତାର କୌଣସି ମୁଲ୍ୟ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଜଣେ ମଣିଷ ଏ ଦୁନିଆଁରେ ଯେମିତି ବଂଚୁ ପଛକେ ସେ କିନ୍ତୁ ନିଶ୍ଚୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହ ଗୋଟେ ମଧୁର ସଂପର୍କ ରଖୁ । ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ କିଛି ଆତ୍ମୀୟତା ଏବଂ ଭଲପାଇବା ବାନ୍ଟିବା ଲାଗି କିଛି ସମୟ ବାହାର କରୁ। ମାଗଣାରେ ହସ ବାନ୍ଟୁଥିବା ଲୋକମାନେ ସମସ୍ତଙ୍କର ଅନୁରାଗର ପାତ୍ର । ନହେଲେ ଜୀବନର ସୁନ୍ଦରତା କାହିଁ ? କେବଳରାଧାନାଥ ନୁହେଁ; ଏହି ବାର୍ତା ସବୁ ଯୁଗର କବିମାନେ ମଣିଷ ଜାତିକୁ ଦେବା ଲାଗି କାର୍ପଣ୍ୟ କରି ନାହାଁନ୍ତି । ଜଣେ ମଣିଷ ତା ଜୀବନରେ ଯେତେ ସଫଳତା ପ୍ରାପ୍ତ କରୁପଛକେ ସେ କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ଶୂନ୍ୟ ହୋଇ ରହିଥାଏ ।
ସେଥିପାଇଁ ମଣିଷ ଉଦାସ ହୁଏ । ଜୀବନର ଏହି ଅପୂର୍ଣତା କିନ୍ତୁ କେବେ ପୂର୍ଣହୁଏ ନାହିଁ, ଯେତେ ଦିନ ମଣିଷ ବଂଚିବାର ଅର୍ଥକୁ ବୁଝିପାରେ ନାହିଁ। ତେଣୁ ସବୁଥାଇ କିଛି ଲୋକ ଭିକାରିର ମନ ନେଇ ବଂଚୁଥାନ୍ତି ଏବଂ ଆଉ କିଛି ଲୋକ ସବୁ ଅଭାବ ସତ୍ୱେବେଶ୍ ଖୁସି ଏବଂ ଶାନ୍ତିରେ ଜୀଉଁଥାନ୍ତି। ଏହି ଭାବର ପ୍ରକୃତରେ ସୁନ୍ଦରେ ତୃପ୍ତିର ଅବସାଦ ନାହିଁ। ସେଥିପାଇଁ ଭାବନାରେ ଅପରିପକ୍ୱ ଲୋକ ବଂଚିବାର ସାମ୍ନା କରି ନପାରି ମୃତ୍ୟୁକୁ ଶାନ୍ତିର ଶ୍ରେୟ ସ୍ଥଳ ଭାବି ନିଅନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବରେ ଜୀବନରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସୁନ୍ଦରତା ଥାଏ ଜୀବନ ବଂଚିବାରେ ; ଜୀବନ ବଂଚିବା ବାହାରେ ନୁହେଁ।ସକ୍ରେଟିସ ସବୁଦିନ ବଜାରକୁ ଯାଉଥିଲେ ; କିନ୍ତୁ କିଛି କିଣୁ ନଥିଲେ ! କିଛି କିଣିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ପଇସା ନଥିଲା ।
ଦିନେ ଜଣେ ଦୋକାନୀ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲା, କିଛି କିଣିବାପାଇଁ ତ ତମ ପାଖରେ ପଇସା ନାହିଁ ; ଅଥଚ ତମେ ସବୁଦିନ ବଜାର ଆସୁଛ କାହିଁକି ?ସକ୍ରେଟିସ ତାର ଉତରରେ କହିଥିଲେ ମୁଁ ଦେଖୁଛି ଏ ଦୁନିଆଁରେ କେତେ ଜିନିଷ ଭରପୂର ହୋଇ ରହିଛି ଏବଂ ସେ ଭିତରୁ ମୋ ପାଖରେ କିଛି ବି ନାହିଁ ; ତଥାପି ମୁଁ କେତେ ସୁଖ ଏବଂ ଶାନ୍ତିରେ ଅଛି ! ଏହି ଅନୁଭବକୁ ଆହୁରି ଆହୁରି ତୀବ୍ର କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ରୋଜ ବଜାର ଆସୁଛି । ସକ୍ରେଟିସଙ୍କ କେତେ ସୁନ୍ଦର ମାନସିକତା ଥିଲା। ଯିଏକି ଗରୀବ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ଧନୀ ଭଳି ବଂଚୁଥିଲେ । ରାଧାନାଥ ତେଣୁ ଠିକ ଏହି କଥା ହିଁ କହିଛନ୍ତି। ମଣିଷ ଏତେ ଲୋଭୀ ଏବଂ ଅହଂକାରୀ ୍େଯ ଏହିସବୁ କଥାକୁ ସେ ଭୁଲିଯାଏ। ସେ ଯେ ଏ ଦୁନିଆଁରୁ ଦିନେ ନିଶ୍ଚୟ ବିଦାୟ ନେଇଯିବ ଏଠି ହିଁସା, ଅହଂକାର, ସବୁ ମୂଲ୍ୟହୀନ ଏକଥା ଭାବିବା ଲାଗି ସେ ବେଳପାଏ ନାହିଁ। ଏପ୍ରକାର ମଣିଷମାନେ ତେଣୁ ସୁନ୍ଦର ଦେଖି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ସେମାନେ ଗୋଟେ କଳା ଏବଂ ଭୟଙ୍କର ଅନ୍ଧାର ଭିତରେ ବଂଚୁଥାନ୍ତି। ଯେଉଁ ବଂଚିବା କି ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଅବଲୋକନ କରି ପାରୁ ନଥିବା ଏବଂ ପୁଟୁଳି ବାନ୍ଧି ବଂଚିବା ସହ ଅବିକଳ ସମାନ
(ଏହା ଲେଖକଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ମତ ଅଟେ )
