କବି ମାତ୍ରକେ ହିଁ ପ୍ରେମିକ ! ସେ ଯେଉଁ ଯୁଗ ଏବଂ ଯେଉଁ ଭାଷାର ହୋଇଥାଉ ପଛକେ । ଯାହାର ହୃଦୟ-ସମୁଦ୍ରରେ ପ୍ରେମର ଜୁଆର ଆସେ ନାହିଁ, ହୃଦୟର ଛଳଛଳ ଭାବରେ ଯିଏ ସିକ୍ତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ, ସେ କେବେ କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଲୋକପ୍ରିୟ କବି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। ପ୍ରତି ଟଂକାକୁ ହିସାବ କରୁଥିବା ଲୋକ ତା ଜୀବନ କାଳ ଭିତରେ ହୁଏତ ସେ କୋଟିପତି ହୋଇଯାଇ ପାରେ; କିନ୍ତୁ ସେ କବି ହୋଇପାରେ ନାହିଁ। କବିର ଅନ୍ତର ଏକ ଭିନ୍ନ ଉପାଦାନରେ ଗଢା । ସେ ଅନ୍ତର ଭିତରେ କେବଳ ଭଲପାଇବାର ଅନୁଭବ ହିଁ ଥାଏ । ସେଠି ସମସ୍ତ ପାର୍ଥିବ ବିଭବ ତୁଚ୍ଛ ଏବଂ ଅସାର ମନେହୁଏ ।
ବିଶ୍ୱକବି ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ମଧ୍ୟ ମଣିଷ ଜୀବନରେ ସାର କହିଲେ ପ୍ରୀତି ଛଡା ମୁଁ ଆଉ କିଛି ବୁଝେ ନାହିଁ ବୋଲି କହୁଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ପ୍ରକୃତିକୁ ପ୍ରାଣପୂର୍ଣ ଭାବରେ ଭଲପାଇଛନ୍ତି । ହୃଦୟକୁ ବାନ୍ଟିବାର ଏକମାତ୍ର ସୁନ୍ଦର ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ପୃଥିବୀ । ଏଥିପାଇଁ ଜଣେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଲେଖକ ପ୍ରେମ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଏଇ ପୃଥିବୀ କହି ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
କବିଟିଏ ତେଣୁ ହୃଦୟର ଛଳଛଳ ଭାବକୁ କବିତାରେ ତାର ରୂପାୟିତ କରିଥାଏ । ଯେଉଁ କବିର ଅନ୍ତର ପ୍ରେମର ବାସ୍ନାରେ ଭରପୂର ହୋଇ ରହିଥାଏ , ପ୍ରେମ ଶବ୍ଦର ଉଚ୍ଚାରଣରେ ଯେଉଁ କବି ସ୍ୱପ୍ନ ବିଭୋର ହୋଇଯାଏ , ସେ କବିର କବିତାରେ ଥାଏ ଅଫୁରନ୍ତ ଜୀବନୀ ଶକ୍ତି । ସେ କବିର କବିତା ବଂଚିବା ପାଇଁ ଏକ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରେରଣା ।
ରସିକ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ଏଥିରୁ ବାଦ୍ଯାଇ ନାହାଁନ୍ତି । ତେଣୁ ତାଙ୍କ କାବ୍ୟ ଗୁଡିକର ଅନେକ ସ୍ଥଳରେ କବି ହୃଦୟର ଏଇ ସୁନ୍ଦର ଅନୁଭବ ସ୍ୱତଃ ନିଗିଡି ଆସିଛି । ତପସ୍ୱିନୀ କାବ୍ୟର ଆରମ୍ଭରେ କବି ନିଜ ଆରାଧ୍ୟ ଶକ୍ତିଙ୍କୁ –କିଏ ଗୋ ତୁ ଜ୍ୟୋତିର୍ମୟୀ-(୧)ସମ୍ବୋଧନ କରିସାରିବା ପରେ ତାଙ୍କର କେଶ ଏବଂ ବେଶକୁ ବର୍ଣନା କରିବାର ମହାଲୋଭରୁ କବି ନିଜକୁ ବଂଚିତ କରିପାରି ନାହାଁନ୍ତି ।
ଓଡିଆ ମହାଭାରତର ଭାଷ୍ୟକାର ଆଦିକବି ଶାରଳା ଦାସ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଆରାଧ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରେରଣାମୟୀ ଦେବୀ ଶାରଳାଙ୍କୁ ବନ୍ଦନା କଳାବେଳେ ଏମିତି ବର୍ଣନା କରି ନାହାଁନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ଏହି ମହନୀୟ ନାନ୍ଦନିକତାକୁ ହାତଛଡା କରି ନାହାଁନ୍ତି ।
କବିର ଅନ୍ତର ପ୍ରେମ ଓ ଭଲପାଇବା ରସରେ ପରିପୂର୍ଣ ହୋଇ ରହିଥିଲେ ,ତାହା ଆପେଆପେ ତାର ଲେଖନୀରେ ଝରିପଡିଥାଏ । କବି ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ ପ୍ରେମିକ ହୃଦୟର ଭାବ ଏଇ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଯାଇଛି । ତେଣୁ ସେ ବାରବାର ଆରାଧ୍ୟ ଦେବୀଙ୍କ ମଧ୍ୟ ବେଶ ଏବଂ କେଶକୁ ପ୍ରଗଳଭ ଭାବରେ ବର୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ମନୋହର-କେଶା,ତନୁକା୍ନ୍ତି ,ସୂକ୍ଷ୍ମ-ବାସ,କେଶଛଳେ , ଇତ୍ୟାଦି ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ଭିତରେ କବି ଅନ୍ତରରେ ପ୍ରେମ ଗୁଂଫିତ ହୋଇଥିବାର ପାଠକ ଅନୁଭବ କରେ
ଏ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ନାରୀ ହଏତ ତା ଜୀବନର ସବୁତକ ଦୁଃଖ ଓ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟକୁ ସହ୍ୟକରି ନେଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ତାର ପ୍ରିୟପୁରୁଷଠାରୁ ଉପେକ୍ଷିତା ହେଲେ ନିଜ ବଂଚିରହିବାର ସମୟକୁ ତୁଚ୍ଛ ଏବଂ ଅସାର ମନେକରେ । ନାରୀକୁ ପରିଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଭଲ ବସ୍ତ୍ର ଦିଆଯିବ ,ରହିବା ପାଇଁ ମନଲାଖି ପ୍ରାସାଦ ଦିଆଯିବ ଏବଂ ଖାଇବା ଲାଗି ଉତମ ଭୋଜନ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯିବ ।ତାରି ସତ୍ୱେ ତାକୁ ଯଦି ପୁରୁଷର ସାନ୍ନିଧ୍ୟଠାରୁ ବଂଚିତ କରାଯିବ ,ସେ ମହାଦୁଃଖୀ ଏବଂ ନିଃସଙ୍ଗ ମନେ କରିବ ନିଶ୍ୱୟ ନିଜକୁ । ଆପଣା ପୁରୁଷର ପ୍ରେମ ବ୍ୟତୀତ ଏତେ ସବୁ ଆଡମ୍ବର ତା ପାଇଁ ବ୍ୟର୍ଥ ଏବଂ ଅର୍ଥଶୂନ୍ୟ ମନେହେବ ।
ଏକଥା ନିଶ୍ଚୟ ଗଙ୍ଗାଧର ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରିଥିଲେ । ତେଣୁ ସୀତା ବଣରେ ବିସର୍ଜିତା ହେବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ସମବେଦନ । ଜଣାଇବା ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ହୃଦୟବାନ କବି –କେଉଁଠାରେ କେମନ୍ତେ ବା ଯାପିଲେ ଜୀବନ , ନ କହି କାହା ସଙ୍ଗେ କେମନ୍ତେ ବା ଯାପିଲେ ଜୀବନ(୨) ,କହି ଝୁରି ହୋଇଛନ୍ତି । ଏ ଝୁରିହେବା କବି ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ ପ୍ରେମିକ ହୃଦୟର ପରିଚୟ ।
ପଶୁର ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ମଣିଷଠାରୁ ଅଧିକ ଥିବା ସତ୍ୱେ ମଣିଷ ଭଳି ପଶୁ ଏତେ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇ ଭାଳି ହୋଇ ପାରେ ନାହିଁ । ମଣିଷ ଓ ପଶୁ ଭିତରେ ରହିଥିବା ଅନେକ ତଫାତ ମଧ୍ୟରୁ ଏହା ପ୍ରଥମ ଏବଂ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର । ଜୀବନର ଜାଗତିକ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ନେଇ ବଂଚୁଥିବା ସତ୍ୱେ ଜଣେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟପ୍ରେମୀ ମଣିଷ ଆଉ କାହାର ସ୍ନେହ ଓ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ କୁ ମନେ ପକାଇ ଗୋପନରେ ଝୁରିହୁଏ । ଏହି ଝୁରିହେବାର ପଣ କିନ୍ତୁ ମଣିଷ ଜୀବନର ଏକ ସାଧାରଣ ମାନସିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ନୁହେଁ ; ବରଂ ନିଜକୁ ଠିକ ଏବଂ ପୂର୍ଣଭାବରେ ଉପଲବଧି କରିବା ଲାଗି ଏହା ଏକ ସୁନ୍ଦର ମାଧ୍ୟମ । ଯିଏ ହସ ସହ କଥା ହୋଇପାରେ ,ଯିଏ ଲୁହକୁ ଆପଣାର ମନେ କରିପାରେ ,ତାପାଇଁ ଜୀବନ ଏକ ମହାର୍ଘ ଉପାଦାନ । ସେ ତେଣୁ କଦାପି ନିଜକୁ ଆଉ ଅପାଙତେୟ ମନେ କରେ ନାହିଁ ।
ଜାନକୀ ନିର୍ବାସିତା ହେଲାପରେ ସ୍ୱାମୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସ୍ନେହ ଓ ସାନ୍ନିଧ୍ୟକୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ଝୁରିହୋଇଛନ୍ତି । ବିଚ୍ଛେଦର ମନୋରମ ମୁହୂର୍ତରେ ପ୍ରେମକୁ ଉପଲ୍ୱଧି କରିହୁଏ କଥାଟି ଏଠି ବାସ୍ତବତାର ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣ ଦେଇଛି । ପ୍ରେମର ମହତ୍ୱକୁ ଆହୁରି ଯୋରରେ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିବା ଲାଗି ,ତାର ଗଭୀରତାକୁ ମର୍ମେମର୍ମେ ଅନୁଭବ କରିବା ଲାଗି ଭଗବାନ ହୁଏତ ବିଚ୍ଛେଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ।
ତେଣୁ ଏ ସଂସାରରେ ମିଳନ ପ୍ରକୃତିର ନିୟମ ; କିନ୍ତୁ ବିଚ୍ଛେଦ ହିଁ ଭଗବାନଙ୍କ ଆଶୀବାର୍ଦ । ବିଚ୍ଛେଦ ଘଟିଲେ ପ୍ରିୟପୁରୁଷର ସ୍ନେହକୁ ଗୋପନରେ ମନେ ପକାଇ ଏକ ଭିନ୍ନ ଆନନ୍ଦାନୁଭୂତି ଲାଭ କରିବାର ମହାସୁଯୋଗ ମିଳିଥାଏ । କେତେ ସ୍ନେହ ଢାଲୁଥିଲ ମୋ ଉପରେ ବନେ -(୩) ସୀତାଙ୍କର କହିବା କଥା ଭିତରେ ଗୋଟେ ପ୍ରେମିକା ହୃଦୟର ମହାନୁଭବତାକୁ ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇ ପାରେ । ପ୍ରେମିକ ହେଉ କି ପ୍ରେମିକା ତା ଜୀବନର ଅତୀତରେ ଲାଭ କରିଥିବା ସ୍ନେହକୁ କିନ୍ତୁ ସେ ବିସ୍ମରି ପାରେ ନାହିଁ । ଏହା ହିଁ ତ ପ୍ରେମର ପ୍ରକୃତ ପରିଚୟ ।
ପ୍ରେମିକ କବି ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ ପ୍ରେମପୂର୍ଣ ହୃଦୟର ପରିଚୟ ଏତିକିରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଇ ନାହିଁ । ସ୍ନେହ ଅପେକ୍ଷା ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ଜୀବନକୁ ଆହୁରି ମଂଜୁଳ ଏବଂ ଶୃଙ୍ଖଳିତ କରେ । ସାନ୍ନିଧ୍ୟକୁ ସ୍ମରଣ କରି ଜଣେ କିଭଳି ଭାବରେ ବିଗଳିତ ହୋଇପାରେ ତାର ନିଚ୍ଛକ ଚିତ୍ର ଏହି କାବ୍ୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କବି ଯେଉଁ ମାନସିକତାକୁ ନେଇ ବଂଚୁଥାଉ ପଛକେ ସେ ଯଦି ତାର କାବ୍ୟ-କବିତାରେ ପ୍ରେମ ଓ ପ୍ରଣୟର ପ୍ରାପ୍ତିଅପ୍ରାପ୍ତି ପ୍ରସଙ୍ଗଲେଖିପାରେ ସେ କବି ହିଁ ବାସ୍ତବରେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ଉପାସକ ।
ମଣିଷ ଜୀବନର ତୁଚ୍ଛ ତେଲ ଲୁଣର କଥା ଲେଖିଲେଖି ହାଲିଆ ହେଇଯାଉଥିବା କବି ହୃଦୟ ସହିତ ହୃଦୟକୁ ଯୋଡିପାରେ ନାହିଁ । ଯେଉଁ କବିର କବିତାରେ ପ୍ରେମ ଓ ପ୍ରଣୟର କଥା ଭରପୂର ହୋଇ ରହିଥାଏ ,ସେ କବି ହିଁ ତାର ଜୀବନ କାଳ ଭିତରେ ହୃଦୟର ଗଭୀରତା ଓ ବ୍ୟାପକତାକୁ ମାପିପାରିଥାଏ ।
ଜୀବନ ଓ ଜଗତର ଯାବତୀୟ ଦୁଃଖଏବଂ ସମସ୍ୟା ସତ୍ୱେ ଯିଏ ପାଇଥିବା ସ୍ନେହ ଓ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହେଉଥାଏ ,ସେ ମହାଦୁଃଖୀ ନୁହେଁ । ତା ଭିତରେ ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ସୁଖର ଆନନ୍ଦ ସଂଚାରିତ ହେଉଥାଏ । ସୀତା ତେଣୁ ରାମଙ୍କର ସାନ୍ନିଧ୍ୟକୁ ନିବିଡ ବାବରେ ମନେ ପକାଇ ଅଶ୍ରୁସିକ୍ତ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି । ଅଙ୍କ-ପଲଙ୍କେ ମୋ ପାଇଁ ସାଜୁଥିଲ ଦୋଲି (୪) କାଳ ଜୟୀ ବାକ୍ୟର ସ୍ଫୁରଣ ଭିତରେ ପ୍ରେମିକ କବି ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରେମିକତାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିହୁଏ ।ଗୋଟେ ନାରୀପାଇଁ ତା ସ୍ୱାମୀର ସ୍ପର୍ଶ ହିଁ ତାପାଇଁ ଅସଲ ବିଭବ । ଏହି ବିଭବ ଲାଗି ସେ ରାଜସୁଖର ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ଐଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟକୁ ମଧ୍ୟ ଉପେକ୍ଷା କରିପାରେ , ପଦାଘାତ କରିପାରେ ।
୍ଣବେଦନାର ଅଧ୍ୟାୟରେ ମଧ୍ୟ ପୁରୁଷର ଅଂକ-ପଲଂକକୁ ନୀରବରେ ଝୁରିହେବା ନିହାତି ଭାବରେ ନିଚ୍ଛକ ପ୍ରଣୟୀପଣର ପ୍ରମାଣ ବାଢିଥାଏ । ଗଭୀର ଦୁଃଖ ଭିତରେ ପ୍ରେମର ମୂଲ୍ୟକୁ ଅନୁଭବ କରିବାର ଉଦାରତା ଜଣେ କବି ପ୍ରେମିକ ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ଲେଖିପାରେ । ଅନ୍ୟଥା ସେ କବି ଶବ୍ଦକୁ ଶବ୍ଦ ଯୋଡି ଯେତେ ସୁନ୍ଦର କବିତା ଲେଖିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାକୁ ନିଷ୍ପ୍ରାଣ ଏବଂ ରସଶୂନ୍ୟ କବିତା କୁହାଯିବ ।
୍ଣପ୍ରେମର ସଂଜ୍ଞା ସଫଳତା ଓ ବିଫଳତା ଦେଇ ନିରୂପଣ କରିବାକୁ ଯାଇ ପୃଥିବୀରେ ବହୁ ମତବାଦ ରହିଥାଇ ପାରେ । ପ୍ରେମିକା ଓ ପ୍ରେମିକକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ-ସାହିତ୍ୟରେ ହଜାର ହଜାର ସାହିତ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ସାରିଛି । କିନ୍ତୁ ସ୍ୱାମୀ –ସ୍ତ୍ରୀ ଉଭୟେ ଉଭୟଙ୍କ ସ୍ନେହ ଓ ସାନ୍ନିଧ୍ୟକୁ ସ୍ମରଣ କରି ଦୁଃଖରେ ତରଳି ଯିବାର ବିରଳ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିବା ରାମାୟଣ କାହାଣୀରେ କେବଳ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ
ତେବେ ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଏୟା ଯେ,ରାମାୟଣ କାହାଣୀର ମୂଳ କବି ବାଲ୍ମିକୀ ରାମ ଓ ସୀତାଙ୍କ ବିରହକୁ ଯେତିକି ଲେଖିଛନ୍ତି କପଟ ଶୁନ୍ୟ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ସେହି ବିରହକୁ ଆହୁରି ନିବିଡ ଓ ନିଖୁଣ ଭାବରେ ଲେଖି ନିଜ ପ୍ରେମିକ ଅନ୍ତରର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି । କବି ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ ମୌଳିକ ଭାବନା ସୁନାପରି ଚକ୍ଚକ୍ ପ୍ରତୀୟମାନ ହୁଏ ।
ଯେଉଁ କବି ଯେତେ ରସିକ ଯେଉଁ କବି ପ୍ରେମର ସ୍ପର୍ଶରେ ଯେତେ ଶିହରିତ , ସେ କବି ଭଲପାଇବାର ଭାବକୁ ସେତେ ମନଯୋଗରେ ଲେଖିପାରେ । ସେ କବି ପ୍ରେମକୁ ସେତିକି ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଭାବରେ ତାର ସାହିତ୍ୟରେ ଚିତ୍ରିତ କରିବାରେ କ୍ଷମ ହୋଇପାରେ । କବି ଗଙ୍ଗାଧର ଏଇ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଆଗଧାଡିର ଲେଖକ । କାରଣ-ସ୍ୱାମୀ ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପରକୁ ବିରହରେ ଝୁରିହେବାର ଭାବକୁ ପ୍ରାଣସ୍ପର୍ଶୀ ଶୈଳୀରେ ଲେଖି ସେ ନିଜର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ।
କବି ଗଙ୍ଗାଧର ଏତେ ନିରୁତା ପ୍ରେମିକ, ସ୍ନେହ ଓ ସ୍ପର୍ଶରେ ଏତେ ବିଗଳିତ ହୋଇପାରନ୍ତି ଯେ , ହୃଦୟ-ରଥ, ଘନ-କୁନ୍ତଳ, ହେମ-ଗୌରୀ, ବିରହ-ବିପଦ, ଦୀର୍ଘ-ବିରହ, ମୟୁରୀ-ନାଦ, ପ୍ରଣୟୀ-ପ୍ରଣୟିନୀ, ସଜନୀ, ସଖୀ, ପ୍ରୀତି, ପ୍ରେମ, ଚୁମ୍ବନ, ସ୍ନେହ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରେମ ପୂର୍ଣ ଶବ୍ଦ ଗୁଡିକୁ ଅତି ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଭାବରେ ଲେଖିଛନ୍ତି।
ଏହି ଭାବପୂର୍ଣ ଶବ୍ଦ ଗୁଡିକର ଉଚ୍ଚାରଣ ଭିତରେ କବି ହୃଦୟର ଗଭୀରତାକୁ ସ୍ୱତଃ ଆବିଷ୍କାର କରିହୁଏ । ପ୍ରେମ ଓ ବିଶ୍ୱାସ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ କରିପାରିଥିବା କବି ହିଁ ଅନ୍ତର ଦେଇ ଭଲପାଇବାକୁ ଅନୁଭବ କରିପାରେ । ପ୍ରେମର ସ୍ପର୍ଶର ପାଇଁ ଆତୁର ହୋଇପାରେ । ତେଣୁ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜର ପ୍ରିୟତମାକୁ ଭାଳି ହୋଇଛନ୍ତି ।
ନାହିଁ ସିନା ଘରେ ହୃଦ-ପ୍ରେମ-ସରେ
୍େଣମା ପ୍ରିୟା-କମଳ-କଳି
++++ +++ ++++
ମୋ ହୃଦ-ଚନ୍ଦ୍ରିକା ତହିଁ ବସି ଏକା
କାନ୍ଦୁଥିବ ମୋତେ ଧ୍ୟାୟି (୫)
ହୃଦୟରଲାଭ-କ୍ଷତିରେ ବେହିସାବି ମଣିଷମାନେ ହିଁ ହୃଦୟକୁ ବାରବାର ସ୍ମରଣ କରି ଅଶ୍ରୁସିକ୍ତହୋଇ ପାରନ୍ତି। ଏବଂ ପ୍ରେମିକା ନୁହେଁ; ବିବାହିତା ସ୍ତ୍ରୀ ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହେବାର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରେମିକର ପରିଚୟ ଦେଇପାରନ୍ତି। କବି ନିଷ୍କପଟ ହୋଇଥିଲେ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟର ଗ୍ରାହକ ହୋଇଥିଲେ ଏଇ ବିରହରେ ଜଳିବାର ମଜାକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରେ। ଏବଂ ସେ ସାହିତ୍ୟ ସବୁ କାଳରେ ବିଷାଦବାଦୀ ପାଠକର ସମସ୍ତ ଅପ୍ରାପ୍ତିର ଦୁଃଖକୁ ଧୋଇ ନେବାରେ କ୍ଷମ ହୋଇଥାଏ।
ବିଚ୍ଛେଦର ଅଜସ୍ର ବିରହ ଭିତରେ ଜୀବନର ଦୁର୍ଲଭ ଅନୁଭୂତି ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ ଜୀବନର ଏକ ଗୋପନ ଲକ୍ଷ୍ୟଥିଲା । ଗଙ୍ଗାଧର ସାହିତ୍ୟର ବିଜ୍ଞ ଗବେଷକ ଡକ୍ଟର ମଣୀନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମେହେର ମଧ୍ୟ ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କ କାବ୍ୟାବଳୀରେ ପ୍ରେମ ଓ ଜୀବନର ଅର୍ଥ ବ୍ୟଂଜିତ ହୋଇଥିବାର ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି ।
ସ୍ୱାମୀ ଓ ସ୍ତ୍ରୀର ସଂପର୍କ ଅତ ିପବିତ୍ର । ଏହି ପ୍ରେମର ଗଭୀରତା ଏବଂ ବ୍ୟାପକତା ଏତେ ତୀବ୍ର ଯେ, ଏହା କେବଳ ମନୁଷ୍ୟ ଜାତି ଭିତରେ ସୀମିତ ହୋଇ ରହିନାହିଁ । ଏ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ଜୀବନ ଧାରଣ କରି ବଂଚୁଥିବା ସମସ୍ତ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ବୃହତ୍ ଜାତି ଭିତରେ ଏହା ପ୍ରସାରିତ ହୋଇ ରହିଛି । ଦାଂପତ୍ୟ ଜୀବନର ମିଳନ ଓ ବିଚ୍ଛେଦକୁ ପ୍ରାଣପୂର୍ଣ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧି କରିବାର ଶକ୍ତି ଈଶ୍ୱର ସବୁ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦାନ କରିଛନ୍ତି ।
ତେଣୁ ନିରୋଳା ରାତିର ଗଭୀର ଅନ୍ଧାର ଭିତରେ ଚକୋରୀ ଯେତେବେଳେ ଚକୋର ବିଚ୍ଛେଦରେ ବିରହରେ ହୃଦୟର ସମସ୍ତ ଏକ୍ଲାପଣକୁ ଉଜାଡି ଦେଇ କାନ୍ଦି ଉଠୁଛି,ସ୍ୱାମୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିବା ସୀତା ଅତୀତରେ ନିଜ ସ୍ୱାମୀ ସହ ବିତାଇ ଥିବା ପ୍ରେମପୂର୍ଣ ମୁହୂର୍ତ ଗୁଡିକୁ ସ୍ମରଣ କରି ମହାଦୁଃଖୀ ହୋଇ ଯାଇଥିବାର ଭାବକୁ କବି ଗଙ୍ଗାଧର ଅତି ନିବିଡ ଓ ମନଯୋଗ ସହକାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରେମରେ ପ୍ରଗଳଭ କବି ନିଜ ଭିତରେ ପ୍ରେମ ଓ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ଲାଗି ଏତେ ଆକୁଳିତ ଏବଂ ବ୍ୟଥିତ ଯେ ,ବନବାସ କରୁଥିବା କାଳରେ ଫଟିକ ଜହ୍ନ ରାତିରେ ରାମ ଓ ସୀତା ଏକୁଟିଆ ବୁଲୁଥିବା ବେଳେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କିପରି ସୀତାଙ୍କୁ ଫୁଲରେଫୁଲରେ ସଜେଇ ଦେଇ –କରୁଣା କଟାକ୍ଷପାତ କର ଫୁଲେଶ୍ୱରୀ (୬) କହିଥିବା କଥାକୁ ଲେଖିବାକୁ କବି ଭୁଲିଯାଇ ନାହାଁନ୍ତି । ଏପରିକି ସେଇ ଜ୍ୟୋସ୍ନାବିଧୌତ ନିଛାଟିଆ ରାତିରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସୀତାଙ୍କୁ ହଠାତ ଚୁମ୍ବନ ଦେଇ ଦେଇଥିବାର କଥା ମଧ୍ୟ କବି ସ୍ୱଷ୍ଟ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି –
ସହସା ପ୍ରାଣେଶ କଲେ ମୋ ମୁଖ ଚୁମ୍ବନ-(୭)
କବି ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ରସିକ କେଶରୀ ଏବଂ ସୀତାଙ୍କୁ ଫୁଲେଶ୍ୱରୀ କହିବା ପଛରେ ଆପଣା ପ୍ରେମିକ ଜୀବନର ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଜୀବନ ସେତେବେଳେ ହିଁ ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ମଧୁମୟ ଲାଗେ , ଯେତେବେଳେ ନାରୀ-ପୁରୁଷ ଉଭୟେ ଉଭୟଙ୍କ ସ୍ନେହ ଓ ସାନ୍ନ୍ିଧ୍ୟ ପାଇ ଜୀବନକୁ ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି । ଭାଗ୍ୟହରାଙ୍କ ଭଳି ଏତେ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର କୋଳାହଳ ଭିତରେ ନିଃସଙ୍ଗ ଜୀବନ ନେଇ ବଂଚୁଥିବା ନାରୀ ପୁରୁଷ ମାନେ ପ୍ରେମ ଓ ଜୀବନର ମହତ୍ୱକୁ ଉପଲ୍ୱଧି କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଭଲପାଇବାର ଏଇ ଅଭିନବ ସ୍ୱାଦକୁ ତପସ୍ୱୀ ଜୀବନରେ ଜଣେ ଅନୁଭବ କରି ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଗଙ୍ଗାଧର ସ୍ପଷ୍ଟ କହିଛନ୍ତି । –
ତାପସୀ –ଜୀବନେ ନାହିଁ ସେଇ ଅନୁଭବ ।++(୮)
ଯିଏ ଫୁଲରି ଦେହରେ ବାସ୍ନା ଭରିଦେଇଛନ୍ତି, ସେ ହିଁ ଜୀବନେ ଜୀବନେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଦେଇଛନ୍ତି। ପ୍ରେମକୁ ଉପେକ୍ଷା କରି ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ଧାରଣ କରିବାର ଅର୍ଥ ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ବରଦାନକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରିବା। ଏହା କବିଙ୍କ ନୀରବରେ କହିବାର କଥା। ଯିଏ ପ୍ରେମ କରି ନାହିଁ କି ପ୍ରେମରେ ପ୍ରତାରଣା ପାଇ ନାହିଁ ସେ ଏକ ପ୍ରକାର ଜଡବସ୍ତୁଠାରୁ ଭିନ୍ନ ନୁହେଁ। ପ୍ରଣୟୀ ଓ ପ୍ରଣୟିନୀ ଉଭୟେ ଉଭୟଙ୍କୁ ସୁନ୍ଦର କରନ୍ତି। ଶୃଙ୍ଖଳିତ କରିଥାନ୍ତି।
ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀର ନିବିଡ ସଂପର୍କ କବି ଗଙ୍ଗାଧରଙ୍କୁ ଏତେ ଭାବ ମୁଗଧ କରିଛି ଯେ -ରାମ ଓ ସୀତାଙ୍କ ଦାଂପତ୍ୟ ଜୀବନର ବିରହକୁ ଲେଖିବାକୁ ଯାଇ ଚକୋର-ଚକୁରୀ, ମୟୁର-ମୟୁରୀ, ଏବଂ ଏପରିକି ଉଦ୍ଭିଦ ଜଗତକୁ ମଧ୍ୟ ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରେମିକା ଓ ସ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ବର୍ଣନା କରିବାର ଆତୁରତାରୁ କବି ଖସି ପାରି ନାହାଁନ୍ତି।
ମଲ୍ଲୀ ବୋଇଲା ତାହା ପାରିବୁ କାହିଁ /ତୋ କାନ୍ତ ଭାନୁ ତତେ ଛାଡିବେ ନାହିଁ ।କିମ୍ବା
ଅଧିକ ଦିନ କାନ୍ତ-ପ୍ରେମାନୁରାଗ /ଭୋଗ କରିବି କାହିଁ ? ନାହିଁ ମୋ ଭାଗ୍ୟ –
କହିବା ଭିତରେ ଏକ ଭାବପ୍ରବଣ ପ୍ରେମିକ ପୁଙ୍ଗବର ପରିଚୟ ଦିଅନ୍ତି କବି ଗଙ୍ଗାଧର। ସ୍ୱାମୀ, ସ୍ତ୍ରୀକୁ ଏବଂ ସ୍ତ୍ର ସ୍ୱାମୀକୁ ପଲକେ ସୁଦ୍ଧା ନିଜ ପାଖରୁ ଅନ୍ତର କରିଦେଲେ ଏତେବଡ ପୃଥିବୀରେ ସେ କିଭଳି ନିଃସଙ୍ଗ ହୋଇଯାଏ, ସେଇ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ କବି ଅତି ହୃଦୟର ସହ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି।।
(ଏହା ଲେଖକଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ମତ ଅଟେ )
ଅଧ୍ୟାପକ ବିପିନ ମହାନନ୍ଦ
ବିକାଶ କଲେଜ, ଶାସନ, ସଂବଲପୁର
Email: [email protected]
ମୋବାଇଲ ନଂ ୮୬୫୮୭ ୩୪୬୭୦
ବିକାଶ କଲେଜ ଶାସନ,ସଂବଲପୁର ମୋ-୮୬୫୮୭୩୪୬୭୦
