ଜଳ ଏକ ରଙ୍ଗହୀନ, ଗନ୍ଧହୀନ ଓ ସ୍ୱାଦହୀନ ତରଳ ଯୌଗିକ। ଏହା ପ୍ରକୃତିରେ କଠିନ, ତରଳ ଓ ଗ୍ୟାସୀୟ ଅବସ୍ଥାରେ ଦେଖାଯାଏ। ଜଳବିନା କୌଣସି ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟିପାରେ ନାହିଁ। ତେଣୁ ଜଳ ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଦ୍ରାବକ। ପୃଥିବୀର ପ୍ରଥମ ଜୀବନ ଅଣୁ ଜଳରେ ହିଁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବ ଶରୀରର ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ଜଳ। ସବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦମାନେ ଜଳକୁ ବିନିଯୋଗ କରି ଆଲୋକଶ୍ଲେଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି। ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ଜୈବିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜଳ ଯୋଗୁଁ ହିଁ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ। ତେଣୁ ଜଳ ହିଁ ଜୀବନ। ଜଳ ଆମ ବଂଚିବା ଓ ବଢ଼ିବା ପାଇଁ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ସଂପଦ। ପିଇବା ବ୍ୟତୀତ ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନ-ଚର୍ଯ୍ୟାରେ ଜଳର ବ୍ୟବହାର ଅଧିକ। ଜଳସେଚନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ, କଳକାରଖାନା ଓ ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ ପାଇଁ ଏହା ଆବଶ୍ୟକ, ମାତ୍ର ବିଭିନ୍ନ ଅମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀ ଦ୍ୱାରା ଜଳର ସମସ୍ତ ଉତ୍ସ ସଂକୁଚିତ ଓ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି।
ଜଳାଭାବର କାରଣ :
ଦ୍ରୁତ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଜଳସେଚିତ ଜମିର ମାତ୍ରା ବଢ଼ିଚାଲିଛି। ଏଥିପାଇଁ ବହୁ ପରିମାଣର ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଛି। ଉନ୍ନତ ଜୀବନଶୈଳୀ ଯୋଗୁଁ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଜଳ ବ୍ୟବହୃତ ଓ ଅପଚୟ ହେବାରେ ଲାଗିଛି।
ଶିଳ୍ପାୟନ ଯୋଗୁଁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଧାତବଶିଳ୍ପ ତଥା ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହେଉଛି। ଏହି ଶିଳ୍ପ ଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରାରେ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ। ଯେପରି ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧର ଉପରମୁଣ୍ଡରେ ଶହେରୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ କଳାକାରଖାନା ସ୍ଥାପିତ ହେବା ଦ୍ୱାରା ଜଳଭଣ୍ଡାରର ୬୦ ଭାଗ ଜଳ ବଡ଼ ବଡ଼ ପାଇପ ଯୋଗେ ଶୋଷିତ ହେଉଛି। ଫଳରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ସହ ଜଳାଭାବ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି।
ଦେଶରେ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟକ ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥିବାରୁ ବର୍ଷାଜଳ ୮୦ ଭାଗ ଅବ୍ୟବହୃତ ହୋଇ ସମୁଦ୍ରକୁ ଚାଲିଯାଉଛି।
ସହର, ନଗର ତଥା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ କଂକ୍ରିଟ ଜଙ୍ଗଲର ମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ଫଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ଭୂଅଭ୍ୟନ୍ତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ନ ପାରି ନଦୀ ତଥା ପ୍ରବହମାନ ଜଳ ସ୍ରୋତରେ ବୋହି ଯାଉଛି। ଯାହାକ୍ରମେ ସମୁଦ୍ରକୁ ଚାଲିଯାଉଛି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଭୂତଳର ମାତ୍ରା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି।
ସବୁଜ ବିପ୍ଲବ ଯୋଗୁଁ ଦେଶରେ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ବହୁଗୁଣିତ ହୋଇପାରିଛି। ଆଧୁନିକ କୃଷି ପଦ୍ଧତିରେ ଜମିରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଉଛି ତାହା ମାଟିର ଉପକାରୀ ଅଣୁଜୀବ ତଥା ଜିଆ, ବେଙ୍ଗ, ଗେଣ୍ଡା, କଙ୍କଡ଼ା ଇଦ୍ୟାଦିଙ୍କୁ ମାରି ପକାଇବା ଫଳରେ ମାଟି ଟାଣ ଓ ଅନୁର୍ବର ହୋଇଯାଉଛି। ଫଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ଭୂତଳକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ନ ପାରି ନଷ୍ଟ ହେଉଛି।
ବିଶ୍ୱ ଉତ୍ତାପନ ଯୋଗୁଁ ପୃଥିବୀର ତାପମାତ୍ରା କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ଜଳବାୟୁରେ ନାଟକୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖା ଦେଉଛି। ଫଳରେ ଦେଶରେ ମୌସୁମୀଜନିତ ବର୍ଷା ଅସମାନ ଓ ଅନିଶ୍ଚିିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ୍ୟା ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ତ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷାଭାବ ଯୋଗୁଁ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ନଦୀ, ନାଳ, କୂଅ, ପୋଖରୀ ଇତ୍ୟାଦି ଜଳାଶୟ ଶୁଷ୍କ ହୋଇ ଯାଉଛି। ଫଳସ୍ୱରୂପ ରାଜସ୍ଥାନର ଜୈସାଲ୍ମୀର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ମରାଠାୱାଡ଼ା ପରି ଅଞ୍ଚଳରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଟୋପାଏ ପାଣି ପାଇଁ ୧୦ ରୁ ୧୫ କିମି ପ୍ରତ୍ୟହ ଚାଲି ଚାଲି ଯିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି।
ରାସ୍ତାକଡ଼ ଖୋଳା ପଡ଼ିଆ ତଥା ଜନବସତିର ଶେଷମୁଣ୍ଡରେ ଗଦା ଗଦା ବର୍ଜ୍ୟପ୍ଲାଷ୍ଟିକ, କାଚ, ଧାତବ ଆବର୍ଜନା ଇତ୍ୟାଦି ଜମି ରହୁଥିବାରୁ ବର୍ଷାଜଳ ତାହାକୁ ଭେଦ କରି ନ ପାରି ଭୂତଳକୁ ପ୍ରବେଶ କରିପାରୁ ନାହିଁ ଏବଂ ନାଳନର୍ଦ୍ଦମା ଦେଇ ନଦୀକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେବା ଫଳରେ ଜଳ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଦେଉଛି।
ସହର, ନଗରମାନଙ୍କରେ ଜଳଯୋଗାଣ ପାଇପ୍ ଗୁଡ଼ିକ ପୁୁରୁଣା ହୋଇ ଫାଟିଯିବା ଦ୍ୱାରା ବହୁପରିମାଣରେ ଜଳ ଅପଚୟ ହେଉଛି।
ଉଦ୍ଭିଦର ଚେର ଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଷାଜଳକୁ ଧରି ରଖି ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ମାତ୍ର ଦ୍ରୁତ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି, ଶିଳ୍ପାୟନ ଓ ରାସ୍ତାର ପ୍ରଶସ୍ତୀକରଣ ଯୋଗୁଁ ବହୁ ଜଙ୍ଗଲ ଅବକ୍ଷୟ ହେବା ଫଳରେ ଜଳାଭାବର ମାତ୍ରା ବହୁଗୁଣିତ ହେଉଛି। ଜଙ୍ଗଲକ୍ଷୟ ଯୋଗୁଁ ବାୟୁମଣ୍ଡରେ ମଧ୍ୟ ଜଳୀୟ ବାଷ୍ପର ମାତ୍ରା କମିବାରେ ଲାଗିଛି।
ମାଛ, ମାଂସ, ଫଳ, ତେଳ ଓ ବିଭିନ୍ନ ଶସ୍ୟର ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଜଳ ବ୍ୟବହୃତ ହେବା ଫଳରେ ଜଳାଭାବ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହେବାରେ ଲାଗିଛି।
ଜଳ, ସମଗ୍ରଜୀବଜଗତର ଅଶେଷ ଉପକାର ସାଧନ କରିଥାଏ। ଜଳ ବିନା ଜୀବନ ଅସମ୍ଭବ, ମାତ୍ର ବିଭିନ୍ନ ଅମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯୋଗୁଁ “ପ୍ରକୃତିର ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଜଳ” କିପରି ପ୍ରଦୂଷିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ଓ ତା’ର ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରଭାବ କେତେ ସୂଦୁର ପ୍ରସାରୀ ତାହା ଜାଣି ରଖିବା ଉଚିତ।
ତୈଳ ବିଶୋଧନାଗାର, କାଗଜ କଳ, ଚମଡ଼ା ଶିଳ୍ପ, ଲୁଗାଶିଳ୍ପ, ଚିନି କାରଖାନା ତଥା ରାସାୟନିକ କାରଖାନାରୁ ନିର୍ଗତ ଦୂଷିତ ଜଳ ନଦୀ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳାଶୟକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ କରିଥାଏ। ଏହି ଜଳରେ ଥିବା ଆର୍ସେନିକ, ସୀସା, ଫ୍ଲୋରାଇଡ, କ୍ଲୋରିନ ତଥା ବିଭିନ୍ନ ଅମ୍ଲ ମାଛ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଉପରେ କୁପ୍ରଭାବ ପକାଏ।
ବର୍ଷସାରା ଆମ ଦେଶରେ ବିଭିନ୍ନ ପର୍ବପର୍ବାଣି ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ଏବଂ ପୂଜା ପରେ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକୁ ନଦୀ, ହ୍ରଦ ତଥା ଜଳାଶୟରେ ବିସର୍ଜିତ କରାଯାଏ। ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ଗୁଡ଼ିକରେ ବ୍ୟବହୃତ ରଙ୍ଗ ଓ ବର୍ଣ୍ଣକରେ ପାରଦ, ଦସ୍ତା, କ୍ୟାଡମିୟମ୍, କ୍ରୋମିୟମ୍, ଶିଶା ଓ ଲୌହ ଅଂଶଥାଏ। ମୂର୍ତ୍ତିରେ ବ୍ୟବହୃତ କନା, ବାଉଁଶ, ନଡ଼ା, ସୋଲ ଓ ସୁତୁଲି ମାସ ମାସ ପରେ ସଢ଼ି ଜଳାଶୟକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ ଓ ଦୁର୍ଗନ୍ଧମୟ କରିଥାଏ।
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର USEPA ଅନୁସାରେ ଜଳାଶୟର ପାରଦ ମିଶ୍ରିତ ଜଳ ଆମ ଶରୀରକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ମସ୍ତିଷ୍କ ଓ ସ୍ନାୟୁ ଗୁଡ଼ିକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ସହ ଖାଦ୍ୟ ନଳୀରେ ଘାଆ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ଶିଶା ମଣିଷ ଶରୀରର ହୃତ୍ପିଣ୍ଡ, ଯକୃତ୍, ବୃକକ୍ ଓ ମସ୍ତିଷ୍କର କ୍ଷତି ଘଟାଏ। ପ୍ରଦୂଷିତ ଜଳର କ୍ରୋମିୟମ୍ ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କଲେ ଫୁସ୍ଫୁସ୍ କ୍ୟାନ୍ସର ଏବଂ ଚର୍ମ ଓ ଆଖିର ଅଶେଷ କ୍ଷତି ଘଟାଇଥାଏ। ଦସ୍ତା ମିଶ୍ରିତ ପ୍ରଦୂଷିତ ଜଳ ତଳି ପେଟରେ ଜଳାପୋଡ଼ାର କାରଣ ହୋଇଥାଏ। କ୍ୟାଡମିୟମ ମିଶା ଜଳ ଦ୍ୱାରା ଜ୍ୱର ଓ ରକ୍ତହୀନତା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ଆର୍ସେନିକ ମିଶ୍ରିତ ଜଳ ଆମ ଶରୀରକୁ ପ୍ରବେଶ କଲେ ଚର୍ମ ପ୍ରଦାହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ।
କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ବ୍ୟବହୃତ ରାସାୟନିକ ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ଦ୍ୱାରା ଭୂତଳ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେଉଛି। ଏହି ରାସାୟନିକ ସାର ମିଶ୍ରିତ ଜଳ ନିକଟସ୍ଥ ଜଳାଶୟରେ ମିଶିଲେ ଶୈବାଳ, ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ିଆ ଦଳ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉଦ୍ଭିଦମାନଙ୍କର ଦ୍ରୁତ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ। ସେମାନେ ଚେର ଦ୍ୱାରା ଜଳରେ ଦ୍ରବୀଭୂତ ଅମ୍ଲଜାନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଜଳରେ ଅମ୍ଲଜାନର ଅଭାବ ଘଟିଥାଏ। ଫଳରେ ମାଛ, ବେଙ୍ଗ, ଗେଣ୍ଡା ଇତ୍ୟାଦି ଜଳ ଜୀବମାନେ ଅକାଳରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରନ୍ତି। ଏହାକୁ ଇଉଟ୍ରୋଫିକେସନ୍ କୁହାଯାଏ।
ଆମ ଦେଶରେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ରାସ୍ତାକଡ଼, ଖୋଳାପଡ଼ିଆ ତଥା ପୋଖରୀହୁଡ଼ାରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରନ୍ତି। ଏସବୁ ବର୍ଷା ଜଳରେ ଧୋଇ ହୋଇ ନିକଟସ୍ଥ ଜଳାଶୟରେ ମିଶିଥାଏ। ମଳମୂତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅଣୁଜୀବ ଥା’ନ୍ତି। ସୁସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ଜଳର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ, ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅଣୁଜୀବ, ତା’ଶରୀର ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ହଇଜା, ଆମାଶୟ ଟାଇଫଏଡ୍ ତଥା ଜଣ୍ଡିସ୍ ଆଦି ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜନବସତିର ଶେଷମୁଣ୍ଡ, ରାସ୍ତାକଡ଼ ତଥା ଖୋଳା ପଡ଼ିଆରେ ଆମେ ଗଦା ଗଦା ବର୍ଜ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବା। ବର୍ଷାଜଳ ସ୍ରୋତରେ ସେ ଗୁଡ଼ିକ ନଦୀ, ହ୍ରଦ, ସାଗର ତଥା ମହାସାଗରକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ଆବର୍ଜନାମୟ କରିଦିଅନ୍ତି। The Ocean Clean up ର ଆକଳନ ଅନୁସାରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୁଦ୍ରଜଳରେ ୩ ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ଓଜନର ବର୍ଜ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଭାସମାନ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଛି। ପ୍ରାୟ ୬୦% ସାମୁଦ୍ରିକ ପକ୍ଷୀ, ମାଛ, କଇଁଛ ଆଦି ଜୀବମାନେ ଏହି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକକୁ ଖାଦ୍ୟ ଭାବି ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ବାର୍ଷିକ ୧୦ କୋଟି ଜଳଚର ଜୀବମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟୁଛି। ଜଳାଶୟ ଗୁଡ଼ିକରେ ବହୁଦିନ ଧରି ବର୍ଜ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ରହିବା ଫଳରେ ସେଥିରୁ ବିସ୍ଫିନଲ, ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଥାଲେଟସ୍, ଆଲଡିହାଇଡ୍, ଫିନଲ, ଭାରୀଧାତୁ, ସୁଷ୍ମ କଣିକା ଆଦି ବିଷାକ୍ତ ରସାୟନ ନିର୍ଗତ ହୋଇ ଜଳର ଭୌତିକ ସଂରଚାନାକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୀବମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତିକୁ ବିପନ୍ନ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।
ବିଭିନ୍ନ କଳକାରଖାନାରୁ ନିର୍ଗତ ସଲଫର ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍, ନାଇଟ୍ରସ ଅକ୍ସାଇଡ୍ ବାୟୁ ମଣ୍ଡଳକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ବାୟୁରେ ଥିବା ଜଳୀୟବାଷ୍ପ ସହ ମିଶି ଯଥାକ୍ରମେ ସଲଫ୍ୟୁରିକ୍ ଅମ୍ଲ ଓ ନାଇଟ୍ରିକ ଅମ୍ଲ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତି। ଏ ଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଷାଜଳ ସହ ମିଶି ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ପଡ଼ିବା ପରେ ବିଭିନ୍ନ ଜଳାଶୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ। ଜଳାଶୟରେ ରହୁଥିବା ମାଛ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀମାନେ ଏହି ଅମ୍ଲୀକୃତ ଜଳ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ କାତି ଓ ଖୋଳପା ତିଆରି ପ୍ରକ୍ରିୟା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଓ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ନାୟୁଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଥାଏ।
ସାଧାରଣତଃ ସମୁଦ୍ର ବକ୍ଷରେ ଥିବା ତୈଳକୂପରୁ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ଉତ୍ତୋଳନ ବେଳେ କିଛି ପରିମାଣରେ ତେଳ ସମୁଦ୍ର ଜଳରେ ମିଶିଥାଏ। ଏହା ସମୁଦ୍ର ଜଳରାଶି ଉପରେ ବହୁଦିନ ଧରି ଭାସି ରହେ। ଫଳରେ ସମୁଦ୍ର ଗର୍ଭରେ ରହୁଥିବା ପ୍ରାଣୀମାନେ ଅମ୍ଲଜାନକୁ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରି ନ ପାରି ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥାନ୍ତି।
ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ଆଣବିକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ନିର୍ଗତ ଉତ୍ତପ୍ତ ଜଳ, ନିକଟସ୍ଥ ଜଳାଶୟରେ ମିଶିବା ଦ୍ୱାରା ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତି ସଂକଟାପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ।
ଜଳାଶୟରେ ଜୀବଜନ୍ତୁମାନଙ୍କ ଶବ ପକାଇବା, ନଳିତା ସଢ଼ାଇବା ଓ ଗାଈଗୋରୁଙ୍କୁ ଗାଧୋଇବା ଦ୍ୱାରା ଜଳାଶୟ ଦୁର୍ଗନ୍ଧମୟ ହେବା ସହ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗଜୀବାଣୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ।
ପ୍ରତିକାର :
ସମସ୍ତ ଜଳରାଶିର ମାତ୍ର ୨.୫ ଭାଗ ମଧୁରଜଳ, ପୁଣି ଏହି ମଧୁର ଜଳର ୧.୭୨ ଭାଗ ତୁଷାର ଓ ବରଫ ରୂପରେ ମେରୁ ଓ ପର୍ବତମାଳା ଶିଖରରେ, ୦.୭୫ ଭାଗ ଭୂତଳ ଜଳ ରୂପେ ଏବଂ ୦.୦୦୧ ଭାଗ ନଦୀ ଓ ପୋଖରୀରେ ଉପଲବ୍ଧ। ତେଣୁ ପାନୀୟ ଉପଯୋଗୀ ଜଳର ମାତ୍ରା ଅତି ନଗଣ୍ୟ। ତାହା ପୁଣି ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଦ୍ରୁତ ଶିଳ୍ପାୟନ ଯୋଗୁଁ ସଂକୁଚିତ ଓ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ତେଣୁ ଆମେ ଜଳର ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଉପଲବ୍ଧ କରି ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ କିପରି ରୋକାଯାଇ ପାରିବ ତାହା ଜାଣି ରଖିବାକୁ ହେବ।
ଜନବସତିରୁ ନିର୍ଗତ ନର୍ଦ୍ଦମା ଜଳ, ଓ କଳକାରଖାନାରୁ ବାହାରୁଥିବା ଦୂଷିତ ଜଳକୁ ସିଧାସଳଖ ଜଳାଶୟକୁ ନ ଛାଡ଼ି ତା’କୁ ଉପଚାର ପ୍ଲାଣ୍ଟରେ ବିଶୋଧନ କରି ଛାଡ଼ିଲେ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ କରାଯାଇପାରିବ। ସେଥିପାଇଁ ପ୍ରଚଳିତ ଆଇନକୁ କଡ଼ା କଡ଼ି ଭାବେ ଲାଗୁ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ କୃତ୍ରିମ ବର୍ଣ୍ଣକ ଓ ରଂଜକ ବଦଳରେ ଜୈବିକ ରଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ମୃତ୍ତିକା ଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା। ବିକଳ୍ପ ରୂପେ ପ୍ରସ୍ତର କିମ୍ବା ଧାତବ ସ୍ଥାୟୀମୂର୍ତ୍ତି କ୍ରୟ କରି ପୂଜୋତ୍ସବ ପାଳନ କଲେ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ରୋକାଯାଇ ପାରିବ।
କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଯେଉଁ ରାସାୟନିକ ସାର ଓ କୀଟନାଶକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ତା’ର ପରିମାଣ ହ୍ରାସ କରି ଜୈବିକ ଖତ, ଜିଆଖତ, କମ୍ପୋଷ୍ଟ ଓ ଜୈବ କୀଟନାଶକ ଜମିରେ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଭୂତଳ ଜଳ ଓ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ର ନିକଟସ୍ଥ ଜଳାଶୟକୁ ପ୍ରଦୂଷଣମୁକ୍ତ ରଖାଯାଇପାରିବ।
ପୂଜା ପାର୍ବଣରେ ବ୍ୟବହୃତ ଫୁଲ, କଦଳୀ ପତ୍ର, ଚୋପା, ଆମ୍ବଡାଳ, ନଡ଼ିଆ କତା ଓ ଫଳର ଅବ୍ୟବହୃତ ଅଂଶକୁ ଜଳାଶୟରେ ନ ଫିଙ୍ଗି ଏକ ଗାତରେ ପକାଇ କମ୍ପୋଷ୍ଟ କରିଦେବା ଫଳରେ ଜଳକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ରଖାଯାଇପାରିବ।
ଖୋଲା ପଡ଼ିଆ, ରାସ୍ତାକଡ଼ ତଥା ପୋଖରୀ ହୁଡ଼ାରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବା ଏକ ଅପରାଧ ଭାବେ ବିବେଚନା ହେବା ଉଚିତ। ଏହା ଫଳରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାର ନିଜ ପାଇଁ ପାଇଖାନା ନିର୍ମାଣ କରି ବ୍ୟବହାର କରିବେ।
ପୁନଃଚକ୍ରଣ ଅଯୋଗ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ଉତ୍ପାଦନକୁ ବନ୍ଦ କରିବା ସହ ମକା ଓ ଆଳୁ ମଣ୍ଡରୁ ଜୈବପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଉଚିତ। ଖୋଲା ପଡ଼ିଆ, ରାସ୍ତାକଡ଼ର ବର୍ଜ୍ୟ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ତାକୁ ଗୁଣ୍ଡ କରି ପିଚୁ ଓ କଂକ୍ରିଟ ସହ ମିଶାଇ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କଲେ, ତା’ର ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ବର୍ଜ୍ୟପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଜନିତ ଜଳପ୍ରଦୂଷଣକୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇପାରିବ।
ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କ ମୃତ ଶରୀରକୁ ନଦୀରେ ନ ଭସାଇ ମାଟିରେ ପୋତି ଦେବା ଫଳରେ ଜଳ ପ୍ରଦୂଷଣ ରୋକାଯାଇ ପାରିବ।
ଜଳ ଯୋଗୁଁ ହିଁ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀମାନେ ତିଷ୍ଠି ରହିଛନ୍ତି। ତେଣୁ ଜଳ ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ ଭାବେ ଶୀର୍ଷସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୨ ତାରିଖକୁ “ବିଶ୍ୱ ଜଳ ଦିବସ” ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଆମ ଦେଶରେ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ, ସରକାରୀ ତଥା ବେସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, କ୍ଲବ, ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ ବିଶ୍ୱ ଜଳ ଦିବସ ପାଳନ ଅବସରରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ, ପ୍ରଦୂଷଣମୁକ୍ତ ଜଳର ମୂଲ୍ୟ, ପ୍ରାଧାନ୍ୟ, ବିନିଯୋଗ ଓ ସଂରକ୍ଷଣର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ତଥା ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସଚେତନ କରି ପାରିଲେ “ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜଳ : ଆମରି ବଳ” ଉକ୍ତିଟି ସାର୍ଥକ ହୋଇପାରିବ।
ବୈଲୋଚନ ପଧାନ
ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ
ଲସ୍ତଲା ନୋଡାଲ ହାଇସ୍କୁଲ
ବରଗଡ଼
